ХIакьину Дагъусттаннал жагьилтураву яла агьамсса суал бур «къуллугъ буллан гьан ягу къагьан» тIисса, гьан ччайнугу къабуцлациссагу кIанттурду хьунабакьлай бия ца-кIира шинал хьхьичI.
Гьашину аьралуннаву къуллугъ буллан буцинсса жагьилтурал аьдад аьщуйн щуну кIул хьун тIий дур ссутнилмур призыврая махъ. Инттусса призывраву Ухссавнил Федерал округрал Дагъусттанная уцин ккаккан увну усса ур 1300 жагьил.

ХIакьину Дагъусттаннай аьралуннаву къуллугъ буллан буцайсса оьрмулул 18-27 шинал оьрмулувусса цIуллу-цIакьсса оьрчIал аьдад дусса дур 60 азарунния ливчусса.
Гьашинусса интнил призывраву Лакрал ва Ккуллал районная аьралуннаву къуллугъ буллансса жагьилтал тIайла буклай бия май зурул 16-нния 26-ннийн бияннин.
Интнил призыврая жулгу ихтилат хьунни кIирагу райондалул дянивсса аьрали комитетрал каялувчи, майор ХIасан Массуевлущал.

— ХIасан Массуевич, циксса оьрчIру бур Лакрал ва Ккуллал районнай 2015 шинал аьралуннаву къуллугъ буллан гьансса?
— КIирагу райондалия Аьрасатнал Федерациялул аьралуннаву къуллугъ буллан гьантIиссар Ух­ссавнил Аьрали округрал штабрал ккаккан бувссаксса.
— Циксса жагьилтал бур интнил призыврал хьунийн аьралуннаву къуллугъ буллан хIадурсса?
— Аьрали сияхIрайн лавсъсса цинявппагу жагьилтал гьуртту хьу­ссар призыврал мероприятиярттай ва хIадурну буссар Аьрасатнал аьралуннаву къуллугъ буллан. Гьашинусса интнил призывраву аьралуннаву къуллугъ буллан кIирагу райондалия лавгссар 15 жагьил.
— Аьралуннаву къуллугъ буллан ччисса чIявусса бухьурчагу, циняв къабуцай­хха, цукун личIи байссар буцинтIими?
— Махъсса шиннардий Аьра­сатнал аьралуннаву ярагъ ва техника ларайсса технологиялул душивруцIун бавхIуну къуллугъ буллалиминнал аьдадрах бакъарча буруглай, миннал даражалух бур. Миччар аьралуннаву къуллугъ бан буцинтIисса жагьилтурайнсса тIалавшиннардугу лахъ хьусса. Ухссавнил Аьрали округрал каялувчитурал тIалавшиннардайн бувну, хьхьичIва-хьхьичI аьралуннавун буцайссар ларайсса кIулшиву ва водительнал права дусса ягу ДОСААФ-рал школарттай аьрали пишарду лавхьхьусса цIуллу-цIакьсса хъунмур оьрмулул жагьилтал.
— Статистикалух бургарча, аьралуннаву къуллугъ буллан ччисса жагьилтал ялу-ялун чан хъанай буривкьай ягу чIяву хъанай бурив?
— Аьрасатнал аьралуннаву къуллугъ бан ччисса жагьилтал шиная шинайн чIяву хъанай бур. Ттул пикрилий, мунинсса савав духьунссар Аьрасатнал аьралуннал сийгу гьаз хьуну, чIалачIингу цIу шаву. ХIакьину билаятрал аьрали гужирдах къулагъас ххи дуллай бур билаятрал Президент Владимир Путин ва обороналул министр Сергей Шойгу.
Аьралуннаву къуллугъ буллалиминнан дузал дурну дур ххаллилсса шартIру.
Аьралуннаву къуллугъ буллан ччими чIяву хъанай бухьурчагу, жулла республикалия ттигу чанну буцлай бур. Мунил сававгу дур аьралуннаву къуллугъ буллан ххуйминнавагу ххуйми язи бугьлай бухьурчагу, тIулдакъашивуртту дурсса, аьрали низам къадуручлачисса ишругу чан хъанай бакъашиву. Ми ишругу хIисавравун ласлай, Дагъусттанная буцлай бур, анжагъ, ларайсса кIулшивуртту ларсми. Дагъусттаннал цIа щяв къарутан­сса жагьилтал тIалав буллай бур аьрали комиссариатрал. Дянивсса кIулшиву дакъами буцлайвагу бакъар.
— Цукун ларгри интнил пр­изыв?
— Аьралуннаву къуллугъ буллан чансса оьрчIру буцлай бухьурчагу, призыв цурда захIматсса дия. Хъуни хьуну дур аьрали къуллугъ булланми хIадур баврил тIалавшиннарду. ЧIявусса бур призыврал комиссиялийн ккаккан дурсса кьини къабукIлакIисса ягу бувагу къабукIлакIисса. Шяраваллил администрацияртталгу ва иширахсса къулагъас цил багьайкунсса дакъар, хIатта гьарца шяраваллил администрациялий аьрали сияхIраха зузисса инсанталгу бунува. МиннайхчIил диян дайссар призывниктурайнсса повесткарду. Ккаккан дурсса кьини хIадурну бикIайссар ми ххалбансса медкомиссия. Амма къабукIлакIиссагу чIявусса бур.
Апрельданий бучIан ккаккан бувсса 200-нничIан бивсса жагьилтурава увкIунни увагу 50-сса. Ми бучIан бан захIмат хъанай бур, пропискарду шяраву духьурчагу, зий, ялапар хъанай Аьрасатнал цайми шагьрурдай бушиврийн бувну. Ми МВД-лул къуллугърайхчIин бучIан байссар.
— 2014 шиналми хIасиллу цукунсса дия?
— Жул отделданул дузал дуллалисса кIирагу райондалий 2014 шинал ккаккан дурсса план щаллуну биттур дурссар.
— Ци давуртту дару лакрал оьрчIал аьралуннаву низам зия къадулланшиврул?
— Гьарца шинал апрель ва октябрь зурдардий дайссар «День призывника». Мунин кабакьу бай райондалул жагьилтуращалсса ва оьрчIащалсса даврил отделданулгу. ОьрчIру мийх-тийх бакъа Лаккуйва бухьурча, ми хъуннасса шадлугърай тIайла буккайссар. Хан-Муртазааьлил гьайкалданучIан бавтIун, бусайссар личIи-личIисса дяъвирдаву лакрал чиваркIуннал дурсса виричушивурттая. ХIакьину Хъун дяъвилул ветерантал шанурдацIух буну, миннайн оьвчин къашай, оьвчайссар интернационалист буржру биттур буллай бивкIсса аьралитурайн. Афганнаву аьрали бурж лавхъсса Маммаев ХIусман зий уссар жул комитетрал отделданул хъунаману. Ванащал хьунабакьавуртту сакин дайссар школарттай.
— Бурив контрактрай къуллугъ буллалиссагу?
— Буссар. Контрактрай къуллугъ буллан ччиминнащалгу жу чялишну зий буссару.
— Цуми регионнай къуллугъ буллан ччай бур жулва жагьилтуран?
— Жулва оьрчIан личIишиву дакъар, Аьрасатнал цумур региондалийн бутарчагу, гъирарай най бур.
— Ци чIа учинна ина аьралуннаву къуллугъ буллан нанисса жагьилтуран?
— ХIатта махъсса шиннардий цаппарасса политиктурал ва СМИ-рдал хIарачатрайну ккавкказ тайпалул, дагъусттанчунал сипат ккаккан дуллай бур цIансса, мяърипат дакъасса, вахIшисса, фанатичнай­сса агьлуну.
Хъамабитан къабучIиссар дагъусттанлувтурал цимигу ттуршукулий цачIун хьусса аьдатру, магьирлугъ дусса авадансса ирс бушиву. ДагъусттанлувтурачIа даингу лавайну бивкIссар цайми миллатирттал аьдатиртталмур хIурматгу, хIакьинугу мукунма бикIан аьркинссар.
Жяматравусса, аьралуннавусса масъаларттал Аьрасатнал халкьуннал тарихийсса цашиву щак-щукливун рутан къабучIиссар.
Ватан дуруччаву – му гьарцагу аьрасатлунал Конституциялул буржри.
Аьрасатнал ва Дагъусттаннал цIакьсса арардая, рукъацайсса цашиврия цикссагу мисаллу буцин бюхъанссар. Хаснува му духкъалагайсса цашиву, ватан ххирашиву ва Аьрасатнал Конституциялийн дакI тIайлашиву дагъусттанлувтурал ккаккан дурссар 1999 шинал жулла аьрщарайн чапхунчитал ххявхсса чIумал. Гьарца дяъвирдаву кунна ми иширттавугу лакралгу цалла чувшиву ккаккан дурссар.
Жулва аьралуннаву къуллугъ буллалиминнан на чIа тIий ура ми жулва ппухълуннан лайкьну дакI марцIну, яхI-къирият ядурну, ватандалул хьхьичIсса цалва бурж лажин кIялану лавхъун, хIакьсса зунтталчуталну зана хьун.
Ихтилат бувссар
Зулайхат Тахакьаевал