Июль зурул къайгъурду
Июль барз ккалли бувай гъинтнил дязаннун. Дачарду, багъ-бахчарду буминнал ва зуруйсса агьамми къайгъурдугу бур
дургьумур июльданул кIиришиврия ва ххяххиярттан аьркинсса витаминну ва хъатру дацлацисса цIинцI-урттуя дуруччаву, ми щинал диялну дуччин даву. КIулсса куццуй, ахъуву, багъраву ххяхлахимунийн щин дутIинсса яла хIалумур дур кIюрххилсса ва ахттакьуннайсса чIун. Гьарца кьини ххяххиярттайн щин дулутIира, 10-15 минутIрал мутталий лачIлай диркIсса гъаралуннийнгума вихшала къадирхьуну.
ТIутIалми марсри
ТIутIал клумбардайсса аьрщи, щинал дуччин даврицIун, аьркинссар, кказа буллалийни кунма, кIукIлу дуван, сукку-кьютIу дуван. Зунна хIисав шайхтура, дулукьара кьаркьсса тIутIив ва чIапIив, ялув бавцIуну бикIира тIутIал лув цIинцI-уртту къахьун. ХъункIултIутIал кьавкь-кьавкьми къупругу бивттуну хъинссар.
Газон
Июль зуруй газондалун ляличIинура ххирассар щин. Гьантлун ца квадрат метралийн 5-6 литIра щинал хIисавну дутIин аьркинссар. ЧIун дургьуну, нюжмардий цал тIиссакссагу, дулуцара миккусса уртту.
Мурхьру ва къатIри
Ссут дучIаннин къабавцIуну, щюллисса къяртраву ва чIапIаву ххуйну чIалайгу дунура, июль зуруй хъинссар кьаркьсса къяртри, къатIри бат бувну. Ялув бавцIуну бикIира къатIрай «мучнистая роса» тIисса азар къахьун.
КъюмайтIутIуягу аьркинссар кьаркьсса ва хьхьарасса къяртри ххуку дуван, махъсса ххуйну хьуну нанисса къяртрайн гуж къабагьан.
Июль бур цаппарасса ахъулсса датIайсса барзгу, масалдаран, ахъвазан, цIулит, гьивч. Ахъулсса хъунмасса хIаллай яхьуну ччарча, ми кIюрххицIунсса чIумал дартIун хъинссар.
Баргъ кIири бувсса зурдардий мурхьру ва къатIри ххуйну щинал буччин булувара (ца кв.м. 50-60 литра щинал хIисавну) гьарца 15-20 гьантлий миннуйн щин дихьлай.
ЦIинцI-уртту – хъатрулул къаралданийн
Июль зуруй ахъуву риттунсса ягу дуцинсса аьркин дакъасса уртту къачанни. Мукунсса уртту ишла дувара дургьусса ххяххия бургъил кIиришиврия дуруччин – дичияра ми за дургьусса аьрщарал ялтту. Вава мурадрай бучIиссар нахь (солома), чIапIив ишла бувангу. Хъатру дуруччаврицIун, вайннул бугьантIиссар ххяххиярттансса оьргъашиврул кIанугу.
БакIлахъия азардая дуруччиншиврул
Чимус
Июль зуруй, бургъил бакъасса, цалва бюхъу-бажар биялну чIалачIи бувай зиянчитуралгу. Масалдаран, чимус миннуя буруччиншиврул ишла дувара лахъру (дрожжи) хIаласса щин. Щинал ца бадралуву бяххан бувара сагъсса дрожжилул ца пачка ва ми щин, диргьуну, дутIира чимусуйн. Укунсса щинал, чимус зиянчитураягу бурувччуну, миннул бакIругу хъуни бувантIиссар.
Хъахъи къур
Къурул ххуйсса бакIлахъру хьуншиврул миннул лув мудангу дичлачира зиянчитал ххиен бувансса затру. Масалдаран, дикI гьаяй машиналувух бувксса чимус хIала буван аьркинссар мюрш бувсса лаччул ва чимусул ккирттащал ва ми аьркинссар къурул лултту зурзу буван.
ХIадур бувссар
Бадрижамал Аьлиевал
