На ттулла роль ттигу къадургьуссар

Лакрал театрданул хьхьичIунсса актриса, Дагъусттаннал халкьуннал артистка Юлиана МахIаммадован ва зуруй бартларгунни оьрмулул 55 шин.

Юлиана цалчин ккавкманан, ванищал дахьва жап тIий айишайхтува бувчIинтIиссар ва актриса бушиву. Бусайсса хаваргума ванил бусай гьавасрал балгуну.
Юлиана МахIаммадова був­­ну бур ЧIурттащиял шяраву творчестволул итххявхсса кулпатраву, гьунар ххисса ару­лва аьнтIикIахъавасса ца вагу бур.
Балай учаврил ва актершиврул гьунар ниттия, ПатIи­матлуя бивссар, тIий бур Юлиана. Ва зий бивкIун бур Магьирлугърал къатлуву методистну. Ххаллилну балайгу учайссия тIар, халкьуннал театрдануву рольлугу дугьайссия тIар. Ппу Сулайман лакраву машгьурну ивкIун ур цIанихсса дачIучи хIисаврай, шяраву цавагу хъатIи щаллу къашайссия тIар ва гьуртту акъа. Уссу МахIаммадгу илданул дянив кIулну ивкIун ур магьирну аккордеон бищаврийну ва балай учаврийну.

– На бияв ссурвавраву яла гьунар чанмур. ХIайп тIий бикIара ттула уссилгу, ссурвавралгу балай учаврил ва актершиврул гьунар аьдада ливчIсса. Райондалийн Лакрал театр бувкIсса чIумал, цавагу спектакль лях гьан къабивтун, щала кулпат лагайссияв. Шаппай зана хьувкун, спектакльданул хIакъиравусса жула-жула пикрирду буслан бикIайссияв. Шяравун театр бучIаву жул кулпатран ва ца хъуннасса байрандалун ккаллисса ишъя. ДакIний бур ца базилух нава, артистътал хьунабакьин шанна километралийх левчунма лавгсса. Гай райцентрдания арх бакъа ливккун, бахьтта бачайва, буттал аьрщарал тIабиаьтрах буччиннин ябитаншиврул, зунттал марцIсса гьавалул нахIала баншиврул.

ДакIний бакъар нава тамашачитураву щябивкIсса чIун. На мудан сахIналул хьхьичI бавцIуну, артистътурал гьарца махъ, ябитаву, ишан личIлулну лаласлай бикIайссияв. Хияллай бикIайссияв гайннащал навагу сахIналийн буккан. Аллагьнал нясивну лявкъунни ттун ттула оьрчIнийсса хиял бартлаган.
– Школа къуртал байхту, 1987 шинал, на ниттиуссищал тIайла бувккунав ДГУ-лувун дуклан буххан. Нитти-буттал къакIулссия, Магьирлугърал управлениелул ттун МахIачкъалаллал культпросвет училищелийн дуклан буххансса направление дуллуну диркIшиву.

Училищелий бакI-чурххал исвагьисса бушивруцIун, чIу-такьва дюрхъусса, балай учаврил гьунар бусса душ, найбуна итталун багьну бур. «Юность гор» тIисса студенческий ансамбльданул солисткану зун бувцун бур. Цалчинмур курсраву дуклай бунува, лагайсса бивкIун бур гастроллай. Ца шинава Юлиана бувцун бур Лакрал театрданувун.
– Театрданул ттуйн оьвкуна къашай хьусса актрисахлу роль дугьан. Цуппагу гастроллай шяравун гьан багьлай бия. – На балай учинна, роль дугьан къахьунссар, – тIий, махъаллил хъанай буссияв. Ттун багьлай бия цаппарасса ссятурдил дянив роль лахьхьин. Аьпа биву Садикьлул: «Бургу мяммал, жура му роль вищал ххуллийх най буна лахьланну, спектакль байбишин хьхьичIгу тикрал данну. Нигьа мабусара», – увкуна.

Ххуллийх рольгу лархьхьуну, нигьа-нигьагу буслайнма бувкссияв сахIналийн. Нигьабувсъсса ттуккул барцI бутайссар, тIисса кунма, нигьгу ххи­вуну ларгуна. Артистътал цинявппа ттуя цIарду дуллай бия, гайннавасса чIявуми хIакьину жущалва бакъар, аьпа баннав цал. Мяйжаннугу, нара роль муксса ххуйну дургьун диркIссарив, юхссагу ттуву гьавас къалещан буссияв, къакIула. Гайннал на найбуна цала актертурал кулпатравун кьамул бувнав.

– Ттун тIайлабацIу хьуссар гьунар ххисса актертуращал зун. Гай роллу дугьлай къабикIайвача, сахIналий оьрму бутлай бикIайва.Театр бия гайннал ужагъ. Вих хьун къахъанай бикIайссияв, оьрчIний нава иман дирхьуну бивкIсса инсантуращал зун кьисмат хьусса тIайлабацIулийн. Аьпа баннав цал, дакIния къабуккай Садикь МахIаммадов, Шагьун Ибрагьимова, Шамил Каримов, Сяид Мусалаев.

Барчаллагьрай бур Юлиана хIакьинугу театрдануву зузисса Дагъусттаннал халкьуннал артисткахъайн – Жинасат ДинмахIаммадовайн ва Ларина Оьмаровайн.
– Цалчинсса роль ттухьхьун найдунура къадуллуссар, ява. Ттун хъинну ччай бия Решад Нури Гюнтекиннул «Ляхмагьар» тIисса пьесалийнусса спектакльдануву Хюлиджил роль дугьан. На га роль ттухьхьунна дулунцIа, аьпа биву, Валерий Аьбдуловичлул хъири-хъирив занай буссияв. Ца кьини ганал ттухь увкуна: «Му хасият ттун виву хъинну ххуй дизлай дур», – куну.

– КIива гьантлияр ххину бигьалаглай бацIан къашай шаппа. ТачIав, тай захIматсса, театр иттала багьсса, харжру къабуллалисса 90-ку шиннардийгума, цамур даврийн гьансса пикри къабагьссар ттувун. Амма сахIналийн буккан хьхьичIгу, тава цалчинсса роль дугьан наниний кунна, гьалакну дикIай дакI. СахIналийн буккайхтурив, щала рольланувун буххара. ТIайлабацIусса роль дургьусса чIумал, ганиясса ххаришиву яла къалаглай гьантри шай, якьамасса роль дургьусса чIум­алгу дакI видачIра хьуну би­кIара.
Юлианан ххирар драмалул сипатру, амма къямадиясса рольлугурив ванил ссалчIав къаяларайну дугьай. «Ханума» къямадиялуву кIинияз Пантиашвилил ссил роль, «Малла Насруттиннуву» курчIущарнил роль. Яла цинна ххирамур рольланун тIурча Юлианал ккалли дувай «Парту ПатIима» спектакльданувусса Бахттуншал роль. Ва рольланухлу цуппагу лайкь хьуну бур Дагъусттаннал бусравсса артисткал цIанин.

Тамашачитуран Юлиана МахIа­м­мадова ххирар, так драмалул актриса хIисаврай бакъасса, ххаллилсса балайчи хIисаврайгу. Спектакльлаву ванил щаллу бай лакрал халкьуннал аслийсса балайрду. Ванил гьурттушинна дакъа къа­шай царагу концертрал программа.
– Ттун ххай бур нава ттигу ттула роль къадургьусса кунма, ттула актершиврул гьунар цила багьайкун аьч къа­вхьуну ливчIсса кунма. Ттун ччива роль дугьан моно-спектакльдануву. Ялагу ччива Раневскаял роль дугьан Чеховлул «Бяълилул багъ» тIисса пьесалуву.
Юлиана дакI дарцIуну бур цила хиял дузрайн букка­нтIишиврий.

– Лакрал театр хIакьину ца яла хьхьичIунсса ххуттай бур Ухссавнил Ккавкказнаву.Театрданул коллектив шаймургу, ца ххишалагу буллай бур, лакрал тамашачитуран бакъасса, республикалул кьатIувгу машгьур хьун, – ххарину бур Юлиана театрданул тIайлабацIулия.
Юлианал, хъинну цаннан-ца ччай, ташу бувну бур РСФСР-данул лайкь хьусса артист МахIаммад Мусалаевлул арс, цувагу гьунар бусса акт­­ер Сяид Мусалаевлущал, аь­па баннав цал. Вайннал дя­нив хьуну бур душ. Ванил цила пиша медициналуцIун ба­вхIуну бур. Цуппагу шанна ши­нал хьхьичI ташулул хьуну бур.
Юбилейгу барча тIий, цIуллушиврущал ва тIайла­ба­цIулущал чIа учинну Юлианан, амудадагу хьуну, чIивитIул ххари буллалисса чIун.

Зулайхат Тахакьаева