Вирттаврал кьюкьлуву жула Оьмаргу уссар

«Илчилий» хъамалу

Ларгмур нюжмардий МахIачкъалалив Тарихрал музейраву хьусса «Инфорумрай» яла бусравми хъамаллуравух ия жуна чIявучин телевизорданувух дяъвилул цIаравасса репортажирттайну кIул хьусса, уттигъанну Москавлив билаятрал бакIчи Владимир Путиннул, барчагу увну, Аьрасатнал ХIукуматрал кIилчинмур даражалул награда дуллусса, НТВ-телекомпаниялул аьралий корреспондент Оьмар МахIаммадов.


Форумрал ца бутIа хас бувну бия Украиннаву нанисса аьралий иширттая репортажру дуллалисса, федерал каналлайсса, жулла республикалиясса журналистътуран ва блогертуран. Федерал телеканаллал корреспондентътуравух ия Оьмар МахIаммадов ва «Цалчинмур каналданул» военкорр ХIусайн ХIусайнов.
Билаятрал личIи-личIисса регионная бувкIсса форумрал гьур­ттучитуравасса цаннал: «Шаппай занахьувкун, дяъвилул суратру хьхьичI дацIлай, цуксса хIаллай азурда хъанан бикIару?» – тIисса суалданухьхьунсса Оьмардул жаваб залданувуцириннал гужсса хъатру ришлай кьамул дуруна.

Алексей Громовлущал Кремльдануву

«Жу, Ккавкказуллал респуб­ликарттаясса журналистътал, шаппай занахьувкун, уссур-ссу, мачча-гъан чIявусса бухьувкун, хъамалу оьвтIий, тIабиаьтрайн, тиккун-шиккун бигьалаган, щя­бикIан буцлай, я дяъвилия пикри бан, я тийх хъанахъисса захIматсса иширттаясса пикрирдахун багьан къабитан хъунма­сса хIарачат бай. Мукунма дустурал ва кIулминналгу. Командировкалия занахьуну, ттигу ува­ссара ттуна навалу личIан. Укунма тIун бикIай Ухссавнил АьсатIиннавасса ва Ккавкказуллал цаймигу республикарттаясса ттул коллегахъулгу.

Жу ва ишираву, Москавлиясса, Питердаясса ва цайми регионнаясса тележурналистътурах бурувгун, бахтти-талихI бусса бунуккару», –куна Оьмардул.
Майрал 16-нний Кремльдануву ХIукуматрал награда ласун хьхьичI, мартрал ахирданий Оьмар лайкь хьуссия Аьра­сатнал Журналистътурал союзрал чулухасса «За смелость при выполнении журналистского долга» тIисса лишандалунгу. Ва Оьмар­дун дуллуссия, Аьрасатнал цIа ларгсса хьхьичIунсса журналистътал бавтIсса, «Золотое перо» цIанилусса батIаврий.

«Золотое перо» батIаврий

Журналистътурал пишалуву агьамсса кIирагу наградагу барча дуллай, Оьмардун жула цинявннал чулуха цал уттигу чIа учин ччай бур тIайлабацIу ва къабигьасса цалла давриву Аллагьнал уруччаву.
Ва ххуллухьсса Оьмардул командировка диркIссар мукьилчинсса. Ларгмур шиналсса шамунния жу чивчу­ссия ванащалсса хъуннасса интерьюраву январьданий бувксса «Илчилий».
«Инфорумрай» хавар, махъ бусансса мутта къабириллай чIалай, Оьмардул цала увкуна, на зучIан «Илчилийн» нюжмаркьини учIаннача куну. Дяъвилий хъанахъимунил цурда-ца кьини паракьатну къабитлатисса жугу, цIунилгу суаллу буллай, Оьмардущалсса цIухху-бусу цIу лаган барду.

– Оьмар, барча вин ду­ллу­сса кIирагу награда. Хас­нува Кремльдануву уттигъанну дуллусса. ДакI­нийхтуну ххариссару вингу, вил оператор Рабадан БахIаммадовлунгу му дулаврия. Билаятрал Президентнащал яхши-хаш бансса муттагу бириврив награда дуллуну махъ?
– Барчаллагь хъунмасса! Президент, жу циняв барчагу бувну, хъунмасса хIал къабувну, лавгуна. Наградартту жун дуллуна Президентнал Аппаратрал каялувчинал цалчинма хъиривчу Алексей Громовлул.

Хъинну хIалимну ихтилат буллалисса, наградартту дуллуну махъ ялагу жущал жаплий щяивкIун, цIухху-бусу буллалисса инсан ия цала хъунмасса къуллугърахгу къаурувгун. Владимир Путин ттун цалчин ккаклай ­акъая. Ттун га кIийла Дагъусттаннайн увкIунгу ккавкссия ваниннин мадара шиннардил хьхьичI, Ухссавнил Ккавкказуллал ца республикалийгу ккавкссия. Цимил ххал хьурчагу, ттуна жула билаятрал бакIчи пахру-ххара бакъасса, цува ххал къашайния тIисса сса куна, хьхьичIун къаххяхлахисса, цала гьарца мукъул заллушиву дан кIулсса кьянкьасса адаминану изай.

– Утти буси цукун ларгри ва махъсса, вил мукьилчинсса командировка?
– Гьарца жул тихунсса аьрххи ци-бунугу ца иширайну дакIнийн къакьувтIуну, асар къавхьуну къаличIай. Ва ххуллухьгу, Донецкалийн бувкIун, хъиривмур кьинива Украиннал аьралуннал шагьрулул кучардайн итадаркьу­сса ракетардал лув ливчIсса автобусраву арула-мяйя инсан, миннавух ца чIиви оьрчIгу, цIараву ччувччусса, оьккисса теракт хьуна. Хъиривмур кьинигу ххюя инсан оьрмулуцIа увсса иш хьуна.

ХIасил, дяъви най бур буниялагу захIматсса ва жапасса. Жулла хIукумат, ца Украиннал аьралуннащал данди дурккун дакъарча, сайки 40-сса хIукуматращал талай дур. Тикку хъанахъимургу кIулну, маслихIат бавияв шиккусса жула халкьуннахь: вихшала дуну бикIан жула аьралитурайн, билаятрал бакIчинайн. Та дяъви хIакьину жула цIанийсса ба­къарча, гьунттийсса жула оьрчIал цIанийсса бур. Дяъви байбишин хьхьичIсса мяйра-урчIра шинал мутталий тикку хъуннасса даву щириркIуну диркIун дур, утти бур ми затру исват хъанай. Мунияту фашизмалул бакI ккуччу дантIишиврийн жува шикку, къинттуллух, вихну бикIан аьркинссару.

– Донецкаллал агьалинал хIалкьазия, пикрирду ци бур?
– Тай утти дяъвилул сасан бувсса, чурххаву нигь-ццах, хIучI бакъасса хьуну бур. Инт дучIаврищал цалла ахъавун, багъирдавун, чIярузивурду ду къатрал хIаятирттавун бувккун, мурхьру кIяла буллай, тIутIив дугьлай бур. Бургъих, чаннах мякь бувксса кунма, бомбардал пIякь-шякь тIисса чIурду баллай бунугу, кучарду бахьлай, марцI-чапалшиврул давуртту дуллай бур. МахIаттал хьуну ивкIра ца иширай. Жу яхъанахъисса къатлул хIаятраву чIавасса гимнасткахъал тренировкарду най дикIайва. Ттупру, обручру ва скакалкардугу ишла­сса, мяйжаннугусса спортрал тренировкарду. – Нигьа буслайбакъарув? –куну цIувххукун, – Буру, бухьурчагу, тренировкарду кьаритан къабучIиссар, –учайва.

– ХьхьичIмур интервьюраву ина кIицI лавгуна, инава махIаттал увну ивкIшиву Донецкалийн нанисса кумагращалсса фурарду, хъуни машинартту ккавккун. ЦIанакулгу най бурив тихун билаятрал регионная кумаграл машинартту?

– ЦIанакулгу тава куццуй найнма бур. Амма утти буллалимур кумаграл мяъна -мурад личIисса бур. ЦIана тихун най бур аьралитуран аьркин дагьлагьи­сса хъуслищалсса кумаг. Най дур хъунмурчIин уттизаманнул технологиялул хъус – тепловизорду, квадрокоптерду, дронну ва цаймигу затру.

– Цайми билаятирттая­сса журналистъталгу, блогерталгу хьунабакьайрив Донецкалий? Цуми билаятирттаясса бик1ай чIявуну?
– Федерал телеканаллал журналистътал тикку ца-кIира хIукуматрая бакъа-бакъар, мигу Китайнал, Индиянал, Ираннал. ЧIявусса блогертал хьунабакьай испаннал, италиянал миллатир­ттаясса. Западрал Европанава сайки цукIуй бакIрайн къаагьунни ва ххуллухь. Миннахь ихтияр дакъар Донецкалий хъанахъимуния тIайламур буслансса. Мукунсса репортаж дарчан, яла миннан оьрму бакъар тIар цалла минардайн занахьувкун. Мунияту нигьачIийну бухьунссар, аьй дакъар.

– Оьмар, къадяъвилиясса репортажирттахгу мякь багьайрив?
– Багьайкьай! Масалдаран, ва командировкалийн ачин хьхьичIсса ттул репортаж дуссия Лаккуя, ГьунчIукьатIув гьашину Хъарас щаврил байрандалиясса. Москавлив, жул каялувчитуран, ххирассар Дагъусттанная жу жулла аьдат-эбадатирттаясса, зунттал агьулданул культуралия­сса, багьу-бизулиясса репортажру гьан дуркун. Психологтуралгума маслихIат бувай аьралий корреспондентътурахь, мудан дяъвилул пикрирдай къабикIан кунма, оьрмулул хIазсса иширттаясса, социал масъаларттаясса репортажругу хIадур дуллан.

Так ца дяъвилиями репортажру ласласаву нахIу лачIун къабучIиссар, цIуллу-сагъшиврун заралссар тIун бикIай. Ча, мунияту, цIана жучIанма нанисса хъамаллурал кьюкьригу чIалай, оператор Рабаданнущал республикалийсса туризмалуцIун ва спортрацIун дархIусса репортажирттаха зун пикрилий буру.

– ТIайлабацIу баннав зун, Оьмар! Буллалимуниву Аллагьналгу зуцIун кабакьиннав!