Мархарайгу, дастархангу

[dropcap]М[/dropcap]ахIачкъалалив Поэзиялул театрдануву тIиртIунни Хъунайннал шяравасса жагьилсса художник Гульнара Аьлиевал давурттал «Мархарай» цIанилусса выставка. Шикку ккаккиялун дирхьуну дур ванил 18 даву (живопись, линогравюра). Ва хъанай дур Гульнарал МахIачкъалалив дурсса цилалусса цалчинсса выставка, жагьилсса художникнал творчествалул биографиялувурив – кIилчинсса (цалчинна-цалчинмур хьуссар Санкт-Петербурглив).

Най буна пикри хьунссар: «мархарай» ци дурвав тIисса. Мархарай – му дур кубачиял орнамент, цил накьичругу ккур­ккину, лагмара дирхьуну сакин дувайсса. Выставкалун укунсса цIа дуллуну дур Гульнарал цилла «Дастархан» тIисса цIанилусса сериялувусса натюрмортругу композициялул чулуха мукунна щаллу дурсса дуну тIий, яни вай суратирттайсса накьич ккурккину щаллу дурну дуну тIий.

– Суратирттай думунива царагу зат на принципиальнайну дянив, дязаннив дирхьуну да­къассар, циван куну цIуххирча, ттун къаччай бия цания-ца зат личIи дуван. Ттул натюрмортир­ттаву гьарцагу зат хъана­хъиссар композициялул агьам­сса бутIану. Ттул пикрилий, оьр­мулувугу укунма бикIан аьркинссар: адаминара, хъамитайпара къакуну, ци миллатрал, ци диндалул, ци социал статусрал унугу, гьарцагу инсан хъанахъи­ссар ва дунияллул композициялул букъацай бутIану, – буслай бур Гульнара.
УзбакIнаву бувсса Гульнарал творчествалуву баргъ буккаваллил культуралул къачIивисса кIану бугьлай дур. «Дастархан» (узбакI мазрай «ссупра» тIиссар) сериялувусса 5 натюрморт дур ванил студент заманнайра, университетраву дипломрал даву щаллу дуллалисса чIумал, дирхьусса. Ва темалучIан шиннардивун зана хьуну, Гульнарал дирхьуну дур ялагу вара журалул цаппарасса суратру.

– Ссупралул лагма лаган бувай ца кулпатравасса кувннан кув ххирасса инсантал, хъамал, дустал, чяйлул пинжангу канихьну, шай дакIнийхтунусса ихтилат­ру, дакIнийн бичавуртту. Шаппа, Ташкантлив, жучIагу батIайва чIявусса инсантал. Азиянавурив укунсса батIавуртту дуван стол ва кIантту аьркинну къабикIайва, гьассия анжагъ ссупра ва кулпача. Арамтурал дукра дувайва, хъаннил ми ссупралийн дуккан дайва, гьарцамигу – дакIру тIиртIусса, цаннах ца иминну, хъинбала чIа тIий буруглагисса, дуллалимургу – дакIнийхтунусса. Ссупралия­сса гъалгъа – ва дукралиясса гъалгъа бакъар, ва циняв ссупралух лагма лавгсса чIумалсса гъилишивриясса, дакIнийхтунусса ихтилатирттаясса гъалгъар, шикку­сса оьрмулухун дакIний личIайсса атмосфералиясса гъалгъар. Га чIумалсса дакIнийнбичавурттал цалвагу бур хасну муна му ссупралухсса лахIзалул тIин-тIааьн. Ва, цал-цал, гава тIин бусса ци-дунугу ххал дуллалисса, канакисса чIумал, жува зана шару махъунмай, оьрчIнийсса шиннардивун, дакIнийнгу агьай цу-унугу ца инсан, дакIгу видуцIай га чIумалсса лахIзардал гъилишиврул. ХIайп, цIанасса чIумал «застольелул культура» хьхьара дурксса, дакъа хъанахъисса. Ттул давурттал мурадвагу вари – инсантуран дакIнийн дутаву гай чIуннардил гъилишиву, цашиврул ва кувннал кувннащалсса дахIаврил, нахIушиврул агьамшиву, – буслай бур Гульнара.

Уттинин Гульнара гьур­тту хьусса выставкарттугу къачанни:
2009-ку шинал Дагъусттаннай хьусса «Русский силуэт» конкурсрай лайкь хьуну бур Гран-приран, гьуртту хьуну бур вара конкурсрай Москавливгу;
2021-ку шинал – Дагъусттаннал жагьилсса художниктурал выставкалий;
2021-ку шинал – Санкт-Петербурглив «ЭТНОПАЛИТРА», «Этно-пикник», «Дусшиврул ламурду» цIардалусса выставкардай:
2021-ку шинал – Санкт-Петербурглив хьуссар ванил циллалусса выставка «Дастархан»;
2022-ку шинал – печатьрал графикалул Дунияллул халкьуннал дянивсса биеннале «Кубачинская башня»;
2023-ку шинал – Дагъусттаннал жагьилсса художниктурал пленэрданул живописьрал художествалул выставка.