Зумадугьул зуруй дукан маслихIат буллалимур

Рамазан зуруй бакъассагу, инсантуран гьарицагу кьини тIайласса ва цинявппа витаминнал щаллусса дукра канан аьркиншиву бувчIлачIисса зат бур. Рамазан зуруй тIурчарив, инсаннал организмалун, багьай цинна лархьхьусса дахханашивуртту кьамул дан. Мукун, дукия-хIачIиялул ва шану лахъаврил режим даххана хьусса чIумал, миннуцIунна дархIуну даххана хъанай дур дукра лялияврил тагьаргу.
Вайми чIуннардий канай бивкIсса дукия Мубараксса Рамазан зуруй чурххан лялиян дан бигьассаннух ва куклуссаннух даххана дан багьай. Хъинну агьамссар му ппурттуву организмалуву хьюмушиву чан хьун къаритаву. Инсаннал чурххал бишив меж къабикIаншиврул, Рамазан зуруй канакисса дукия углеводирттал авадансса ва витаминнал щаллусса дикIан аьркинну дур.


КIюрххицIуннай дукан бузмур

Зумарду дургьусса цаппара­ссаннал кIюрххил дукралийн къабизаншиврул, зума итадакьайни дуркуссаннуй гьашиву дуллан бикIай. Исламраву тIурча, мукунсса иш бюхъавай бучIи буллай бакъар.
Зума дургьусса ппурттуву кIюрххицIуннай дукия къадукаврийну инсаннал организм хьхьара дуккайссар, ччяни ккашил хъанан икIайссар.
ЦIан-чаннахь ивзун, дукра дуркума, ахттайн чIун дучIаннин гуж буну, бигьану икIайссар. Бюхъавай, зума дургьусса чIумал ссупралий дуну хъинссар белок бусса дукия (ккунук, нис, накI, тартнакI).
Медиктурал маслихIатрайн бувну, кIюр­ххицIун чIумал дукан бучIи буллай бур чIявусса углеводру бусса дукия – кIилчинмур сортрал иникIмалул ччатI, ккурпалул дукия, ахънилссаннул салатру ва кьаркьсса ахъулсса. Вай организмалуву хъунмасса хIаллай (8-12 ссятрай) лялиллай дикIайссар. Мукунна хъунмасса хIаллай лялияйссаннувун дагьлагьиссар дикI, балугъ, ккунукру ва накI-нисиралми дукия.
Белокру лялиянгу лагайссар тамансса чIун (сайки 8 ссят). Амма, белокру бусса дукия гьарза дарчан, ттиликIрайн гуж багьайссар. Чассагуву буссар клетчатка, калий, магний, углевод ва сахар.
Миндальдануву буссар организмалун хайрсса чIявусса протеинну ва аьгъушиву чансса цаймигу хайрсса микроэлементру.
Бананнаву гьарзассар калий, магний ва углеводру.

Ахттакьуннай дукан хъинмур

Зума итадакьайни ссупралий, бюхъавай, дикIан аьркинну дур инсаннал организмалун мюнпат бусса жура-журасса, нахIусса дукиярду. Ифтар дайдишайссар баргъ бахьлагайхту, гьанттайн чак буллай байбишин хьхьичI. МухIаммад Идавсил (с.аь.с.) хIадисраву увкуну бур: «Агана зува зума итадакьлай бухьурчан, чассаг бувкуну итадакьияра. Нажагьлий чассаг бакъахьурчан, щинал ххув увкуну итадакьияра», – куну.
Теологтал маслихIат буллай бур, гьанттайн чак бан хьхьичI дукия чанну дукияра, чак бувну махъ щябикIияра ссупралух буччининсса дукия дукан тIий. Чассаг бувкуну ягу щин хIарчIун, зума итадаркьуну махъ, ифтар дайдирхьуну хъинссар ахъул­ссаннул салатирттая. Ахъул­сса лялияйссар ахънилссаннуяр ва цайми дукрардаяр анаварну. Мунияту, зума итадакьайни, чурххайн хIал бучIаншиврул аьркинссар ахъулссаннуя байбишин.
Рамазан зурул гьарица гьан­ттайнссаннул чIун – му байрандалун ккаллиссар. Зума ита­да­кьайни ссупралий дишин бучIиссар личIи-личIисса дукрарду.
Ми дуркутари, чансса духьурчагу, чIун лях гьан дитияра. Мунийн бувну, дукия ххуйну лялияйссар ва чурххан бигьашиву дикIайссар. Бюхъавай, дикI ягу цамур лялиян дан захIматсса дукия, мюрщисса касакру бувну, хъунмасса хIаллай ккухIлахIияра.
Ифтарданул чIумал яла мюнпат буми хъанахъиссар гьарзасса ахънилссаннущалсса дикIул дукрарду. Хайрссар мукунна ахънилссаннул салатру, ккурпалул дукия. НацIу-кьацIушивурттугу бюхъавай чан дурну хъинссар. Зума итадакьайни дукайсса дукия дикIан аьркинссар витаминнал, микроэлементирттал лащу-щаллусса: ахънилсса, ахъулсса, ятти-гъаттарал, лелуххантрал дикI, къалмул ва накIлил продукция.
Организмалуву дикIан аьркинсса хьюмушиву чан къахьуншиврул ифтарданул чIумал ва уттубишин хьхьичI хIачIан аьркинссар диялсса щин ва сок.
Зума дугьаврийну инсантурал дакIру рувхIанийну марцI дуккаву дакъасса, цIуллушивугу цIакь шайссар. Шинал лажиндарай дукия канай инжит хьусса инсаннал организм, Рамазан зуруй дигьалаглан дикIайссар, цIу дуккайссар. Мунил хIакъираву Идавсил (с.аь.с.) увкуну бур: «Дугьара зума, зува хъиннува цIуллуну бикIаншиврул», – куну.