Хъаннил цIуллушиву дуруччаврил цIаний

«Хъамитайпа шинай цал бухьурчагу гинекологначIан бияван аьркинссар»

Медициналуву гинекология ца яла мугъаятну ва личIлулну бикIан аьркинсса хIакиннал пиша бур. ХъунмурчIин вай хIакинтурайн хъар хъанай дур хъаннил цIуллушиву дуруччаву ва миннал цIуллусса оьрчIру баву.
МахIачкъалаллал 3-мур хъаннил консультациялул хъунмур хIакин Мариям Ц1аххаевал цIа дургьуну букIлай бур чIявусса душру-хъами. Ва машгьурну бур цила пиша ххуйну кIулсса хIакин-гинеколог хIисаврай.

– Мариям, буси виятува, хIакиннал пиша язи бугьан ци савав хьуссарив.
– На бувссара 1968 шинал Каспийск шагьрулий. Хъунма хьуссара буттал ниттичIа. Ттул ппу Руслан ва нину Саманият Хъювхъиял шяравасса бур. Ласнал Русланнул ппу МахIаммад (аьпа баннав цал) Буршиял шяравасса ия, ванал нину Пазилат Читтуратусса бур.
МарцIсса ххювардай 8 классгу къуртал бувну, дуклан бувхссара Каспийскаллал медучилищалувун. Гъирарай дуклай, мукунма хьхьичIунну къуртал бувссия медучилищагу. ЧIивинияцIава хирург хьунсса хияллай бикIайссияв. Мунияту ттун пикри хьуна Мединститутравун буххансса. Бувххун, цалчинмур курсирай щар хьуссияв. Цалчинсса оьрчI байхту, ттун дуккаву цахъиc захIмат хъанан диркIуна. БувчIлан бивкIуна хирургнал пиша хъамитайпалун захIмат хъанантIишиву. Яла ттунмагу пикри хьунни гинекологнал специализация язи дугьансса. Дуклакисса ппурттуву ттул бия мюрщисса кIива оьрчI. Кумаграх мюхтажсса чIумал, оьрчIах буруглай хъунмасса кумаг бувссар ласнал ниттил. Ттул дуккаврихун дайшишру къахьуншиврул мунил хIатта цилламур карьера кьариртуна.

МахIачкъалалив КIилчинмур роддомрай ординатурагу къуртал бувну, зун байбивхьуссара машгьурсса гинеколог, профессор Тамара Хашаевал каялувшиндаралусса Акушерствалул ва гинекологиялул кафедралий. Бахтти хьушиврун ккалли бара ттула захIматрал ххуллу укун ххаллилсса пишакарнацIун бавхIуну бивкIшиву. Му бакъассагу, на зун байбивхьусса чIумал, ттун тIайлабацIу хьуссар цаймигу цIанихсса, ххаллилсса пишакартурал чIарах лякъаву. ХIакьинусса кьинигу барчаллагьрай бура тай шиннардий МахIачкъала шагьрулул ЦIуллушиву дуруччаврил управлениялул хъунмурну зий бивкIсса Тамара Маммаевнайн, шагьрулул КIилчинмур роддомрал отделениялул заведующий Сунгъуров Кьурбан Закаржаевичлуйн (аьпа баннав цал).

– Ци ккалли бара вила давриву яла агьаммурну?
– ХьхьичIва-хьхьичI, жула сияхIрайн лавсъсса хъами-душру цала-цала мурадирттайн биян баву.

– Ссаясса бикIай ви­чIанма букIлакIисса къашайшалтрал шикаятру?
– ЖучIан бучIайсса хъаннил цIуру-кIуру бикIай воспалениярттацIун, гормоннал тагьар даххана шаврицIун, оьрчI къашаврицIун бавхIусса. ЦIана жагьилсса хъаннил цIуллушиву хъинну хьхьарасса дур. Цумур-бухьурчангу хъамитайпалухь цIуххирча гинекологначIа та бивкIра куну, хъинну лавгун бухьурчан, оьрчIру бувну махъ 5-10 шинава бивну лякъай. Вай укунсса ва цаймигу азарду чанну хьунадакьлантIиссия, хъамитайпа шинай цал бунугу гинекологначIан занарчан.

– Цукунсса дур хIакьину поликлиникалий хъаннил цIуллушиву ххал дигьаву мурадрайсса хIаллихшиннарду?
– ЧунчIав къалавгун, поликлиникалийн бувкIун, хъаннища бюхъантIиссар чурххал базурду ххал бигьлагьисса УЗИ-рду бан, цинярда журалул анализру дулун. Му бакъассагу, поликлиникалий хъамитайпа, лякьлуву хьуннин ва оьрчI баннин хIадур буллай, хIакинтурал аякьалийн лавсун буссар.

– Вила давриву асар хьунсса, дакIний ли­чIан­сса ишру цукунсса кIицI лагавияв ?
– Нава зун байбивхьусса Цалчинмур хъаннил консультациялул бесплодиялул кабинетраву зун бувкIсса чIумал, ттучIан хъин хьун бувкIунни 10-хъул шиннардий оьрчI къахъанай бивкIсса хъамитайпа. Му ттучIа хъин хъанай байбивхьуну хъунма хIал къавхьуну лякьлуву хьуна. Ттула кумаграцIух мунил мурад бартбигьаврия хIат-хIисав дакъа ххари хьуну бивкIра. Мукунсса масъаларттащал ттучIанма бувкIсса душвавран ттущава кумаг бан бюхъаврия рязину бикIара.

– Цукунсса дур цIанасса ппурттуву оьрчIру баврил тагьар?
– ХIакьинусса кьини цIю­рувкьусса масъала бур оьрчIру бакъасса кулпатирттал масъала. Хъаннил консультациялул сияхIрай 400-ннийн бивсса мукунсса кулпатру бур. Ми кулпатругу, жучIава ххалгу бивгьуну, хIадургу бувну, уква ОМС-райн Республикалул Кулпатирттал цIуллушиву дуруччаврил центрданийн, ягу Санкт-Петербурглив ЭКО-рду дан тIайла буккайссар.
– Ци маслихIат ккаккавияв ина душру-хъаннил цIуллусса оьрчIру баву ва миннал цIуллушиву дуруччаву мурадрай?
– Чурххай цIакь бунува, чIумуй щаргу, хьуну, оьрчIру бан маслихIат ккаккавияв. Ниттихъахь, душваврахь мудан тикрал буллан бикIара: жагьилну бунуву дуруччара зулла цIуллушиву. ХьхьичIва-хьхьичI кIулну бикIан аьркинссар хъамитайпалул ххуйшиву так мунил цIуллушивруву душиву.

– Буси вила оьрчIаягу, бувгьурив минналгу хIакинтурал пиша?
– Ттул хъунама арс, ЯтIул дипломращал Дагъусттаннал паччахIлугърал университет, къуртал бувну, экономикалул элмурдал кандидат хьунни. КIилчинма арсналгу, мува вузрал экономикалул факультетгу бувккуну, аспирантура бувккунни. Душ Дагъусттаннал медуниверситетраву дуклай бур, педиатрнал пиша язи бувгьунни.
– Мариям барчаллагь вин аьчухсса ихтилатрахлу.