«Къаласун ххива ттун ва цIаралгу»

Украиннал аьрщарай нанисса хасъсса операциялуву, аьралий бурж биттур буллай, чувшиврий жанну дуллунни миллатрал язи-язими арсурваврал. Миннавасса ца ур ЦIуссалакрал райондалийсса Шушиннал шяравасса Русланнул арс Султанов Муртаза. Ванал жан дуллуну дур оьрмулул 43 шинаву. Муртазал махъ ливчIун бур бугьарасса нину-ппу, кулпат, арс ва душ.

Муртазал оьрмугу, цала ха­сиятрацIун бавкьу­сса, ихтияр дуруччай органнал зузалал пишалуцIун бавхIусса бивкIун бур. Украиннаву хасъсса аьралий операция байбивхьусса чIумал ва, ччаннай операция бувну, азарханалий ивкIун ур. Цащала архIал къуллугъ буллалими тихун бачлачийни Муртаза, хъин хьун уванува, миннащал гьан ччай ивкIун ур. ХIакинтурал итакъаавкьуну ур. Азарханалия уккайхту, на ттула гьалмахтуращал икIан аьркинссара тIий, ацIан ан къавхьуну, лавгун ур.
Муртаза увну ур 1979 шинал, май зурул 18-нний, ЦIуссалакрал райондалийсса Шушиннал шяраву. Хасавюртуллал 1-мур школагу къуртал бувну, лавгун ур аьралуннаву къуллугъ буллан. Аьра­лий бурж лавхъун махъ бувккуну бур милицанал школа. Мукунма ванал къуртал бувну бур Дагъус­ттаннал шяраваллил хозяйствалул институтрал юриспруденциялул факультет.
2002 шиная айивхьуну зий ивкIун ур Росгвардиялул Управлениялул «Ястреб-Каспий» СОБР-данул кьюкьлуву. Шикку зузисса 20-хъул шиннардий ванал лайкь дурну дур Аьрасатналгу, Да­гъусттанналгу даражалийсса ведомствалул наградартту.
2022 шинал сентябрь зуруй, Запорожуллал областьрай Да­гъусттаннал Росгвардиялул аьралитурал пункт бусса кIанттурдайн ракетарттал битавуртту дурну, подразделениялул мяйя аьраличу, миннавух Муртазагу, оьрмурдацIа хьуну ур. Аьрасатнал Президент Владимир Путиннул указрайн бувну, аьпалул хьуну махъ Муртаза Султановлун дуллуну дур ПаччахIлугърал ларайсса награда – «Къучагъшиврул орден». Муртазал орден нитти-буттахьхьун дулун ЦIуссалакрал райондалийсса Шушиннал шяравун бувкIссия Сергей Меликов ва Дагъусттаннал Росгвардиялул Управлениялул хъунама Александр Орехов.
– ЗахIматсса хавар ттухь бусан къасислай бивкIун бур. Лагма-ялттуминнан кIулну бивкIун бур. ТIайламур бусан, ттун щаквагу багьлай бакъая. Царагу кьини къаларгуна ва тихун лавгун махъ, ттучIан къаоьвкусса. Ттул зузи кьини танащалсса кутIасса ихтилатрая дайдишайва. Мунияту танан цичIав хьунссар тIисса ццахвагу бакъая ттуву, – тIий, буслай бур ЦIуссалакрал райондалул МФЦ-лул директорну зузисса ванал кулпат Динара.
– Жул кIива оьрчI буссар. Душ, Муртаза тийх унува, Да­гъусттаннал медициналул университетравун бувхссия. ОьрчI ряххилчинмур классраву дуклай уссар. ЧIалачIин дакъассия вайннан буттаха. Нава цахъи кьянкьасса тIалавшинна дуну тарбия буллан бикIайссияв. Амма, ссавурданий, нахIуну бувчIин байсса буттал мукъул сий хъуннасса дия вайнначIа. Ва чIарав акъашиву жун ялу-ялун асар хъананссар.
ОьрчIан ппу цуксса ххирассарив кIулну, ттун хъинну захIматну бия вайннахь му хавар бусан. Сикъаслай гьантри хьуна. Та тиха увцуну бучIантIисса кьини арснахь учав: «Ттун вищал ихтилат бан аьркинну бур», – куну. Щак багьссияв, оьрчIал най бунува буттая цIувххуна. Кьянкьа дува, ттул арс, – куну, ххира ав. «Ттун бувчIлай бия укун хьунтIишиву», – тIий, аьтIун ивкIуна.
Та иш хьунсса гьантрай аьпа­лухьхьун лавгсса ттула ппу макIра ккавккуна, цувагу, ттарлил мурхьирал кьаркьсса къяртрал бакIулувун ахьлавгун, ххуйну къачIалай. Муртаза я ливтIуминнавух, я щавурду дирминнавух къаляхълай гьантри хьуну бия.
Ва нигьачIаву дусса чIявусса иширттава увкссия, тиччагу уккан­сса ххай буссияв. Дагъусттаннал виваллил иширттал министр Аьдилгарай МахIаммадтIагьиров оьрмулуцIа ан кьаст лархIусса иширттаву танал къаралдануву къуллугъ буллай ивкIсса Муртаза чIарав ивкIссар, Аллагьнал цIимилийну урувччухьунссия.
Жу цаннан ца бувчIлачIисса, цаннал хIурмат цаннал буллали­сса кулпат бияв. Цайми кулпатирттаву кунна, цаннал цаннан бахшишру дайсса аьдат жул да­къассия. Ванинна кунна, на бувсса кьинилийн тиха бахшишран, ссят гьан дурну дия. Хъамакъабитулун ттул каний ва ссятгу кьадиртун, цувама лавгунни, – хъювсул буклай бур Динара.
– Аллагьнал ца нуз лакьирчан, гамур чара бакъа тIитIайссар учай. Ва захIматсса кьини дурксса чIумал ттул чIарав бия ласнал ляхъингу, ттула гъан-маччамигу. Барчаллагьрай бура, ттуятува тийнмай-шийнмай къавхьуну, ттул дакI данмур буллай, чIарав бавцIусса мачча-гъанминнайн.