Хьунабавкьунни Виричунащал

МахIачкъалалив, «ДагПатриотЦентр» идаралул актовый залдануву хьунни Украиннай нанисса хасъсса операциялуву ккаккан дурсса чувшиврухлу Аьрасатнал Виричунал цIа ларсъсса майор Энвер Набиевлущалсса хьунабакьаву.

Виричунащал хьунабакьин бувкIун бия республикалул вузирдал, колледжирттал студентътал, МахIачкъалаллал школарттал дуклаки оьрчIру, юнармейцы.
Хьунабакьаву хьунни «Диалоги с героями» тIисса Щалагу Аьрасатнаву нанисса проектрал лагрулий.
Мероприятие сакин дурну дия Дагъусттаннал Жагьилтурал министерствалул. КутIану цаявагу бувсун, Энвер Набиевлул жагьилтурал суаллахьхьун жавабру дуллунни.

– Энвер Альбертович, хасъсса аьралий операциялуву яла захIматмур кьини цумур дия?
– Му дия ттуйн кIилчин щаву дирсса кьини. Ттул бакIраву бия ца пикри – патронну духларгун, душманнал вив ласурча, цири бан? Гьай-гьай, ясир агьан цукунчIав къаацIайссара. БакIравусса пикри ца бия, иш мукун багьларча, НурмахIаммадлул кунна, граната дуккан. Мукунсса тагьарданийн агьавайсса кIанттай, Аллагьнал цIимилийну ххассал хьунна. На эвакуировать увнав.
– Цалчинмур щаву та, цукун дируна?
– Цалчинсса щаву личIину захIматсса дакъая. Чурххава цIалцIивгу дуккан дурну, тиккува антибиотикру буллай уссияв. Госпитализация дан рязи къавхьура. Та захIматсса тагьарданий аьралиталгу кьабивтун, госпитальданийн гьан ламус хъанай бия.
– Аьркинссарив жунма та операция тIутIиминнахь ци учивияв?
– Ттун тачIавгу хъамакъабитай Буттал кIанттул цIанийсса Хъун дяъвилий жула халкьуннал ккаккан дурсса къучагъшиврия бусласисса ттула бу­ттал ихтилатру. Ва жула тарихри. ЦIанихсса, къучагъсса. Дагъусттаннай мудангу бивкIссар пахру бан лайкьсса, жунма эбратну хьунсса вирттал. Украиннаву­сса хасъсса операция байбишиннин Дагъусттаннай уссия 37 Аьра­сатнал Виричу, цIана 40 уссар. Хасъсса операциялуву 3 да­гъусттанчувнан – НурмахIаммад ХIажимахIаммадовлун (аьпалул хьуну махъ), Асадулла Абачевлун ва ттун дуллунни Виричунал цIарду. Билаятрал оьвчаву дуркун, щак бакъа, жуйва бивхьусса бурж лажин кIялану бартбигьин аьркинссар.
– Ина ци кIанттурдай талай уссияв?
– Цалчинсса гьантрайва на каялувшиву дуллалисса подразделениялийн амру бувна Белору­ссиянал чулуха Киеврал чулийнмай бачин, яла жу Харьковрал чулийнмай бачин бувнав, миччагу – Изюмо-Славянский направлениялий. ЦIана ттул подразделение Херсоннал чулух талай дуссар.
– Цукунсса дия аьралитурал дузалшиннарал тагьар?
– Чара бакъа аьркинмунил жула аьралитал дузалну бу­ссар. Амма дяъвилул шартIирдай аьркин дагьлагьимур чIярусса дикIай. Ттун тIааьнну бур, аьралитуран ва миннал кулпатирттан кумаг баву мурадрай, Дагъусттаннай бизнес-сообществартту ва цаймигу идарартту цачIун хьусса ккуранну сакин дурну душиву.
Цала арцух ларсун, аьралитуран тIайла буклай бур гуманитар кумаг. Ми ххуйну бучIи лякъинтIиссар жула аьралитуран. Барчаллагь дакIнийхтунусса.
Харьковрал областьрай­сса чIумал ттучIан увкIуна Па­ччахIлугърал Думалул депутат Артем Бичаев. Ва, Дагъусттаннал БакIчи Сергей Меликовлул тапшурлугърайн бувну, Харьковрал областьрай зий ия. Ванал аьра­луннан кумагран дуллуна ххуй­сса качествалул квадрокоптерду, аьркин дагьайсса личIи-личIисса приборду. Цаппара бизнесментураннив, тагьар ишла дурну, арцу лякъин пикри хьуну бусса­ххай ура: СВО байбивхьуну махъ аьралий янналул багьри ацIлий лахъ бувну бур. Му зат ттун къащи хьунни.
– Талатавурттаву гьуртту хъанахъийни нигьгу дикIайвав?
– Дяъвилий нигь дакъа къа­дикIайссар. Нигьлилли жунма ­аьщуйн щусса пикри бан, аьркинсса куццуй зана-кьулу хьун кумаг байсса. Так нигь паникалийн кIура даен ританни къабучIисса. Каялувшиву дуллалиминнан тIурча, цукунчIав къабучIиссар цала нигь аьралитуран ккаккан дитан. Ттуща бювхъуна ккаккан къаритан. Гайннан бия на ссаячIав нигьа къаусайсса кунма бизлай. Ца базилух жу душманнал вив лавсунав. Дакъая цукунчIавсса информация. Цинявннавун нигь дагьуна. Мукунсса тагьарданий, ттулламур нигь ялтту дуккан къадиртун, цичIав бакъасса кунма, гьарзат кIунттихьхьун ларсун къуццу тIун багьуна. Та захIматсса тагьарданува ливчуну махъ ц­аппара аьралитурал ттухь увкуна: «Жул нитти-буттал вихлу килисалуву чирахъ бивхьуну бур», – куну. ТIааьнну дия ттуйрасса дакI цIуцIаву.
– Ссахлу буллур вин Виричунал ЦIуку?
– Виричунал ЦIуку ттун щалагу операциялувусса ишру, – бусан бучIиссагу, къабучIиссагу, – хIисавравун лавсун буллунни. Вив лавсъсса чIумал, жун захIматсса талатаву кьамул дан багьуна. Жува бусса кIаная 2 км. манзилданий жун душманнал кьюлтIсса часть щуркIал хьуна. Ца-кIийлва разведкалий лавгру мяйжан бан. Разведчиктуращал навагу лавгссияв. Баян барду командованиялун. Амру бувкIуна частьрайн гьужум бан. Гуж архIалсса ба­къанугу, ня зузи дурну, часть ппив дан бювхъуна. ЛивчIмигу ясир бувссия.
Ва щалагу подразделениялул наградалун хIисав дара на.
Цуппа, дяъвилул шартIирдай наградалия пикривагу къабагьайва.
– Та ва цукунсса хьун­ссар, вила пикрилий, СВО-лул ахир?
– Чара бакъа, жула мурад щаллу шаврийну къуртал хьунссар та операция. ЦIана жула аьралуннал тагьар диялну ххуй хьу­ссар. ЦIу бутIуй, инсантал биялну бакъашиврийн бувну, жула аьралуннан цаппара кIанттурдая ма­хъунмай хьун багьуна. Мобилизация дурну махъ иш-тагьар къулай хьуссар.
– Хасъсса операциялуву гьуртту хъанахъиссаксса хIаллай вил хъунмур буруккин ссал бия?
– Ттула подразделениялуцIа къахьунсса, цинявгу ттула аьралитал сагъ-саламатну шаппай зана хьуну ччисса. Дяъви нанисса кIанттурдай ливтIусса, бивщусса бакъа къабикIайссар, ттул мурад бия мукунми чансса шаву. Ялагу буруккин бия я нава, я ттула аьралитал ясир къабагьансса.
– Ина аьралитурал династиялувассар тIий бавунни?
– Мяйжаннугу, жул агьлу-авладрай аьралитал буссия.
Ттул кIия ссурахъугу, на кунма, танкистал бия. Хъунама ссурахъил генерал хьуннинсса аьра­лий ххуллу бивтссар. На нава къуртал бувссар Къазаннал высшее танковое командное училище.
– Дяъвилул шартIирдай зулла дакI данмур ци бикIайва?
– Цалчинсса гьантрайва жучIан букIлан бивкIуна школарттаясса, детдомирттавасса оьрчIал чагъарду. Тай, учитель ялув авцIуну чичин бувсса ча­гъарду бакъаяча, оьрчIал цала дакIнива чивчусса чагъарду бия. Тай чагъарду жун хъинну асар шайва, тайннул жул дакI дайва.
– Цукун хьунабавкьуру зу кIанттул агьалинал?
– Ххарину, рязину, хаснува Совет Союзрал чIумал ялапар хъанай бивкIсса оьрмулул хъунисса пенсионертурал, ветерантурал.
– Гихуннайсса планну цукунсса дур?
– Игьалаган буллусса гьантри къуртал хьуну махъ ци амру бучIайрив ккакканну.
Ахирданий жагьилтурал хъунмасса барчаллагь увкунни жула билаятрал мурадру буручлай къучагъшиву ккаккан дурсса Виричунахь. Виричунащалсса хьунабакьаврил лагрулий тIивтIунни,«Мы вместе» тIисса, аьралитуран ва миннал кулпатирттан кумаг бансса региондалул штаб. Ванил хIакъираву ихтилат бунни Да­гъусттаннал Жагьилтурал министерствалул студентътуращалсса ва зузисса жагьилтуращалсса даву дачин дурсса отделданул хъунмур Екатерина Абакаровал.
Ванил тавакъю бунни Энвер Набиевлухь фондрал член хьун. Виричу рязи хьунни. Ванал хIайп кунни укунсса фонд СВО байбивхьусса чIумалва сакин бувну къабикIаврий. Барчаллагь увкунни ва ххаллилсса даву сакин дурминнахь.
Андриана Аьбдуллаева