Ххал бивгьунни информациялул агьамсса масъалартту

Август зурул 22-нний Да­гъусттаннал ХIукуматрал председатель Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимов гьуртту хьунни «Кавказ» тIисса VII-мур Аьра­сатнал Интернет-форумрал давривух.

Форумрал даву дайдишин хьхьичI, премьер-министрнал ххал диргьунни Аьрасатнал компаниярттал IT-технологиярттал ахттаршиннардал выставка.
Премьер-министрнал кIицI лавгунни «Цифровая трансформация на основе безопасных отечественных решений» тIисса форумрал темалул агьамшиву.
– ХIакьинусса кьини яла цIурувкьюми бур импортозамещениялул ва информациялул мюхчаншиву дуруччаврил, инсантурал оьрмулувун искусственный интеллектрал элементру хIала даврил, кадрарду хIадур баврил масъалартту. БувчIлай бур ва аралуву зузиминнан тамансса захIматшивуртту хьунадакьлай душиву. Умуд бур форумрай вай масъалартту нирхиравун бичинсса ххуллу-чаранну лякъинссар тIисса», – увкунни Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимовлул.
Форумрал даву дайдихьлай, гьурттучитуран тIайлабацIу чIа тIутIисса ихтилат бунни АьФ-лул цифровой развитиялул, связьрал ва массовый коммуникациярттал министрнал хъиривчу Андрей Зарениннул.

Хъирив дайдирхьуна «Информационная безопасность и защита данных. Отечественные решения и поддержка государства» тIисса цIанилусса темалун хас дурсса пленар заседанияртту.
Шикку ихтилат бунни «Национальные системы управления» Ассоциациялул председатель Ирина Зариповал.
– ЦIана жува, ца команда хьуну, жула дянивсса ихтилатирттайну, бяст-ччаллайну кьамул бан аьркинссар технологиярттал суверенитетрал хIакъиравусса хIукмурду. Шикку, жула дянив бур хъунисса IT-бизнес ва IT-гигантрал каялувчитал ва региондалул властьрал чIявусса вакилтал. Вихну ура форумрал ахирданий жущара цифровой хьхьичIунмайшаврил ялун бучIантIимунил хIакъира­вусса суаллан жаваб дулун бюхъантIишиврий, – увкунни ванил.

Аьрасатнал минцифралул кибербезопасностьрал департаментрал директорнал хъиривчу Евгений Хасиннул кIицI лавгунни, импортозамещениялул масъалартту низамрайн буцаврил хIакъиравусса гьанумур документну Аьрасатнал Президентнал гьашину май зурул 1-нний бувсса хIукму хъанахъишиву.
– Ва хIукмулул лагрулий, 2025-ку шинал январь зурул 1-нийн бияннин федерал ва регионнал властьрал органну ишла дуллай бикIан аьркиссар Аьрасатнал информациярттал мюхчаншивурттал ярагъ. МуницIун бавхIуну, нукIура ахттар дурну дуссар информациярттал мюхчаншивуртту. Информациярттал ахттаршиннарду даврираву исват хьунни лавайсса бущи бусса программарттал хIакъиравусса чан-кьансса захIматшивуртту. Зий буссар ва чулухуннайсса давуртту нирхиравун рутаврихагу. Мукунма пикрилий бур яла тIалавми информациярттал ахттаршиннарду дузрайн дуккан даврин кумагрансса субсидияртту буллан», – увкунни Хасиннул.
«Отечественный софт» тIисса программарттал кьай-кьуйлул ахттаршиннардал Ассоциациялул директорнал бигарду биттур буллалисса Ренат Лашиннул кIицI лавгунни жула компаниярттал продукция ишла даву 3-10-лий гьаз хьушиву.
«ХIукуматрал хъуннасса къулагъасрайн ларсун дур IT-отраслирду. Куклу хьуну дур миннун хасъсса налогирттал режим. Бур мукунма заказчиктуран кумагрансса институтру. КIира шинал лажиндарай Аьрасатнал ПО-лул реестр кIилийну лахъ хьуну дур»,– кунни Лашиннул.
«Отечественный софт» программарттал ахттаршиннардал правлениялул член, «РЕД СОФТ» компаниялул директорнал хъиривчу Рустам Рустамовлул бусаврийн бувну, 50% Аьрасатнал агьалинал рязину бур Аьрасатнал софтрай, 60% агьалинал бур цаппара шиннардил мутталий софт ишла дуллай байбивхьусса, 41 % инсантурал тIалав буллай бур софтрал даража лавай баву.
Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимовлул дакIнийн бувтунни Аьрасатнал Президентналгу кIицI лавгшиву цIанасса ппурттуву цифровой трансформация хьхьичIуннай даврил масъалартту яла агьамшиву думи хъанахъишиву.
– Ва мурад бартбигьаврил масъаларттаха зунтIиссару жува санкцияртту баян бувсса бигьа бакъасса шартIирдай. МуницIун бавхIуну, цифрардал аралул хIакъиравусса ахттаршиннарду хьхьичIуннай даврийну хьхьичIунмай хъит учинтIиссар республикалул бакъассагу, билаятралмур экономикалулгу. Ва сфера хьхьичIуннай даву мурадрай ва шикку зунсса кадрарду хIадур баву мурадрай, Дагъусттаннал минцифралул школарттай дачин дурну дуссар программистътал хIадур буллалисса ИТ-пишакаршиврул дарсру, – увкунни премьер-министрнал.