«Ччива ца-кIира калима дан МухIаммад-Идавсищал (с.аь.с.)»

«Илчилул» аьдатравун багьсса суаллахьхьунсса жавабру


Мяммал ар с Ярагъи Кьурбанов

Увну ур 1957-кусса шинал ЦIуссалакрал райондалий ЦIуссаккуллал шяраву, ЦIущуллал шяравату­сса нитти-буттал кулпатраву. Бувккуну бур Москавуллал навтхимиялул ва газрал промышленностьрал институт. Гиккува къуртал бувну бур аспирантурагу.
ХIакьинусса кьини зийгу, ялапар хъанайгу ур Тюменнай. Зий ур ЗапСибБурНИПИ-лул (Западно-Сибирский научно-исследовательский и проектный институт технологий глубокого бурения) генеральный директорну. Техникалул элмурдал доктор, профессор, Аьра­сатнал лайкь хьусса геолог, РАЕН-далул член, Тюменнал областьрайсса Дагъус­ттаннал хIукуматрал вакил.


1. Цукунсса хьуна оьрчI­ний вийнма яла гужсса асар биян бувсса зат, иш?
ЦIуссаккулув на ххюлчинмур классраву дуклакисса чIумал ттун ххал хьуна гивахун дуркIсса хъунисса муххал вышкарду. Ххал дарча, гай диркIун дия геологиялул хъиривлаявур­тту дуллалисса буровой установкартту, ЦIуссалакрал райондалий навтгу, газгу ххал буллалисса. На га чIумал ххишала акъа махIаттал увнав сайки аьрщи гургутIи дурсса га техникалул загълуншиврул. Хъиннува хIайран хьуну ливчIунав, гайннул дуклакисса скважинарттал куртIшиву 4000-4500 метралийн дияннин­сса душиву кIул хьусса чIумал. Га ппурттуву ттун ча кIулну бикIанссия га техникалуцIун дархIусса хьунтIишиву ттула щалагу оьрмулул ва пишалул хъунмур мяънагу.

2. Цими никирайн дияннинсса кIулли вин вила ппухълуннал нясав? Буси яла архманал цIа.
Махъсса шиннардий на ттула ппухълуннал, тухумрал нясаврал хъирив лаллай, ттущава шаймур кIул буллай ивкIра. Ттинин аьлтту дан бювхъунни ххюра никирайн дияннинсса нясав. Мунил дайдихьулий ур Кьурбан тIисса цIанил заллу.

3. Инсаннал хасиятраву винна яла ккарккун къаччимур лишан?
Хаин шаву – дуснайн, тухумдалийн, Ватандалийн ва м.ц.

4. Вила оьрмулуву яла алши бакъамур шин?
====

5. Яла алши бумур шин?
====

6. ВичIара циксса арцу хьукун, дигьаларгун дикIанссия вил дакI?
ТIайлабацIулул ва талихIрал дуцин арцуйну, миннул чан-чIярушиврийну дуллан къа­бу­чIиссар. Арцу ми дур инсаннал ялапаршин дузал дан, ишру бартбигьин ишла дуллалисса инструмент.

Кулпатращал

7. Инсаннал тахсирдава­сса цумур тахсир хьунссия вища багъишла битан?
ХатIалий кунма хьусса тахсир.

8. Бувагу къабитан?
Данна тIий, кьаст лархIуну дурсса оьшиву, кьадаршиву.

9. Ссан диял къашай вил чIун?
ЧIун кув чIумал диял къашай нава бартбигьин дакIнийну ивкIсса мурадру чулийн буккан бан, хаснува даврийсса ма­съалартту. Ми яла хъирив лаян буллан багьай игьалагай кьинирдайгу.

10. Бартлавгун ччисса вила шанма мурад?
Ттула оьрчIал Дагъусттан кIанттул багьу-бизулул зумунусса кулпатру дузал баву. Ттулацири цIуллуну битаву. Аьрасатнаву чIявумиллатирттал дянивсса дусшиву ва тIайлашиву хъиннура цIакь шаву.

11.Вила оьрмулуву хъинну ххирасса кIантту бувгьусса шама инсаннал цIа (нину-ппу къахIисавну)?
Ттула оьрчIру, уссурвал, ссурвал.

12. Винма ххуй бизайсса хъамитайпалул сурат?
Хъамитайпалул яла хьхьи­чIунмур ххуйшиву – му хIакьсса нинушивур, къатта ябан ва буруччин кIулшивур.

13. Вина кьамулсса чув-адаминал сурат?
Адамина цинияргу хьхьичI цала къатта-къушлил заллуну икIан аьркинссар, захIмат­шивурттахьхьун мадад къабулайсса, цала буттал кIанттулгу, Ватандалулгу патриот икIан аьркинссар.

14.Агарда бюхъайсса бивкI­ссания, инава ци кIанттай, ци чIумал увну ва ци билаятрай яхъа­най ччива вин?
Ца хъунмасса талихIрал ххуллийссар ттун нава лявхъусса кIану, ттунма нясив бувсса нину-ппу, Лакку кIану, ттула агьлу-авлад.

15. Ссаяту бикIай вил яла хъунмур пахру?
Ттул хъунмасса пахру бикIай жува дунияллийх цIа дурксса, Дагъусттанналгу, Аьрасатналгу тарихраву лайкьсса кIантту бувгьусса Лакку билаятрал, Гъази-Гъумучиял варисталну бушиврия.

16. Цукунсса дур вил виятурасса къарязишиву?
Нара дурмунил ва дуллалимунил ялув пикрирду буллан ивкIсса чIумал, дакIниву загьир хъанан бикIай щак хIаласса асарду, цаппара ишру, давуртту цамур куццуй дурну диркIссания, хъинну бикIанссияхха тIисса.

17. Яла къаххирамур дукра?
На цумур-духьурчагу дукралухун акьара, чча-къачча тIун къаикIара, ттула кулпатрал дурмур барчаллагьрай дукара. ТIайлассар, ца ххишаласса рязишиву хъанан дикIай, бигьалагай кьинирдай, щала кулпатгу бавтIун, жула лакку гьавккури ягу дагъусттаннал ххункI бивчусса чIумал.

18. Яла ххирамур дукра?
18. Мукунссану царагу дукра хIисав къадара.

19. Ссаятусса бикIай яла хъунмамур хIучI?
ДакI цалий дацIан къаритлатисса дур хIакьинусса кьинилул щалагу дунияллий­сса къапаракьатшиву. Хъинну ччай бур Аьра­сатнал та спец­операциялуцIун бавхIусса мурад щаллуну бартлавгун.

20. Хьуссарив вил оьрмулуву винна инара ттинин багъишла ритан къахъанахъисса къел?
Ва суалданухьхьунсса жаваб къадуллунура ритан ччай ура.

21. Лавгсса заманардавасса цIанихсса инсантуравасса цуманащал хьунаакьин ччива вин?
Хъинну ччива ца-кIира калима дан МухIаммад-Идавсищал (с.аь.с.). Цуксса махIаттал бизарчагу, вичIи дишин ччива Сталиннул бусласимунихгу.

22.Цукунсса бур, вил пик­рилий, лакрал миллатрал яла хъунмур буруккин?
ДакI зия дуллалисса тагьарну дур жула жагьилтураща ни­ттил мазрай гъалгъа тIун хъанай бакъашиву. Мукунма буруккин бутлайнмасса масъалану бур лак цал уттигу цIусса миналул хъанай бушиврул масъала. Зунттал кIанттайминная тIурча, аьркинну бур жагьилтал даврил дузал буллансса кIанттурду, кIикку зузиминнацIун, ятту-гъаттара ябуллалиминнацIун паччахIлугъралгу кабакьлан аьркинну бур.

23.Ци дахчилай дур хIакьину Дагъусттаннахун, цил аьнтIикIасса кIанттун ва надирсса миллатирттан лавхьхьуну, ххуйнугу, ххаллилнугу ялапар хъананшиврул?
Хъунисса ва жаваблувсса къуллугъирттай битлатисса инсантал, кадрарду язи бугьлагьаву дикIан аьркинссар тIиртIусса, цинявннан чIалачIисса. ЖучIара ца яла агьаммурну хIисав хъанахъисса шяраваллил хозяйство дакъассагу, Дагъусттаннан чара бакъа аьркинну бур навт ва газрал ресурсругу щурущи дуван, энергиялул цайми-цайми бакIщаращивгу зузи бансса чаранну ляхълан.