Шанма «бугъа» – ххуллурду, щин, ччуччия

КIулсса зат бур, зунттал районнай ялапар хъана­хъисса инсантурал багьу-бизу, оьрму ххуй баву хъарну бушиву шяраваллавун ххуйсса ххуллурду, щинал щаллушин, ччуччиялул дузалшин душиврийн.

[dropcap]В[/dropcap]ай масъалартту щаллу бан чялиш бувксса бур Лакрал райондалул администрация, хаснува мунил бакIчи Юсуп МахIаммадов. Мукун махъсса шиннардий ва хIакьинусса кьини ванал ва ванацIунминнал хIарачатрайну кIицI лавгсса масъаларттаву къачансса кка­ккияртту хьунни.
Масала, цIусса ххуллурду баврил ва бакьин баврил давур­тту кIицI дулларча, хьхьичIсса шиннардий миллатран хъуннасса мюхтажшин диркIсса, ЦIахъарату Гъумукунсса ва цу­ппа Гъумукухсса ххуллурдайх асфальт бутIин бювхъуна.

КIулссанурив Гъумучиял шагьрулувух цIунилгу асфальтрал къат даркьуна. Вай гьантрай къуртал хьунни Гьухъалия ГьунчIукьатIрал ламуйн бияннинсса ххуллийх, гьартагу бувну, асфальт бутIаву, чуллахух дайгьузаннурду даву. Гьашинува гихунмайсса ххуллул ца манзилданийх асфальт бутIинсса умудгу бур.

ДакIнийн бутан, ШавкIрату Ххюлусмав бияннин бувссия гьартасса, ххюл бивчусса ххуллу. ЧIал къавхьуну Ххюлусмату Буршайн бияннинсса ххуллугу буллай байбишинтIиссар.
Ххюл бивчусса ххуллу бунни мукунма Гъумучату КIуврав бияннин. Мунилва хъирив дукIу цIусса ххуллу бувккунни Гъумучату НицIавкIрав. Гьашину мунийх ххюл бичлантIий бур.
Ттунма оьрмулуву кIулссак­сса, райондалул шяраваллал вивсса кучардал ххуллурду бакьин бувсса ишру хьхьичIунмай къашайва. Ларгсса шинал ххюл бивчусса, ххуйну бакьин був­сса, чанна лахъайсса ххуллурду хьунни Гъумучиял шагьрулул махIлалул кIичIиравух, цIусса школалул лагма. Мукунмасса ххуллурду бувссия Хьурттал шяравусса кIива кIичIиравухгу.
ЦIусса ххуллурду ялагу був­ссар Къурлату Лахъирив, Ттурцив, ШавкIрату ГьувкIрав, хъунххуллия Карашав бияннин. Асфальт бувтIуссар Гъумучату Кьукнив, хъунххуллия ГьунчIукьатIув нанисса, Щардал аривсса ва шяравусса ххуллурдайх.

Гьашинугу райондалий ххуллурду баврил давуртту дарцIуну дакъар. Пландалувунгу бувтун, бантIий бур хъунххуллия БахIикIлав нанисса ххуллу, мукунма бантIий бур Хъурхърал шяраваллил, лулттучулухух хьуну, щарнил бакIрайн буккан­сса ххуллу.

Ппалассуннал шяравун­сса ламу баврил ва муничIансса ххуллурду баврил, Уриннал ва Мукьардал шяраваллал дянийхсса неххайх ламу баврил давурттугу сукку хьуну дур.
Шяраваллал агьали хIачIай­сса щинал щаллу бавриву хьунни ва ттигу хъанайнна дур таман­сса давуртту.
ЦIанасса чIумал райондалий щириркIуну дур ТтурчIайнна-Зунттуя Гъумукун щин дуцавриха зузисса даву. Вай щиная мюнпат ласлантIиссар Гъумучиял, Гьу­хъаллал, БахIикIуллал, КIямашрал, ГьунчIукьатIрал жяматирттал.

Щинансса турбарду аьрщараву бихьлахьаву дакъассагу, буллай байбивхьунни Гъумук, КIуруннабакIул ялттучулий, щин цачIун дансса ва марцI дансса оборудование дишинсса хъунисса хIавзру.

Мукунна марцI дурсса щинал Ххюлуссуннал, ЧIурттащиял, КIулушацIрал, Читтурдал, Гьу­кIурдал, ТIулизуннал, Шав­кIуллал шяраваллал халкь щаллу бансса сант дириллай дур Ххюлусмату Гъумукун нани­сса щинаххуллу бакьин баврил, цIу баврил давуртту дуллай буну тIийгу.
Гьарца шяраву бантIий бур щин цачIун шайсса хIавзру, яла мичча дачаван шяраваллавунсса марцIсса щин.

[dropcap]Л[/dropcap]аргсса шинал дурцуну къуртал хьунни Къурлату Лахъирив, Ттурцив, Хъунав дачинсса щин. Мукунна щин дурцунни, шяравусса кьумурдайн дакъассагу, миккусса хIукуматрал идарар­ттайнгу. Райондалул, кIанттул администрациярду хъирив буклай, гьарца аьркинсса документру, экспертизалул, конкурсрал давурттугу дурну, зун байбихьлай бур Хъурхърал, Щардал шяраваллавун цIуну щин дуцавриха.

Райондалий каялувшиву дуллалими гихунмайгу ВицIхъиял махIлалийсса шяраваллавунгу щинну дуцлансса пикрилий бур.
Агьалинан яла мюхтажсса – райондалийн тIабиаьтрал газ буцавугу бавцIусса масъала бакъар. Му даврил бущи хьхьара хьуна газрал турбарду, мах ва цайми аьркинсса материаллу лап ххира шаврийн бувну. ЦIубутIуй дурсса сметалул арцул ялун 800-нния ливчусса миллионну ххи бан багьлай бивкIшиврул. Ци бухьурчагу, ялун ххисса арцугу дузал хъанай, цIусса сметагу дурну, ва даву багьайсса даражалий щурунсса шартIру дур. ЦIанасса чIумал, Гъумукун бакъасса, шяраваллавунгу газ буцаврил сметарду дуллай бур.
Райондалул маэшат лавай бавриву хъунмасса бутIа бугьлай бур туристътал букI­лакIаврил, миннан багьайсса шартIру дузал даврил.
Му чулухуннайсса давурттугу дайдирхьунни райондалий.

Гъумукгу, шяраваллавугу хIа­дур буллай бур хъамал кьамул бай къатри. Рай­ад­минист­рациялуцIун кабакьу буллай, Ккурккуллал шяравату­сса ХIа­жиев СалихIлул инвесторшиврийну ВицIхъав бантIий бур хъамал кьамул бай къатта, ресторан, Хъуннеххайх муххал тросирттайсса гьазтIи ламу ва м.ц. ДарцIуну дакъар Гьухъалив 2 ресторан, гостиница, хъатIив бай зал бансса давурттугу.

Цимил кIицI лагларчагу, дакI ххари хъанахъисса давуну дур Гъумук 120 оьрчIансса ясли-сад буллалаву.
Бур цаймигу дузрайн буклакисса масъалартту.
ЧIа учинну гьарцагу ду­ллалимуницIун кабакьаву, чIа­рав бацIултрал, кумагчитурал каши ххи шаву. Агьалинал оьрму цIуллуну, ххарину, буллугъну бутлансса дузалшин хъанахъаву.

Мусалав Мусалаев,
ш. Гъумучи