«Аманатрал» биян бувсса асарду

amanatЛавгра нагу биялсса аваза бувтсса «Аманат» киносурат ккаккан. Найбунува учинна, художествалул чулуха хъинну ххуй дирзунни: авурсса съёмкарду, тIабиаьтрал пейзажру, лаххиярду ва та заманнул лахIзарду итталу загьир буллалисса караматсса хIахI. Сюжет дюххансса дия, тамашачитал пахъ багьну, чIу-чIитI бакъа, ххал дуллай бия.


Вирттавраятусса, билаятрал патриотътураясса тарихийсса бусала. Эшкьи-ччавриясса, дакI тIайлашивриясса, хIаписарнал буржираясса ва яхI-къириятраясса. Ххуйя Петроград ва Ккавкказ. Ххуйя зунттурду. Ттун хъинну я бавцIунни имам Шамиллуй ва хъунама геройнал чIавама уссий. Хаснува имам Шамиллул ябитавривува та заманнул сипатру, къювурду ва буру­ккинтту, щаллу-ккурккисса эпоха чIалай дия.

Жамалуттин талатаврил майданнивсса оьруснал аьралуннахь ва зунтттал агьулданухь: «БацIияра-ааа!» тIисса лахIза дакI шиши дагьан дуллалисса дия. Сюжетрал линиягу дакIру гьулусан дуллалисса дур: Жамалуттиннул дакIниву цIакьгу, куртIгу хьусса ччаву дур чIиримур ватан, Яруссаннал билаят. Ванан буттал улча хъамабитлай ба­къар, оьтту-ттурчIайхчIин цIакь шайхьун­ссар инсаннаву гъурбатрайгу буттал улклул аьдатру, дин, менталитет. МуницIухва, ва ур оьрус­нал цивилизациялул, культуралул ясир. Хъунмур ватандалухсса ччавугу ванал дакIнил хIужрардаву цIакь хьуну дур. Мунияту ванаву кIихIуллашиву дур, ванан тай аьра­тталсса шиннардий захIматну бур ппухълуннал миналий оьруснал культуралия архну зунгу, яхъа­нангу. ­Оьрус аьнтIикIагу итталу бакъаний. Ванал дард, къумашиву, аьзизмуних бизар хъанахъаву жувуннагу дагьлай дур. Ванан кьамулну бакъар личIи-личIисса миллатирттал ва диннал инсантал кувннал кув оьрмурдацIа буллали­сса дяъви. Амма ва ур къирият хьхьичIунсса хIаписар.

Полити­ктурал ва культуралул ишкка­ккулт бур «Аманат» ччаврия­сса, дакI тIайлашивриясса ва инсаншивриясса киносурат дур тIий. Намур чIурчIав дувавияв, дяъвирду тачIавгу, щинчIавгу къааьркиншивриясса куну. Мудангу агьамсса тема. Муданнасса къюву ва макь. Дяъвилул оьхIалсса сикка. Мяйжанссар, тарихрая ябувцсса кIанттурдугу бия. Масалдаран, Жамалуттин аьрали гьалмахчунащалсса талатавриву щаву дирну, дунияллия лавгсса кунма­сса асар бувтунни. Жамалуттинма лавгссар гьутрурдал къашай хьуну. Ялагу. Жамалу­ттиннул жалин, чачаннал найпнал душ, Елизавета ОлениначIансса ча­гъарду ( Жамалуттин сагъну уний вай чагъарду ЛизачIан биян къабивтссар) биян буван бувкIсса лахIзагу тарихраву къавхьусса иш бунуккар. Амма киносуратрал хIайраншиврул ссигъа – ляхъан бангу бучIину бушивур. Киносуратраха зий бивкIминнал цалвагу увкунни, хIакьну тарихрал ишру бусса куццуй ккаккан баву ба­къая гьанумур мурад куну.

Кино ххал дуван лавгцириннаву, хаснува жагьилтураву, хаснува кьатIаллил кIанттурдайминнаву, чIявусса бур ккавкказуллал тарихрая буккин ччан бивкIунни, кино ххал дувайхту, къакIулмур кIул буван, лахьхьин гъира багьунни тIий. Вагу кинораясса ца хайр-мюнпатри. Жагьилтуран тарих лахьхьин бувансса чаранни.