Арулвагу барчаллагьран лайкь хьусса оьрму

Цинявннал хъин бивтун

Аьрасатнал «Единая Россия» партиялул дур ца хъинсса ­аьдат: партиялувусса угьарасса гьарцагу инсаннахь ниттил ув­сса кьини барча дувайсса. Ва зуруй тIурча, «Единая Россия» партиялул Генсоветрал секретарь Андрей Турчаклул ва Да­гъусттаннаймур отделениялул секретарь Сергей Меликовлул тапшурданийн бувну, ДРО-лул секретарьнал хъиривчу Елена Ельниковал барча бунни СунбатIуллал шяравасса Гъазинал душ Роза Адамова.
Гьашину ДР-лул лайкь хьусса учитель Роза Гъазиевнан хъанай дур 91 шин. Миннува 60 шинал мутталий ва зий бивкIун бур райондалийсса школарттай. ЦIанасса чIумал ва ялапар хъанай бур МахIачкъалалив душничIа.
Елена Ельниковал, «Единая Россия» партиялул каялувчитурал ва цилва цIанияту дакIнийхтуну барчагу бувну, Роза Гъазиевнан дунни дакIний личIансса бахшишру.

Аминат АхIмадова
Вайксса шиннардий, цимигу тарихрал чIапIи кIура даен дурну, цикссагу дахханашивуртту хьухьунссар Роза Гъазиевнал оьр­мулувугу, дунияллийгу. Хъунмур оьрму оьрчIан кIулшиву дулаврин хас бувсса учитель лайкьри арулвагу барчаллагьран.
Роза бувну бур 1931-ку шинал СунбатIуллал шяраву, щарнил жяматрал дянив бусравсса Гъазил ва ПатIиматлул кулпатраву. Вайннал кулпатраву бивкIун бур 5 оьрчI: 2 арс ва 3 душ. Байбихьулул школалийн Роза занай бивкIун бур шяравува, 10 класс тIурча, къуртал бувну бур Ваччав. Дарсирдах гъира бусса, школалул иширттавух чялишну гьуртту шайсса ва чIивинияцIава учитель хьунсса ниятрай бивкIун бур. Школа къуртал байхтува лавгун бур учительтал хIадур байсса МахIачкъалаливсса ХI. ЦIадассал цIанийсса институтравун буххан. ДакIнил язи бувгьусса пиша лахьлай, гъирарай къуртал бувну бур институт. Цила язисса мурадгу щаллу бувну, зана хьуну бур буттал шяравун. Зун бивкIун бур цила пишалий. Мува чIумал цилва оьр­мугу бавхIуну бур СунбатIуллал школалий директорну зузисса шяравучу Адамов АьвдурахIманнул оьрмулуцIун. Ташулулгу хьуну, зун бивкIун бур ЧIяйннал дянивмур даражалул школалий биологиялул ва химиялул дарсру дихьлай.

Цилла кIулшиву хъиннура куртI дан гъирарайсса Роза лавгун бур ялагу дуклан Орджоникидзелийн, Ухссавнил АьсатIиннал паччахIлугърал педагогикалул институтравун.
Зунттал к1анттурдай школалиймургу, ич1урамургу, жяматраймургу даву дачин дан бигьану къабик1айхха. Цила хъунма­сса бахттину хIисав буллай бур ва, гьарца чулуха аякьалийсса, лажинсса ласкъатта бакIрайн багьаву, оьрчIах дуругайсса ласнал нину чIарав диркIшиву. Муниятугу бухьунссия, шанна шинай дуклай, цалагу сессия къабуллуну махъун багьсса иш хьуну ба­къар ванил.
Инсаннал дакIнин ччи­сса пиша язи бувгьуний, даврихсса гъирагу кIилийнусса бикIайхьунссар.Мукун бивкI­шивугу чIалай бур — школалий зузиссаксса хIаллай ванил каялувшиву дуллалисса классру мудангу бивкIун бур хьхьичIххуттай. Дуклаки оьрчIал дарсирдах­сса гъирагу, шавкьгу учительнал къуццулух бурувгунни ххишала хъанан дикIайсса, дарсру лахьхьин хIарачат буллангу бикIайсса.
– Тай шиннардий ччя-ччяни олимпиадартту, бяст-ччаллу бикIайссия. Гьарцагу райондалия бучIайссия дуклаки оьрчIру цалла кIулшиву тасттикь дан, мунийну чIалан дикIайссия гьарцагу шяраваллил школалул ва учительнал сий. Ца шинал олимпиадалий на дарс дихьлахьисса 8-10-ми классирттавасса оьрчIал цалчинсса кIанттурду бувгьуна. Яла, туну, вайми учительтал, аьжаив хьуну, цукунни, цир тIий суаллай бия. На тIурча, хьхьичIрасса олимпиадарттайсса суаллу ябувну, чIумуя чIумуйн ми тикрал буллали байссия, – тIий бур Роза Гъазиевна. – Ттул оьрчIал мудангу цалчинсса кIантту бугьайссия олимпиадарттай. Амма ца чIумал хъинну дарс лахьхьайсса оьрчIал 2-мур кIану бувгьуну, бура цукунни мукун хьусса тIий. Ми­кку му оьрчIал увкуна: «Роза Гъазиевна, багъишла ити на ва цалсса, Хъусращатусса душнил, 1-мур кIану бувгьума филологиялул факультетрайн экзаменну дакъанува кьамул буллалисса иш бурча тIий, тавакъю буллай буну, мукун бан багьунни, гьархха жунма 2-мур кIанугу»,– куну. Цибавияв, рязи хьун багьуна. Дугърисса тIул дурну дия.
ЦIанасса оьрчIал кIулшиву хьхьарасса дур тIий бур ва.
– ЕГЭ-ду чавай, ОГЭ-ду чавай, цалла кIулшивурттайну дуклан бухлай бакъар, дуккаву къуртал дайхту зунсса кIанттурду ба­къар. Га чIумал, кружокирттайн занай, ххуйсса кьиматру ласун хIарачатрай бикIайссия, – тIий бур Роза.
Розал ласнал АьвдурахI­маннул 25 шинай СунбатIуллал школалий директоршиву дурну дур. Вайннал дянив хьуну бур 7 оьрчI. Людмила тIимур душ ва кIинничалтравасса ХIасан тIима арс бувайхтува аьпалул хьуну бур.
Нинугу, ппугу школалий зузисса кулпатравусса оьрчIру ду­ккаврилгу, тарбиялулгу чулуха цайминнан эбратну бакъа чара бакъассия. Ххювагу оьрчIал, кIулшивурттугу ларсун, къатралгу хьуну, оьрмулуву цанма лайкьсса ххуллурду лавсун бур. МахIаммадлул Высший Одесский мореходный училище къуртал бувну бур. ХIусайннул МахIачкъалаллал 17-мур ПТУ бувккуну бур, ХIабибуллагьлул – Ростовуллал Речное училище. Насруллагьлуя, Москавуллал Управлениялул университетгу къуртал бувну, хьуну ур экономикалул элмурдал доктор. ПатIиматлул къуртал бувну бур Ростовуллал Муххал ххуллул институт. Ва цуппагу СунбатIлиясса, жунма цинявннан кIулсса, машгьурсса Амуттиновхъал авладраясса Артур Михайловичлун щар хьуну бур.
Оьрмулуву ххаришиврул хъирив пашманшивугу чан къашай. Розангу духIан багьну бур ца къюву ялагу, хъуна-хъунама арс МахIаммад, инсульт хьуну, оьр­мулул 52 шинаву аьпалухьхьун лавгун.
«Ттул выпуск, ттул оьрчIру, ттул класс» тIий, чIявуну тикрал буллалисса вай мукъурттийнува чIалай бур Роза Гъазиевнал 60 шин дуклаки оьрчIан хас даврил щалагу мяъна ва мурад.
Буниялагу, дакIнил лавсъсса пишалийгу зий, дуклаки оьрчIай дакIгу цIуцIисса чIумал бухьун­ссар захIматрал тIингу, тIааьнгу личIиссава бикIайсса. Мунияту бухьунссар ляличIиссава хIурмат дуклаки оьрчIал ва нитти-буттал чулуха ванин тачIаввагу чан къавхьусса, халкьунналгу ванил цIа бусраврай зумух ласласисса. Мури учительнан яла лараймур бахшишгу.
– Жул шяраваллил цIа тания­цIара дуссар дархIуну муххал ххуллуцIун. МуницIунсса бусалагума буссар. Революция хьуннинсса, зулмурду буллалисса чIун диркIун дур. Инсантал бацлай, бахлай бивкIун бур. Къурув зузисса кIанттава нину ва арс, аьравалттуй бавцуну най, зун­ттавун бивну бур. Яла нину дар­ххуну дур авадансса къатлун, къаравашну зун, оьрчI тIурча, бакIрайн агьну ур СунбатIлив. Шяраваллил кьункрачIан занай, шаймур дуллай икIайсса ивкIун ур. Тани мунан дурагу 8-10 шин диркIун дур. ОьрчIан цIагу Тамаза диркIун дур. Та хъун къаравашну зузисса щарссанил багьу-бизу ххуй бивзун, авадан адаминал та кIилчинмур щарссану дурцуну дур. Тамазама кIиччавасса къалайчитуращал цала маэшатрал хъирив занан ивкIун ур. БакIрайн агьну ур муххал ххуллу бихьлахьисса кIанттурдайн. Гикку зий-занай, мадарасса хIалгу бувну, му зана хьуну ур шяравунай, аваданну, чIярусса арцущал. Яр, ми чув лякъав тIий цIухлахийни, ванал бувсун бур цува ци давурттай зий ивкIссарив. Цаннал ца уцлай, яла ваймигу кIункIу хьуну бур мунал хъирив, — тIий бур Роза Гъазиевна.
Ванил хIалал дурну дур «ДР-лул лайкь хьусса учитель» тIисса цIа. Дур диялсса ХIур­матрал грамотартту ва Барчаллагьрал ча­гъарду. Цалчинсса учительницацIун бавхIуну би­кIай чIявусса ттюнгъасса асарду. ОьрчIан мудангу дакIний бикIай школалийсса чаннасса лахIзарду. Роза Гъазиевнал дарс дирхьу­сса оьрчIал х1акьинусса кьинигу хIурматрай ва бусраврай зумух ласай цанма ххирасса учительницал цIа.
Роза Гъазиевна, яруннин чани чан хьуну бунугу, цуппа лагма-ялттусса иширттавух хIала-гьурттуну бур. ХIакьинусса кьини ва буруккинттарай бур республикалул ва Аьрасатнал политикалулгу, жяматийсса иширтталгу. Украиннал аьрщарай дяъвилул хасъсса операция бан Владимир Путиннул кьувкьусса хIукмулуцIунгу бавкьуну, дакI дарцIуну бур Аьрасатнал Президентнал политика вихшала дишинсса душиврий.
Жугу, Роза Гъазиевна ниттил бувсса хъуннасса кьинигу барча дуллай, чIа тIий буру ванин цIакьсса цIуллушиву. Битаннав ина оьрчIал, оьрчIал оьрчIал дянив ххари-шадну, нахIу-хIалимну ванияр тихунмайгу.