Та чIумалсса яла хъунмур жамилул бала-апатI

«Титаник» бювкьун 110 шин

Та чIумал хьхьирил яла хъунмур жамилун ккаллину бивкIсса «Титаник» бювкьун 110 шин хъанай дур. Апрельданул 15-мур кьини ккалли дувайссар «Титаник» жамилул аьпалул кьинилун.
1912-ку шинал апрельданул 14-нния 15-ннийн хьхьунил бювкьсса жами, циксса шинну гьарчагу, личIлай бур ца яла машгьурмур катастрофану.
Айсберграйн щуну, пароходрай ивкIсса 2 азаллий 200 инсанная 1 азаллий 500-нния ливчусса инсантал ливчIссар Северная Атлантикалул микIларчIсса щиналу. Ххассал хьуссар увагу 712 инсан. ЧIявуми ливтIуну бур дя­къил, океандалул щинал температура диркIун дур — 2 градус.

Лайнер най бивкIссар Саут­гемптон–Шербур–Квинстаун–Нью-Йорк маршрутрай. АпатI хьуну бур Канаданал Ньюфаундленд жазиралучIату 600-хъул километралул манзилданий.
Акъахьунссар нажагьссагума ва бала-апатIрая къабавсса, къакIулсса. Ва хьуссар паракьатсса чIумалсса (къадяъвилул чIумал) 75 шинал мутталийсса яла хъунмамур катастрофану – 1987-ку шинал декабрьданул 20-нний Филиппиннал «Донья Пас» тIисса паром бювкьун, 4 азарунная ливчусса инсантал ливтIусса апатI хьуннин.

Апрельданул 14-нний 23 ссят ва 40 минутIраву щуну бур жами айсберграйн, хъякрурду дагьну, жамилувун щин духлан диркIун дур. «Титаник» бюкьлай хьуну дур 2 ссят ва 40 минутI. Муниннин хьхьичI тIурча, апрельданул 14-нний, Северная Атлантика битлатисса цайми жамирдал анавар­сса скоростьрай нанисса «Титаникрайн» мугъаятну бикIан аьркиншиврул цимигу сигнал гьан дурну диркIун дур. Амма жами, миннухгу къабурувгун, нанисса найнма бивкIун бур. ХьхьичI микIирал зунтту хIисав хьуну махърив жамилуща анаварну курс баххана буван къавхьуну бур.
Бювкьми чIявуми бивкIун бур шамилчинмур классрал пассажиртал, яни – ахIвал-хIалданул хьхьичIун къаливчусса.

Жами бювкьун махъ, 1914-ку шинал, кьамул дурну дур инсаннал оьрму хьхьирий буруччаврил Дунияллул халкьуннал дянивсса конвенция.
Ва апатIсса иш гьанулун лавсун чивчуну бур цикссагу луттирду, ларсун дур цикссагу фильмру, художниктурал дирхьуну дур цикссагу суратру. Ва иш хьуну ттуршунния лирчусса шинну ларгнугу, та «Титаникрал» авазалул машгьуршиву яларай дагьлай дакъар. Та иш къавхьуния, цаягу чичуща, цаягу сценаристнаща укунсса сюжет, сценарий ляхъан буван къахьунссия.