Жагьилтурал даву лайкьсса каруннихь дур

Республикалий яла жагьилма министр

ХIакьину Дагъусттаннай яла жагьилма министрну ур жула лакрал лайкьсса вакил Рамазаннул арс Камил Саидов. Яла жагьилма министр зий ур жагьилтурал министрну – ххуйрихха!
Ва къуллугъ бачин бувну Камиллул гьашину ххюра шингу хъанай дур. Ванан цаннагу ч1ал къархьуну хьунт1ий дур 35 шин – вагу хъиннува ххуйри!
Учин бюхъанссар, хIакьину ванал республикалул жагьилтуращалсса даву лавайсса даражалий дачин дурну дур куну.
Министерствалул даврия, хьхьичI бивхьусса масъаларттая цIухху-бусу бан вай гьантрай жу хьунабавкьуру ванащал.


Камил Саидов увну ур 1987-ку шинал июль зурул 3-нний Ккуллал шяравасса Рамазаннул ва Буршиял шяравасса Динаятлул кулпатраву. Дуклай ивкIун ур МахIачкъалаллал 8-мур школалий. 2010-ку шинал къуртал бувну бур Дагъусттаннал паччахIлугърал шяраваллил хозяйствалул академия, 2012-ку шинал – Дагъусттаннал паччахIлугърал аграрный университетрал экономикалул факультет, шиккува бувккуну бур магистратурагу.
ЗахIматрал ххуллу байбивхьуну бур 2009-ку шинал М.М. Жамбулатовлул цIанийсса Дагъусттаннал паччахIлугърал аграр университетрал Жагьилтурал иширттал комитетрал председательшиврия. Шиккува экономикалул кафедралул ассистентнугу ивкIун ур.
2013-2017-ку шиннардий Дагъусттаннал ХIукуматрал Председательнал маслихIатчину ивк1ун ур.
2017-ку шинал ивтун ур Дагъусттаннал жагьилтурал министр­нал хъиривчуну.
2018-ку шиная шийнай зий ур Республикалул жагьилтурал министрну.


 

– Камил, жагьилсса оьр­мулий жаваблувсса къуллугъ бакIрайн лавсун бур ина. Хьунавав ттущава ва къуллугъ лайкьну бачин бан тIисса буруккингу бияв?
– ТIайламур бусан, мукунсса пикри къабагьуна. Хъунмур пикри бия шайссаксса мюнпат бусса давуртту дуллансса.Ттуву хъунмасса гъира-гьавас бия жагьилтуращал бюхъайссаксса давуртту дуллан, гьунар бусса оьрчIан ххуллурду тIитIин, миннахьхьун, грантру ишла дурну, цала бюхъу-бажар иширайну чIалачIи бансса каши дулун.

– Шикку зузиссаксса хIа­ллай вищара дан бюв­хъу­сса, инава рязину ливчIсса давурттуну цуми хIисав дара ина?
– ХьхьичIва-хьхьичI жуща бювхъунни инфраструктура хIасул дан. Чялишну зузи дарду волонтертурал суккушинна. 2019-ку шинал жу сакин барду республикалул Добровольчествалул центр, цувгу волонтертурал суккушиндаращал цачIуну зузисса. Центрданий тIитIарду жагьилтурал творчествалул давуртту дуллансса хъунмасса актовый зал. Хъинну бучIи лявкъуссар му Центрданул гьурттучитурал кумаг 2020-ку шинал пандемия сукку хьусса чIумал. Лавайсса даражалий щаллу дан бювхъунни жулла яла агьаммур мероприятие – форум «Каспий».

– Ци масъала бур винма хIакьину ляличIину бартлавгун ччисса?
– Къуллугърайн увкIсса чIумуя шихунмай ттунма щаллу хьуну ччисса мурадну бур буллалисса форумирттаву, грантир­ттаву гьуртту хьунсса ца ку­ццуйсса шартIру щаллу даву шяраваллал ва шагьрулул жагьилтуран. Цаппара районнай вай шартIру цахъи дунугу дузал хъанай дур.

– ХIакьинусса кьини Дагъусттаннай циксса жагьилтурал идарартту щуруй буссар?
– Дагъусттаннай хIакьину чIярусса жагьилтурал организацияртту зий дуссар. Масала, патриот журалул суккушиннарду: «Аьрасатнал бивкIу ба­къасса полк», «Юнармия», «Вымпел», «Волонтеры Победы» ва цаймигу. Буссар волонтертал-медиктал, ЧС-рал тагьарданий зузисса, бакъа хьусса инсантурах луглагисса «ЛизаАрлет» тIисса кьюкьа ва цаймигу рях­ттуршунния лирчусса суккушиннарду. Миннувух дуссар: «Даг против», «Трезвая Ро­ссия», «Асс Патриоты», «Мирный Дагестан», «Ро­ссийский Союз молодежи», «Ассоциация студенческих объединений» ва цаймигу.

– Цуми дур министерствалул хьхьичI ххуттайн ларсъсса проектру?
– Щалагу билаятрай кунма, жугу хIадур хъанай буру Бюхттулсса Ххувшаву ларсун 77 шин хъанахъисса байрандалийн. Яла агьамми проектругу ва даталуцIун дархIусса дур. ЦIана най дур Дагъусттаннал БакIчи Сергей Меликовлул сипталий­сса «Ххувшаврил ттугъ» тIисса, Аьрасатнал ттугъру тIитIин буллалисса акция. Мукунна цIана най дуссар акция «Георгиевская ленточка». ХьунтIиссар ветерантурал къатрачIасса парад. Яла хъуннамур акциянугу хьунтIиссар «БивкIу бакъасса полк». Пандемия сававну кIира шинай онлайн журалий дуллай бивкIсса ва акция гьашину дикIайкун дантIиссар. Гьашину жучIара хьхьичIра-хьхьичI Аьрасатнал даражалий кIицI лагантIиссар Жагьилтурал кьини. Шикку гьуртту хьунтIиссар ацIва Аьрасатнал шагьру, миннувух МахIачкъалагу.

– Жагьилтуращалсса давриву цуми масъаларттах ххишалану къула­гъас дан багьлай чIалай бур вин?
– Ттула пикрилий, ххишаласса къулагъас дан багьлай бур социал масъаларттах. ЧIяруми жура дуллалисса мероприятияртту жу жагьилтал хьхьичIунмай хъит учин баву ва миннан гьарица чулухасса кIулшивуртту дулаву мурадрай дуллай буру. Чув-бухьурчангу, жула жагьилтал цала мяърипатрайну, ас-намусрайну хьхьичIун ливчуну ччан бикIай. ЧIявуми мукун­сса бугу-буссар жула жагьилтал. Ттун ччан бикIай жула жагьилтурал республикалул кьатIувгу лайкьну дурурччуну Дагъусттаннал цIа. Уттигъанну Москавлив Дагъусттаннал спортрал министр Сажид Сажидовлущал жагьилтурал премиумрай жу хьунабавкьуру тийх ялапар хъанахъисса Дагъусттаннал жагьилтуращал. Спортраву, дуккавриву, элмулуву, давриву, тарбиялул чулуха ва цаймигу иширттаву хьхьичIун бувксса жагьилтуран, арулла номинация дурну, бахшишру дуларду. Хъинну ххуй­сса проект хьунни. Ва даврин арцуйнусса кумаг бунни Москавлив яхъанахъисса машгьурсса жула дагъусттанлувтурал ва меценатътурал. Укунсса проект гьарца шинах дуллансса пикрилий буру.

– Республикалул цуми министерстварттащал ва ведомстварттащал хIала-гьурттуну зий буру зу?
– Жу гьурттуну буссару жущала аьмсса масъаларттаха зузисса Дагъусттаннал Культуралул, КIулшивуртту дулаврил, Миллатрал политикалул ва диндалул иширттал, Туризмалул ва цаймигу министерстварттащал. ЦIанасса чIумал Туризмалул министерствалущал зузи дурну буру «Чистые игры» тIисса акция. Акциялул лагрулий цинявппагу туристътал бучIайсса кIанттурдай дуллай буру субботникру.
– Ци учинна хIакьину Аьрасатнал Украиннал аьрщарай буллалисса хасъсса аьрали операциялул хIакъираву?
– Республикалул жагьилтурал хъин чулий ккаклай бур Аьра­сатнал Президентнал дяъвилул операциялул хIакъиравусса хIукму. Жагьилтурал сипталий хьунни Президентнал ва аьралуннал чул бугьлагьисса флешмобру ва автопробегру. Мукунна хьунни кIира митинг-концерт, дурну дуссар 200-нния лирчусса видеороликру. Вай ххал дурну дур ца миллиондалийн бивсса инсантурал. Цинявппагу агьалинащал жугу дакI цIий буру операциялуву гьуртту хъанахъисса аьралитурай. ЧIа тIий буру тайннан цIуллушиву, сагъ-саламатну цала кулпатирттавун зана шаву.
Украиннайсса аьрали операциялуву цалчин Виричунал цIа ларсунни дагъусттанлув, жула лаккучу, НурмахIаммад ХIажимахIаммадовлул. Мунал цал уттигу чIалачIи дурунни Дагъусттаннал жагьилтурал къучагъшиву, кьянкьашиву.

Андриана Аьбдуллаева,
Имара Саидова