Чавахъру бугьултрансса маслихIатру

Чавахъ бугьан наниминнан хIавз ххуйну кIулну бикIан аьркинссар.

КIулну бикIан аьркинссар инсаннан чурххал лахъшиврияр куртI бакъасса кIанттурду, куртIсса кIанттурдая бигьану зуманив уккан­сса ххуллу. КIулну бикIан аьркинссар микIирай нигьачIаву думур кIанттурду ва микку мюхчан хьунсса куц. ЛичIлулну бикIан аьркинссар зумания микIирайн лахълахъийни, микIирай хъякрурду дикIан бюхъайссар. МикIирай цIан лавгсса кIанттурду бухьурча, ми­кку нигьачIаву хъуннассар. ЦIансса микI ччяни гъили лагайссар, ва ччяни баслай бачайссар.
Рюкзак лавхъун бикIан аьркинссар ца чулухун, хъиннува хъинссар му хьхьуттай (2-3 метралул архну) ххюрхху лавсун бачирча.
Гьарица ша ласуннин, байл­сса мицI бусса зат кьутIлай, ми­кIирал тагьар ххал дуллан аьркинссар. Амма му хьхьичIун къакьувтIуну, чулухун кьутIин аьркинссар. Балики цал щайхту, мицI микIиравун кьутIирча, бувкIсса ххуллийх махъунмай зана хьун аьркинссар. МикIирай цаймигу чавахъ бугьулт бухьурча, минная 3 метралул архну бацIан аьркинссар.
МикIиравух щинавусса ххя­ххияртту (водоросли), къяртри, гьавалул бюнбутIив бухьурча, мукунсса кIанттурдайн гъан хьун къабучIиссар. КъабучIиссар хъяк­ру дусса кIанттул чIарах бачин. Цухъ дурксса кIанттурдая щинал жарт дачирча, му ни­гьачIаву ду­сса кIанур, мичча арх буцан аьркинссар.
Чавахъ бугьан наниминнан чара бакъа ласун аьркинссар хха­ссал хьуншиврул аьркин дагьаймур: ца чулухун кIусса зат дархIусса хьхьа, лахъисса ттархь, уттасса тахта.
Канихь дикIан аьркин­ссар ци-дунугу дайлсса зат (чIи­ла, къянцIа, хъунисса мярду), щинавун бювкьун бачирча микIирацIун дахчин дан.
ЦукунчIав къабучIиссар зула лагма чIярусса цухъру дуккан.
Балики, ца къахьунмур хьуну, инсан оькьлай ачирча, кумаг буллалиманан мюхчанну су­кку тIун аьркин­ссар. Бавссусса кIанттурдайн гъан хьун аьркинссар ххярклий. 3-4 метралул архну авцIуну, оькьлакьиманачIан хIинча, ттархь, тахта, канилу думур личин аьркинссар. Бавссу­сса кIанттурдайн гъан хьуну, ка дулларча, микIирайн гуж багьну, кумаг буллалимагу оькьан бюхъайссар.

Аьбдул ХIажиев, ГИМС-рал центрданул инспектор