ТIутIивгу, уттавасса оьрмугу ххирасса хIакин

Ибрагьим Кьалияев

 

Январь зурул 14-нний оьрмулул 80 шин бартлагантIиссия цIанихсса невропатолог, медициналул профессор, чIярусса шиннардий Дагъусттаннал мединститутрал неврологиялул кафедралул доцентну зий ивкIсса, Жабраиллул арс Ибрагьим Кьалияевлун.

Нажагьсса бухьунссар лакраву, хаснува хъунмур никирал инсантураву, ва къакIулсса, ванал цIа къабавсса, бусраврай кIицI къадайсса. ЧIявусса хьунабакьай ИбрагьимлучIан багьминнавугу ва барчаллагьрай дакIнийн утлатисса.
Ибрагьимлущал архIал дуклай бивкIми, дустал, даврил уртакьтал, цинявппагу ва кIулми буслан бикIай Ибрагьим гьарицагу чулуха гьунар бусса инсан ивкIшиву, дакIнийн бутлан бикIай ванал цIу бусса хъярч-махсарартту.
Школалий дуклакисса чIумала ва итххявхсса, хьхьичIунсса учениктуравасса ца ивкIун ур. Балай учин, музыкалул инструментру бищун бюхъу бусса жагьил мудан гьуртту шайсса ивкIун ур художествалул самодеятельностьраву.
Гъумучиял школагу мусил медальданий къуртал бувну, Ибрагьим увххун ур Дагъусттаннал медициналул институтравун. Дуккин гъирагу, бюхъугу бусса жагьилнал институтгу къуртал бувну бур ЯтIул дипломрай. Му къуртал бувну махъ кIира шинай Гъумук зийгу ивкIун, увххун ур ординатуралувун. 1978-ку шинал Москавлив неврологиялул НИИ-луву медициналул элмурдал кандидат хьунсса диссертациягу лайкьну дурурччуну, РКБ-лул неврологиялул отделениялий каялувшиву дуллай ивкIун ур 25 шинай.
Мунияр махъ кьунияхъайсса шиннардий зий ивкIун ур Муххал ххуллул азарханалий. Ванал канила дурккун дур 50-нния лирчусса элмийсса давуртту. Дустурал, коллегахъал бусласимунийн бувну, Ибрагьимлун ххирасса диркIун дур тIутIив. Шава, даврий, чув-ухьурчагу, цува усса кIану тIутIайх бичин байсса бивкIун бур. Ца ппурттуву тIутIал выставкалий гьуртту хьуну, ванал ххяххан дурсса тIутIал цалчинсса призгума ларсун диркIун дур.
ТIутIацIун бавхIуну дакIнийн бутан, ца чIумал Дагъусттаннал медициналул институтрал ректор, профессор А.М. Голубев щихрив уруган неврологиялул отделениялийн увкIун ивкIун ур. Ва махIаттал увну ур отделениялувусса цаннияр ца авурсса тIутIал. Га чIюлушин отделениялул каялувчинал дурсса душиву кIул шайхту, ректорнал оьвкуну бур Ибрагьимлуйн нервардал азардал кафедралий ассистентну зун. Кафедралий зузиминнан най унува бусрав хьуну ур цалла даву ххирасса ва хъиншиврул бутIа буллусса хIакин.
50-ннийн дирсса шиннардий агьалинал цIуллу-сагъшиву дуруччаврил ххуллий зий, Ибрагьим Жабраиловичлул куклу дурну дур цимивагу къашайшалал къюву, тирх учин дурну дур цимирагу къумасса дакI. Медициналул ххуллий бивхьусса захIматрахлу ванан дуллуну АьФ-лул ва ДР-лул лайкь хьусса хIакин, СССР-нул цIуллу-сагъшиву дуруччаврил отличник тIисса бусравсса цIарду.
– ХIакиннал лажин, къашайшала иттав урувгукун, вихшала дишин дуллалисса дикIан аьркинссар, – учайсса бивкIун бур Ибрагьимлул. Вана укун, къашайшалал буруккин лаласлай, дакI рахIат данмур буллай, зий ивкIун ур цувагу бусса оьрмулий. Дагъусттаннал неврологиялул корифей учай Ибрагьим Жабраиловичлуйн.
– ХIакиннал хялат нахIакьдан дакъар кIяласса рангирал. КIяламуний яла чIиримур ттангъагу чIалан дикIайссар. ХIакиннан къабучIиссар кIяла хялатрайгу, цала яхIирайгу ттангъа хьун ацIан, – ччя-ччяни тикрал байсса бивкIун бур Ибрагьимлул. Укунсса тарап дургьуну бивтун бур ванал цала оьрмулул ва захIматрал ххуллугу. Вайра хасиятру тарбия дурну дур ванал медициналул ххуллийх лавгсса цала душвавравугу. Ч1ивимур душ Жавагьир, буттал шаттирдайх лавгун, невропатолог хьуну бур. Ва медициналул элмурдал кандидат бур. Зий бур Москавлив. Хъунмур душ Жамиля отоларинголог бур. Шиккува кIицI лаган, вайннал нинугу, ниттил нинугу хIакинтал бивкIун бур. Ниттил нину Софья Кантемирова Дагъусттаннал медициналул институтрал Цалчинмур выпускравасса бивкIун бур. Ибрагьимлул кулпат Саида Х1усмановна ч1ярусса шиннардий республикалул хъунмур эпидемиологну Ц1уллу-сагъшиву дуруччаврил министерствалий зий бивк1ссар.
– Жул ппу ия щалагу агьлу-авладрал ттарцIну хьусса, цинявппа цачIун буллалисса инсан. ХIакьинугу, дустуращал, гъан-маччанащал, коллегахъащал цачIу щябивкIний, буттая ихтилат къавхьуну къабикIай. ДакIнийн бутлан бикIару ванал хъярч-махсартту, насихIатру ва маслихIатру.
ЧIарав усса кунна асар хъанан дикIай буттал аякьа. Га ия гьарнал цала хьурдай учинсса ппугу, ттаттагу, – тIий бур Жамиля.
– Бутта чIявуну лагайссия дунияллул халкьуннал дянивсса жагьилтурал лагерьдайн. 1988-ку шинал Эстониянавун лавгсса чIумал, лыжардай бигьултрал дянив соревнованияртту най, цанма бигьин къакIулнугу, гьуртту хьун ччиминнал сияхIраву цIа чирчуну дур буттал. Цащава бигьин къахьуншиву бувчIукун, лыжардугу лирккун, левчуну най, цинявннаяр хьхьичIун увккун, бажар бушиврухлу приз ларсъссар.
Ца чIумал бутта ур нину хьунадакьин Бакуйн най. Ряхра шинавусса нагу бура ттаттащал га тIайла уккан вокзалданийн бувкIун. БуттачIан гъан хьуну, щурщу бав вичIилухун ттунмагу ганащал нину хьунадакьин бучIан ччишиву. Ина цIана шикку, перрондалий, ахъушиял къавтIаву дарча, бучIантIиссара увкунни. Буттал балай тIий, нагу, ттущал перрондалий буциривгу къавтIий бивкIссару. Укун на лавгссара буттащал нину хьунадакьин, – дакIнийн бутлай бур Жавагьир.
БуттацIун бавхIусса хIазсса, дакIний личIансса ишру вайннал оьрмулуву чIявусса хьуну бур.
Ибрагьим Кьалияев Дагъусттаннал медициналул тарихраву цалла цIа кьадрулий кьадиртсса хIакинни. Миллатрал пахрулунсса арсри.