Хъузалал цалла хъу-лух­ччиний, цалва дачалий, ахъуву цимивагу зурул дянив бувсса захIмат бакIуйн бувксса-къабувксса чIалан бикIай ссу­ттил. БакIлахъия ххяххан дувануксса агьамшиву дикIай ххя­ххан дурмур багьайсса куццуй ядаврилгу. Шикку-тикку къачанну итталун багьай, хъурунная дучIан дурмунил, базаллува ларсмунил заллушиву дуван къавхьуну, бакIлахъия зиялун лаглагисса ишругу.

Чимус

Битияра гьава канан

КIинттулнинсса чимус ябуван аьркинссар гьава ххуйну бухлахисса затраву: къер­ттараву, дарваграву, чIапуву, ящикIираву, хIатта капрондалул жулардавугума. ЦукунчIав къабучIиссар чимус битан гьава къабухлахисса полиэтилендалул кьуцурттаву. БучIиссар чимус картондалул коробкарттаву ябувангу, так чуллахух чIярусса ккутIру дуккияра.

ЧIун-чIумуй ялтту буккияра

Чимус ябуллан аьркин­ссар хъатру я хъиннура чан­сса да­къасса, я хъиннура гьарза д­къасса кIанай. ЧIун-чIумуй чимусул ялтту буккаван аьркин­ссар, зия хъанахъими личIи баваншиврул, миннуцIун ваймигу аькъаян.

Ччер бара цIарай

Чимус ххяхлай къабачиншиврул бучIиссар миннул мархри цIарай ччер буван, так хъамамабитари укунсса чимус инттухунмай бугьан къахьунтIишиву.

Ках учара чимусуйх

Чимус кIилахъаннин ххуйну яхьуншиврул ххуйну кьакьан буван аьркинссар, бургъилу ва гьавалий. Чимус ххуйну кьавкьсса-къакьавкьсса кIул буваншиврул чимусул бакIувух ка духхан дувара: агарда му ччех диркIун, бигьанна най духьурча, чимус багьайкун кьавкьссар, захIматну най духьурча – ялагу битияра кьакьан.

Архну – нахIуну

Чимусущалсса ящикIру (дарвагру, къертту ва м.ц.) къуручIату, нувщучIату ва чIикIунтIалучIату ярхну битияра.

Хъахъи къур

ЧIумуй дугьа – чIумуй дихха

Къур цилла чIумуй дургьумур ва чIумуй дирхмурди нацIусса дикIайсса. Инттухуннайра хIисав дулувара къур диххан аьркинсса чIун ягу гьанна бивкIсса, къур дугьайсса-диххайсса чIунгу ккаккан дурсса, кьуцури ябулувара ссуттилнин. Аьркинсса чIумуйнияр ччяни дирхсса къур нацIусса къадикIайссар, нацIушиву салкьи хьунуксса хIал биял къавхьуну тIий, чIалну дирхмургу ччяни зия хъанан дикIайссар. Агарда къур та дихханссарив къакIулну бухьурча зува, къурул чIапIал лувва-лувми хъахъи лаглан бикIайхту диххара. Къур диххан хьхьичI гьантрай миннуйн щин марутIари. Къур диххан аьркинссар аьрщи кьаркьсса, баргъ бивтсса кьини. Я ччя дакъа, я чIал дакъа дирхсса къур ххуйну ягу шайссар.

Къурун – къун

Дирххун, чIапIацIа марцI дурну махъ къургу, нувщи кунма, нюжмардул-ацIва гьантлул дянив дитан аьркинссар «карантиндалий», ххютулу, 10-14 градусрай. Ва хIаллай, заэвми ялун лирчуну, ччяни зия хьун наними, хьхьичI харж дуван аьркинми ва кIинттулнин дукьан дучIими чIалантIиссар.
Хъахъи къур ххуйну яшай­ссар къундалуву, так къун хъавтсса бикIан аьркинссар (хъатан буван къундалул ца бадралийн ца литIра щинал ишла дувай­ссар). Къундалуву ядуван дихьлахьисса къур кувннийн кув щилан къааьркинссар, ца къат къурул, ца къат къундалул дуван аьркинссар. Вава кьяйдалий, так къундалун кIанай ттарлил мурхьирдал (хвойные) опилкартту ишла дурнугу ядуван бучIиссар къур. Хвоялувусса фитонцитирттал къур ххяхлан ва зия хъанан къаритайссар.

Къурун – гьавагу

Къур лавкьусса дарвагирттаву, кьуцурттаву ядуллан къабучIиссар. Къур дусса дарваграй ккутIру дуван аьркин­ссар ягу ми тIивтIуну битан аьркинссар, мивун гьава бухланшиврул.

Чимусул ва лаччул ккири –къурул къаралданий

Чимусул ва лаччул ялату­сса ххуйну кьавкьсса ккирттавугу ядуллан бикIай къур. Вайннувусса эфир аьгъушивурттал къур ччяни аьян къаритайсса дур.