Вил творчество жул оьрмулул ца бутIар

П.И.Чайковскийл цIанийсса Москавуллал паччахIлугърал консерваториялул Рахманиновскийл залдануву хьунни жула заманнул хъунасса композитор, Аьрасатнал халкьуннал артист, Аьрасатнал ва Дагъусттаннал ПаччахIлугърал, Аьрасатнал ХIукуматрал ва Дунияллул халкьуннал премиярттал лауреат, Дагъусттан Республикалул цалчинсса гимнрал автор Ширвани Чаллаевлул оьрмулул 85 шин шаврин хас дурсса авторский концерт.

Концертрайн бувкIун бия Чаллаевлул хьхьичIунсса гьалмахчу, П.И.Чайковскийл цIанийсса Москавуллал па­ччахIлугърал консерваториялул профессор Всеволод Задерацкий ванал кулпат, Аьрасатнал музыкалул журналданул хъунмур редактор Марина Броканова, композиторнал творчество ххирами.
«Дагъусттан» Культуралул центрданул президент, профе­ссор Арсен ХIусайновлул, Москавлив ялапар хъанахъисса ватанлувтурал цIания маэстро барчагу увну, дуллуна ванан медаль «За верность Дагестану».
«Вил бюхттулсса гьунарданийн мютIи хьуну бур жура-журасса жанрарду. Дагъусттаннал классикалул музыкалул кьадардануву ина бувгьуну бур тарихийсса кIану: хьуну ура Да­гъусттаннал цалчинсса симфониялул, цалчинсса опералул, цалчинсса инструментал концертирттал ва цалчинсса Гимнрал автор.
Вил авадансса творчествалул лайкьсса кIану бувгьуну бур дунияллул музыкалул культуралул ирсираву. Дунияллийх вил цIа ларгун дур яргсса, аслийсса хатI бусса, хъунасса композитор хIисаврай.
Ватанлувтал вия пахрулий буссар, мякьну буссар вил музыкалух, балайрдах ва пасихIсса лакку гъалгъалух. Жу вийн дазу дакъа барчаллагьрай буссару дагъусттаннал фольклор дунияллун кIул даврихлу, Дагъус­ттаннал гьарца миллатрал балайрду никирая никирайн ябуллансса ххазина хIисаврай цачIун батIаврихлу. Культуралул центр барчаллагьрай буссар вийн да­гъусттаннал халкьуннал музыкалул аваданшиву ва аслишиву Москавуллал агьулданун аьч дуллалаврихлу!» – увкуну бия барча уллалисса адресрай.
Композиторнал оьрмулул якъабуцайсса бутIану хьу­сса Н. И. Сацлул цIанийсса па­ччахI­лугърал академический оьрчIал музыкалул театрданул коллективрал цIания композитор барча уллай, театрданул литературалул бутIул хъунмур Роксана Сацлул увкуну бия:
«Жун дакIния къадуккай ина жула театрданущал кIул хьусса, жува цинявппа «Маугли» опералуха зий бивкIсса ва ина цIуну чивчусса музыкалухгу вичIидирхьуну, ялун дуллан­сса давуртту ххал дигьлагьисса чIунну. Хъамакъабитай ххаллилсса опера «Джунгли», макIра къаккаккансса тIайлабацIу жула билаятрайгу, дазул кьатIувгу хьусса. ЦукунчIав хъамакъабитай Наталья Ильиничнал вихь увкусса махъру: «Ина жун унгу-унгусса бахшиш дурунни, Ширваний…», –тIисса.
Укунсса бахшишру ина жун циксса къадурссар?
«Король Лир» опера бишин пикри хьусса чIумалгу, композиторну чIалай ия так Ширвани Чаллаев! Цилмур тIайлабацIугу хьуссия хъунмасса. Жу театрданунсса тIайлабацIуну хьуссар цамургу опера – «Наследство»… Укун хIала бувхссар жула кьадарду.
Вин кIулссар жун инава цуксса ххирассарав, жу вия цуксса пахрулий буссарив! Жула дянивсса дусшиву – творчествалулсса хьуннав, инсаншиврул­сса хьуннав – жула оьрмулул ца язисса бутIар».
«Жу дазу дакъа пахрулий буссару дунияллул гъунттулу цIа бюхттулсса композиторнал творчествалущал зун жунмагу нясивну лякъаврия. Жул театрданул коллектив барчаллагьрай буссар кьадарданийн, вищал зунсса тIайлабацIу шаврия, вил творчествалийхчил жула халкьуннал мархлул музыкалул культуралийн ка лаян бюхъаврихлу. Жул актертуран багьа бакъасса дарсруну хьуссар халкьуннал музыкалухсса вил хIат-хIисав дакъасса ччаву. Театрданул тарихраву личIансса язисса аьшну хьуссар вил макьаннайсса хъунмасса проект, Москавливгу тIайлабацIу хьусса «Бургъил ккуртта» хIадур буллалийни ина дирхьусса дарсру. Вил аслисса, ххаллилсса музыка ишлану бу­ссар жул театрданул бивхьусса чIявусса постановкардаву, миллатрал драматургиялул произведениярттаяссаннуву кунма («ЛухIи кьини», «Хан Муртазааьли», «Камаллул Башир», ­«Оьтту ва макь», «Къалайчитал»), дунияллул классикалул драматургиялувугу («Бернарда Альбал къатта» Ф.Г.Лорка).
Ххирасса Ширвани Рама­занович, жу вин чIа тIий бу­ру ттигу чIярусса шиннардий жущала уртакьну зунсса цIуллушиву», – увкуну бия А. Къапиевлул цIанийсса Лакрал паччахIлугърал музыкалул ва драмалул театрданул коллективрал чулухасса барча баврий.
Концертрай увкунни Р. ХIамзатовлул мукъур­ттийсса «Муил балайрдавасса» цикл.
М. Лермонтовлул мукъур­ттийсса «На севере диком» циклданувасса дуэтру.
«Маугли» опералувасса арияртту щаллу дурунни Н. И. Сацлул цIанийсса паччахIлугърал академический оьрчIал музыкалул театрданул солист, Аьрасатнал ва дунияллул халкьуннал конкурсирттал лауреат Максим Дорофеевлул.
Адаллол мукъурттийсса «Зеленые косы грусти» щаллу бунни Аьрасатнал халкьуннал артист Алексей Мочаловлул.
Классикалунсса концерт щаллу дурунни «Времена года» тIисса Москавуллал камерный оркестрданул.
Балайрду увкунни Б. Покровскийл цIанийсса Москавуллал академический камерный музыкалул театрданул хьхьичIунсса балайчи Ирина Чаллаевал, Большой театрданул Б. Покровскийл цIанийсса сахIналул концерт­мейстер Татьяна Мочаловал.
Руцлай бия: ПаччахIлугърал ва дунияллул халкьуннал дянивсса премиярттал лауреат Давид Ежов (виолончель); Аьрасатнал ва дунияллул халкьуннал дянивсса премиярттал лауреат Людмила Духан (фортепиано); Гнесиннул цIанийсса музыкалул академия къуртал бувсса Гулбарият ХIусайнова, Ширвани Чаллаевлул ссил Гулбариятлул арснал душ (фортепиано).
Ахирданий, концертрайн бувкIминнахь барчаллагь тIий, Ширвани Чаллаевлул увкунни: «На талихI бу­сса инсанна – ттун кьисматну лявкъуссар студентътурал гьунар ляваличIину асар шай­сса караматсса педагог Дмитрий ШостаковичлучIа дук­лан ва экзамен дулун. Мукуна дакI марцIсса педагог ва музыкант Борис Тыщенкол дарсирдай щяикIан. ХIакьину ва дукъарчIайсса, хъунама-чIивима къакIулсса заманнай лапва язи­сса бур тайннал аьпа. Тайгу дакI­нийн бичлай, ва зущалсса нахIу-хIалимсса хьунабакьаврий ттул дакIнивугу ххи хьунни умуд, Дагъусттаннал зунттавух занай бавтIсса халкьуннал балайрдугу, дагъусттаннал зунттал рухI-ссихI цаву дусса ттул музыкалувасса, цаппарасса духьурчагу, нотардугу нава дунияллия лавгун махъ яхьунхьуви тIисса».
Коронавирусрал пандемия­луцIун дархIусса ссуссукьушиннарду сававну бучIан къавхьуми хIайп тIий бия, бучIан бювхъуминнай дакI мяшну. БучIан бювхъумирив щакъалиххавай бия лакку аьрщарал, лакку гьавалул ццихь гьарца мукъуву бусса композиторнащалсса жапрая.

ДакIнийхтуну барчаллагьрай бура хъунасса композиторнал юбилейрайн гьан ххуллухсса харжлугъ лув-ялув кIилчин цайнна ларсъсса ттула маччачу, ДР-лул аьрщарал ва хъуслил арардал министрнал хъиривчу Эмил Ттаттаевлуйн.
Мукунма дакIнийхтунусса барчаллагьрай бура МахIач­къалаллал аэропортрал зузала ХIусайн Аьзизовлуйн, нава тIайла буккан увкIсса Алексей ХIажиевлуйн, чIалсса чIу­мал хьунабакьин аэропортрайн увкIсса ттула хъинирву АхIмади АхIмадовлуйн, ванал кулпат Эльмирайн ва душварайн.