ХIакьмур тарбия кулпатравур сакин шайсса

«Дагестанская правда» кказитрал редакциялий ларгсса хамискьини журналистътуращал хьунавкьунни ДР-лул кIулшивуртту дулаврил ва элмулул министрнал бигарду чIумуйну биттур буллалисса ЯхIъя Бучаев. Ванащал архIал шиккун бувкIун бия ДР-лул Нитти-буттахъал комитетрал хъунмур ХIалимат Сурхаева, ДР-лул Минобрданул штатрай бакъасса хъунмур педагог-психолог Аида МутIалимова, Каспийск шагьрулул КIулшивуртту дулаврил управлениялул хъунмур Лариса Абрамова, Республикалул Педагог-ветерантурал ва насихIатчитурал советрал председатель МахIаммадхIажи Макуев ва цаймигу экспертътал.

БатIаврил мурадгу бия утт­гъанну МахIачкъалаллал 51-мур лицейраву хьусса иширал хIакъиравусса хъиривлаявур­ттая бусансса ва, ва иширацIун бавхIуну, республикалул школарттай щурущи дан багьлагьи­сса давурттая бусансса.
ДакIнийн бутанну, кIира нюжмардул хьхьичI МахIачкъалаллал 51-мур лицейраву 9-мур классраву дуклакисса оьрчIру цаннащал ца бивну, цаннал чIила щуну гаманал къюкIлийн, ххассал ан къавхьуну, оьрчI оьрмулуцIа хьушиву ва ва оьхIалсса иширал ялувсса хъиривлаявуртту най душиву. ЦIана чIила щума оьрчI кIива зуруйсса дуснакь увну уссар.
ЯхIъя Бучаевлул бусаврийну, хъуншагьрулул 51-мур лицейраву га къаххуйсса иш хьусса кьинива ДР-лул БакIчи Сергей Меликовлул амрулийну сакин дурну дур хасъсса, циняв къуллугъирттал вакилталгу гьурттусса, хъуннасса батIаву.
«Ттул пикрилий, жулла республикалий тIитIин багьлай бур вичIи къадихьлахьисса, учительтуран захIмат хъана­хъисса оьрчIан кумаг буллан­сса Психолого-педагогикалул, медициналул ва социал кумаграл центр. Щала билаятрал так кIира региондалий ба­къар мукунсса журалул центр, ми кIира региондалувасса ца дур жулламур республикагу. Мукун­сса кумаграл центр жун ччай бур У.Муртазялиевал цIанийсса Республикалул социал-захIматрал адаптациялул ва профориентациялул центрданул гьанулий щурущи бан», – увкунни ЯхIъя Бучаевлул.
Ванал мукунна чIурчIав дурунни цIана кIулшивуртту дулаврил идарарттай дакъашиву цинявннан кьамулсса цасса регламент. Мукун цасса низамрай зий бивкIссания, учительтураща бюхъантIиссия гиччава вяйливсса, тарбия къадуллу­сса, вайминнахун бахчилачисса оьрчIру байбихьулийва къула­гъасралун ласун. ЦIана тIурча, вай зий бусса бур укунсса журалул низам сакин дуллалавриха. Ва бакъасса, КIулшивуртту дулаврил ва элмулул министерствалул ххалдиргьуну, цIакь дан хIадур дурну дур республикалул циняв кIулшивуртту дулаврил идарарттал директортурансса цасса аттестациягу. Ва цурдагу дан­тIиссар ДР-лул Минобрданул ва­килталгу гьурттусса комиссиялул.
Аида МутIалимовал кIицI бунни цIана республикалул школарттай ххишала бакъа чанну бушиву оьрчIащал зузисса психологтал. Зузиминнавугу нажагьсса бакъа хьунакъабакьайсса бур мяйжаннугу психологнал пиша кIулсса ва оьрчIащал зун кIулсса пишакартал.
«Аьркинссакссаннуяргу кIилий ххишаласса оьрчIру ккалаккисса хIакьинусса школарттай ца психолог зузаву къатIайлассар. Низамрайн бувну, ца психологнан ккаккан увну уссар 300 дуклаки оьрчI. Шагьрулул школарттай тIурча, оьрчIал сияхI дур 300-ннияргу кIилий, шамлий хъуннасса», – увкунни ванил.
ЯхIъя Бучаевлул мукунма кIицI бунни цIанасса чIумул къаххуйсса лишан душиву, учительналмур роль лагь-лащан дурну, цайми къааьркинсса пишакартуралмур роль лахъ-бусрав дурну душиву.
ХIа­жимахIаммад Макуевлулгу цала чулуха ххи бувна ялун нанимур ник тарбия давриву жагьилсса учительтуран хъинну бучIи лякъинтIишиву учительтурал-ветерантурал даврил опыт ва насихIат-маслихIатру.
ХIалимат Сурхаевал кIицI бувна оьрчIру тарбия баврил хъунмур хъаргу, жаваблувшиннагу нитти-буттахъай душиву.
«ЦIана школарттай дуклакисса оьрчIру хъанай бур 90-ку шиннардий хъуни хьусса, билаятрай низам дакъасса чIумал тарбия хьусса ва ччи-ччимур бан ихтияр дуллуну диркIсса заманнайн оьрчIшиву ва жагьилшиву тIайла дарцIусса никирал оьрчIру. Мунияту школарттайнгу букIлай бур цаннарагу тарбия дакъасса, хъунанал бикIу, учительнал бикIу махъ бусрав бакъасса, так цанмамур бакъа къакIулсса нитти-буттал тарбия къадуллусса оьрчIру. Бур хъинну дарсирдах гъирагу бусса, кулпатраву ххуйсса тарбия дуллусса оьрчIругу. Обществалуву аьй-бювкьу дуллай, дащуй бихьлай бивкIссания тарбия дакъулт, вакссара лияву къадикIанссия»,– увкунни ванил.
Школардай хIакьину хIа­сул хьусса аьмсса тагьарданиясса цала-цала пикрирду кIибавчIуна пресс-конференциялул цинявгу гьурттучитурал.
БатIаврил ахирданий ЯхIъя Бучаевлул, цинявннахь барчаллагьгу куну, к1иц1 бувна школарттай тарбиялулмур даву гужлан дан багьлагьишиву ва даврил хIакъиравусса маслихIатирттах ва ихIатирттах вичIи дишин цув мудангу хIадурну ушиву.