МакIра ккаркмур ва кIихьра хьун аьркинмур

Аьлимтал тасттикь буллай бур инсан шанашисса чIумал ганан макIурдиву лавгмур оьрмулуву бивкIмур ва ялун бучIанмур ккаккайсса бушиву. ХIасил, жулла ня, тачIаврагу дигьакъалаглай, зий дикIайсса дур. Муна мукунсса иширан ккалли буллай ура нагу уттигъанну ттунма макIра ккавкмур.
Луттирдай бур буслай чичултрал, шаэртурал, журналистътурал ссаяту ци чичлай бухьурчагу, гай чичрурду цава ца иширая чичлачисса дикIайшиву. Ттунгу бунияла хIисав хьунни нара чичлачисса макьалартту, личIи-личIисса мисаллайну, лащанбавурттайну ца ишираясса душиву. Му ишгу хъанай бур Лакку билаят.

Уттигъанну макIра на хьунав Хъун мизитрал чIаравсса буттал къатрал ялув къатлуву. Гиву бия школалул оьрчIру, ия Ккуллал райондалул ца къуллугъчигу. Яла ца оьрчI ккалан ивкIуна «ЦIубарз» журналданийсса хавар. Ттун бакIрайва «ЦIубарз» журналданий бивщусса ттула хавар ккалаккисса кунма бивзуна. Амма иш мукун бакъая. Га оьрчI ккалай ия цамур хавар. Цувагу хавар ккалаккийни, лакку мазрайсса чичрурду захIматну ккалай ия. Ва иширалгу на гьанавиххи увнав: «Вагь, зунттавусса оьрчIангума лакку мазрайсса дуккаву дакIния лагавай дурхха. Вания тихунмай ци иш бикIавивав?» – тIисса затгу дакIнийн багьуна.
Яла, хавар ккалаккима ца кIанайн ияйхту, байбивхьуна бяст, хаварданувусса ца махъ литературал зумуну къачивчуну, шяраваллил лугъатрай чивчуну бур тIий. Нагу хIала увхссияв му бяст-ччалливух. На кIицI бувссия: «Му махъ бур Вихьуллал лугъатрайсса хаварданул геройнал зумату нанисса махъ. Мукунсса чIумал бучIиссар лугъатрайсса махъ ишла буван чичрурдаву. Мунийну жула маз авадан хъанахъиссар», – ку­ссия. Ттул ихтилат къуллугъчинангу ххуй бивзуна. ВичIи дирхьумигу рязи хьуна. Яла ттухь къуллугъчинал цIувххуна: «Ина хIакьину куна ца жула райондалул къуллугъчинащалгу бястлий ивкIун ура. Иширах бургарча, ина Лакку билаятрал ишру ххуйну кIулсса инсан ушиву чIалай ура. Хьунссарив вища ший, ми инара тIисса хъуру дугьаву, ахъру баву дуллансса иширттал идаралул директоршиву дуван?» – куну. На цахъис хIаллай пикригу бувну увкуссия: «На директоршиву къадуванна. Амма директорнал маслихIатчишиву дуван бю­хъанссар», – куну. Яла га къуллугъчи ивзун: «Ачу ттущал», – куна. На кьатIув увкссияв ганащал. Га яла жул хIаятраву ПатIил къатта тIисса къатлувун увххуна. Нагу ганащал увхссияв. Яла, кьункьулагу ларсун, на гиву цIакь уван авчуна. «На циван цIакь уван ччай ура шиву?» – учайхту: «Анаварну чича инава ци дуллан ччай уссарав директорнал маслихIатчи шайхту»,–куна.
«Шиву компьютер, ручка-кьалан бакъа цукун чичиви ми затру? На дянив къатлуву чичинна ина тIисса затру. КIиву дуссар ттун аьркинмур»,– куссия. КIивун жу буххайхту, ттул янилун багьуна, чIиралух бивхьусса къалмул цаппара дарвагру. Гайннувусса къамагу кIяласса рангирал бия. На га къуллугъчинахь цIувххуссия: «Вай ци къамар?», – куну. Ганал бувсуна ттухь: «КIива дарваг вил ниттин кьинирдан буллуссар. Вайми мунил машан лавсунни», – куна. Му лахIзалий на ххи бувссия: «Вай машан лавсми дарвагру ссан буларду?»,– куну. «Миннул багьа ттуршра къурушри», – куна. Гиккува, дарвагирттава кьатI хьусса къалмуйн къеппа тIий бия ца аьнакIул оьрчIгу. «Ччянира ахиратравун ларгсса ттула ниттин цукунни ванал вай къалмул дарвагру буллусса?» – тIисса затгу бакIравун бувххуна. На яла чантI увкунав.
Утти личIинну ва макI. «Вихра-къавихра, шайссар-къашайссар, хьуссар-къав­хьуссар», – чIярумур чIумал бакIраву вана вай махъру хIасул хъанан бикIай. ТIайлар бусласимунийнгу, чивчумунийнгу мудан вих хъанангурив бучIину къабикIай. Амма оьрмулул кьинирду завза дуллалисса чIумал, гиву хъанахъимур цинцилттай бивхьуну, ябитлатисса чIумал, бувчIлан бикIай инсаннал дуллалимур оьваннасса дакъа, ссащал-дунугу дахIаву дусса дикIайшиву.
Журналданийсса хавар ккалаккисса оьрчIалмур затгу ттун бавхIуну чIалай бур лакку мазрайсса чичрурду ккалаккими чан хъанай бушивруцIун. Ва чан хъанахъишиврул ца тIимунугу хIисав буван бучIир зунттавусса шяраваллал школарттай дуклаки оьрчIру чан хъанай бушиву. ДукIусса дуккаврил шин дайдирхьусса чIумал, Ккуллал райондалул шяраваллавусса школарттайн лавгун ия 680 дуклаки оьрчI. Цалчинмур классравунгу лавгун ия 65 оьрчI. Гьашинусса сияхI дурар ттун уттигу кIул хьун. Ва ца жаваб.
КIилчин, макIрасса къуллугъчинал нава цама райондалул къуллугъчинащал бястлий икIаврияту кIул шаву щялусса дакъар. Буниялагу, уттигъанну на ттула дакIниймур буслай уссияв райондалул администрациялул ца къуллугъчинахь. Му ттула пикри бусавугу дия ятту-гъаттара ябаврищал, ххяххияртталми давурттугу архIалла дачин дуван аьркиннихха тIисса. Амма ттун бувчIуна ганал ттухьхьунна дуллусса жавабрайну, га даврил мухIлу-хIин хъит учин дуван кунасса инсан акъашиву. Ва кIилчинмур жаваб.
Шамилчин, ттухьва увку­сса: «Хьунссарив вища директоршиву дуван?» – тIисса суалданун, на маслихIатчи хьунна учаврил хIисав дурссия. На ура 70 шинава ливчусса инсан. Мунияту, жагьилтуращал хьуннав, давуртту дачин дуллай лихъу-хъирив хъанансса ттула чурххал цIуллушиврул, шиннал лагрулул къаитансса кIулну, маслихIатчи хьунна увкуссия.
Мукьилчин,къалмуясса ишгу ттун укун чIалай бур. Уттигъанну на ужагърайсса аьнакIан бичлан лавсъссия къалмул дарваг. Амма, га дарваграл барт ттиривхIусса чIумал, бувчIуна гай цакьнива ласайсса лачIа бакъача, нехъа бушиву. Нехъа цивппагу макIра ккавксса къама кунма кIяласса бия. Ххишалдаран, гай аьнакIал ва хьхьирунтралгу канай бакъая. Вагу ца жаваб.
Ялагу, уттигъанну хъувату най унува, ттул янилун дагьуна ххуллийх нанисса чIирисса трактор. Га тракторданул рульданух бия Амираьлиев Аьлил кулпат Мадина. Га цуппагу бия ятIулсса гьухъуву. Му лахIзалий ттун дакIнин багьуна революциялул чIумуяр махъ «ЯтIул хъуру гъай укулт», «ЯтIул янна щащулт» тIисса бригадартту хIасул бувну бивкIсса заманагу. На Мадина ттучIанма бияйхту цIувххуссия: «Чунмай ххуллухъин?» – куну. Ганилгу кутIасса жаваб дуллуна: «Цулун», – куну. Тракторданул махъунгу дархIуну дия кIира хъунисса, ккурккисса чIиллащалсса нигь. «Вагь, ку­ссия нагу ттухьва нава, ванахха «малая механизация» дуркIун зунттавун», – куну. Ва таксса инсаннан дакIнин багьсса иш бия, цалла дуллалимур куклу дувансса нижатрайсса. Ттун ва иш хъинну хъунмасса ишну чIалай бия. КIюрххил Щуну-Зунттуха буккайсса бургъил чаннал тIимулуха лавхьхьусса чирахъ лавхъун бия Амираьлихъал Аьлил. Лахъияра зувагу укунсса чирахъру.