Апрель бур гьавалул тагьарданул чулуха цалий къабавцIусса барз: интнил цалнияр цал цIакьну бияла цилва кIунттихьхьун ласласисса, мунищала архIал гъилисса кьинирдацIун дяркъусса хьхьурдугу чан дакъасса. Мукуннугу, ва чIумал аьрщарай дуванмур къачанни.

Интту аьрщи дуччин дувару дургьумунин бакIрайра чара бакъа аьркинсса оьргъашиврул. Шикку ххишала дакъа дучIину лякъинтIиссар ларгсса гъинттул ва ссуттил ахъу­ва дартIсса, рирттусса уртту цIаракIин диртун дурсса оьргъашиву. Мукунна инттухуннай ишла дуван аьркинсса оьргъашиврувух дур пара-цIаракIи (ятту-гъаттаралсса, лелуххантралсса), лах, торф, шардасса ххиличIрурдая (банандалул, ккунукрал, нувщул ккири, заварка ва м.ц.) дурсса оьргъашиву.
Интту аьрщарай ишла буван аьркинссар так цIаракIин був­сса пара.

---

Парникирттавусса давуртту

Инт дур парникирттаву­сса аьрщи цIу дуккан дуван ягу щаллуну даххана дуван яла дюхъ думур чIун. Агарда аьрщи щаллуну даххана дувансса сант дакъахьурча, му микробирттацIа, зиянчитурацIа марцI дуваншиврул ишла бувайссар лах (аьрщарайн бивчуну) ягу марганцовкалул раствор (дахьрасса ранг хьусса щин аьрщи дугьлан хьхьичI дутIин). Яла ялун дичин аьркинссар органикалул ягу минерал оьргъашиву.

* * *
Парникирттал аьрщи гьарца шинах даххана дан аьркин­ссар тIиссагу бур. Аьрщарал ял­ттусса къат дуркьун махъ миву лирчIсса аьрщарайн марганцовкалул хьхьарасса, дахьрасса ранг дусса растворгу дуртIуну, парник ца хьхьу-кьинисса тIивтIуну, гьава бухлай бивтун хъинссар тIар.
* * *
Хъирив щаллу дувайссар парникравусса аьрщарал цIусса къатру: лувра-лув оьргъашиву (ягу компост) 20-30 см, ялтту – чернозем, аьрщи ва торф (торфосмесь).

Ахъувусса кушурду

* * *
Мурхьирдал лагма оьргъашиву дирчуну, мархран зарал къахьунну, лагмасса аьрщи ди­ххияра.
* * *
Мурхьирдая, къатIрая кьаркьун чIалачIисса, хьхьарасса, зиянчитал кьюлтI хьуну бикIан бюхъайсса куннасса къяртри дукьияра.
* * *
Ччяни дугьайми культурардан хIадур бувара марсри: цIуну хьуну нанисса цIинцI-урттуцIа марцI дурну, оьргъашиву дирчуну, аьрщи дирххун.

* * *
Аьрщараха зузиминнаву къачанни давуртту зурул календарьданийн бувну дуллалиссагу. Му календарьданийн бувну, ва шинал апрель зуруй аьрщараха зун къадаркьусса кьинирдан ккаллину дур апрельданул 12-чинсса (цIубарз бувксса) ва 27-чинсса (ккурккибарз) кьинирду.

* * *
Аьрщарай хьхьичIра-хьхьичI дугьайминнувасса цану хъанай бур кьая (редиска). Му дур дургьуний ххяххайсса, аварашинна къадувайсса ахънилсса. Дунугу, бур цаппарасса кIанттурду, кьая бугьлайни чара бакъа хIисавравун ласун аьркинсса. Масалдаран, кьаяран къаххира­ссар кьурчIисса (кислая) аьрщи. Му кьурчIишиврул лишаннунугу хъанахъиссар муний мох-уртту чIярусса душиву, мукунна, лараха лархьхьусса, кIяларххусса уртту хъанай душиву. КьурчIисса аьрщи аьркинсса кьаралданийн дуциншиврул тIама ччурччуну хьу­сса лах ягу лещан бувсса известь бичайссар аьрщарайн, кьая бугьлан нюжмардул хьхьичI.

* * *
Кьая бувгьуну хъинссар мартрал ахирданий, апрельданул дайдихьулий, кьини кутIану дунура.