ЦIуллу-сагъшивруцIунсса маслихIатру

Щахлу – ягу «талихIрал мурхь»

Дайдихьу 50-51-ми номердай

Щаххуллул гьивч (облепиха) ккаллиссар витаминнал ва микроэлементирттал ца яла аваданмур вацIлул ахъулссаннун (ягода). Витамин С гьарзасса ва фитонцидру бусса, миннуйну инсаннал иммунитет цIакь даврицIун хъунмасса кабакьу бувайсса щаххуллул гьивчул сий цIанасса чIумал хъиннура ларай лахъан аьркинхьунссар.
Анавар буккияра щаххуллул гьивчул хъирив: чIаравсса неххамачIув, ягу чIаххуврайсса супермаркетравун-базаллувун, хъунмасса мюнпат бусса вацIлул ахъулссаннул луртан дуван.
Дахьасса къашавай шайхту, апттикIравун дарурттал хъирив къалечлай, аьдат хъанахъияра тIабиаьтралва жунма пишкаш бувсса даруртту ишла буллай.

* * *
Инфекциялул азарду хъин давриву кумаг шайссар щаххуллул чIапIал чяйлуя: кьавкьсса чIапIал 5 граммрайн ца стакан щаращисса щинал бувтIуну, цаппара хIаллайсса диртун, хIачIлан.

* * *
Щаххуллул гьивчуя, сокрая мюнпат шайссар кьавс хьуний (запор).

* * *
Щаххуллул гьивчуясса мюнпат хъунмассар арамтуран (гуж биялну бикIан) ва хъаннин (жагьилшиву дуруччин).

* * *
КIилахъаннингу, витаминну биял къахъанахъисса интнил лахъишиврийгу биял хьунуксса щаххуллул гьивчул луртан дишара холодильникраву ва журалий:
– Шювшуну, марцIсса калихьулийн бивчуну, щинацIа кьакьан бувсса щаххуллул гьивчуйн микссава качар бивчуну, стерилизоват бувсса банкардавун бивчуну, чансса качар махънин бувгьуну, банкалул ялувра-ялув качарданул къат дувара. Букьира банкарду холодильникравун. Мивун бивчусса качаргу чан-чанну тIий, цайнува-цивппа баслай, щаххуллул гьивч сайки шинай яхьунтIиссар.

Щаххуллул гьивчул аьгъушиву

ТIабиаьтраву дуцирив аьгъушивурттаву щаххуллул гьивчул аьгъушиву (облепиховое масло) яла ххуй-хъинмунин, яла мюнпат бумунин ккаллину дур. Му аьгъушиву дур хIарчIун ва ялтту бурчуйх дугълай ишла дувайсса журардал, яни хIачIан бучIисса ва къабучIисса.

* * *
Щаххуллул гьивчул аьгъушиврул ххуйну хъин бувайссар щаву хьусса, ччувччусса, шрам дусса, жигдатIру дусса бурчу.

* * *
Щаххуллул гьивчул аьгъушиву хъанахъиссар дикIаннарагу дусса тIабиаьтрал ца сурсат, циву най дуна мукьрагу омега-аьгъусса кислотIа дусса: омега-3, омега-6, омега-7 ва омега-9.

* * *
Цуксса хъинсса бунугу, щаххуллул гьивч цинявннан бучIину бакъар (желудокрал язва, ххютукалул азарду думиннан). Щаххуллул гьивч цивппа къабучIиминнан бучIину дур щаххуллул гьивчул аьгъушиву. Щаххуллул гьивчул аьгъушиву хьхьичIра дувайсса диркIун дур ва кьяйдалий: тIахIунттул горшокравун кьакьан бувсса щаххуллул гьивч бивчуну, миннул ялун ххяххиялул аьгъушиву дуртIуну, хьхьувайния кIюрххилнин оьрус пачливу дирхьуну. Мукунсса аьгъушиврийну яла захIматми щавурдугума хъин дувайсса диркIун дур.
ЦIанасса чIумал щаххуллул аьгъушиву апттикIирттава ласун бюхълай бур.

* * *
СсихIирал ххуллурдал (май, кьацI-кьакьари) азарду хьун къаритан ягу ми хъин дуван ингаляция дуллалийни ишла дувайссар щаххуллул гьивчул аьгъушиву.

Щаххуллул гьивч   дукралуву ва косметологиялуву

Щаххуллул гьивч, дарув кунма – къашавай къахьун, ягу, къашай хьувкун, хъин хьун ишла къабуллай, гьарца кьини чан-чанну дуки-хIачIиялувун ишла буллайгу хъинссар – ци духьурчагу, цуксса мюнпатсса дунугу, чIяру дуварча заралданул-загьрулул ххуллий дацIайшивугу хъамакъабивтун.

* * *
Дурну мураппа (щаххуллул гьивч, ккуччу бувну, качарданувух ягу ницIавух хIала бувну), гьарца кьини чан-чанну гъилисса чяйлухун канай хъинссар. Амма ницIащал хIала бувми микIлачIун буван къабучIишиву хъамамабитари (ницIавусса мюнпатсса затру къалияншиврул).

* * *
Щаххуллул гьивчуя дуван бучIиссар компот, кисель, мороженое, коктейль, джем, желе (щаххуллул гьивчул сокрал ца литра качарданул ца килоращал хIала дурну, муниннин хьхьичI щинаву аьваян бувсса желатинналул 10-12 граммращал хIала дурну, лагьсса цIарай дирхьуну, дачIи ссятрайсса щарай диртун, дякъин дурну, личIи-личIийсса куццирдавун (формарду) дуртIуну, кьянкьа ларгун махъ дукан), мусс (сокрал 2 стакан щаращи бувну, мивун качар ва 40 грамм манкалул бивчуну, хIала буллайна 10 минутIрайсса щарайгу бивтун, куццирдавун дуртIуну, дякъин дитан).

* * *
Щаххуллул гьивч дикIул дукрардавугу бакьайссар, мукунма личIи-личIисса кашардаву, йогутирттаву, салатирттаву, дукралул тIин-тIааьн ххуй буллай ва муния чурххансса мюнпат ххи буллай.

* * *
Щаххуллул гьивчуясса мюнпат косметологиялувугу хъунмассар, му ишла бувну дуллай бур личIи-личIисса затру.
Та-духьурчагу, хIадурна ттучаннай дахлахимурнияр хъинни шарда жура дурмур.
– Ккунукрал ца хъахъулувух щаххуллул гьивчул аьгъушиврул чяйлул къусул дачIи хIала дурну, лажиндаравух дурккун, 20 минутIрайсса диртун, цал гъилисса, яла дюхлулсса щинай шюшин аьркинссар. Укунсса маскалул лажиндарал бурчу, кIункIу бувну, бювчIан бувайссар. Ва маска нюжмардий кIийлла дуван бучIиссар.

* * *
МикIлавчIун ягу ччувччуну, бурчу ятIул лавгний, бурчуй лал дацIлацIийни щаххуллул гьивч цивппа бивхьуну хъинссар.

* * *
Бурчул азарду хъин дуллалийни ххуйсса кумаг шайссар щаххуллул гьивчул чIапIая ва къяртрая дурсса настойрду ишла дурсса ваннардаягу.