Анавар мабуккару елка экьиличин

ЦIушинал байрандалул яргмур лишандалуцIун –
ттарлил мурхьирацIун бавхIусса маслихIатру


ЦIушинал байран хьунадаркьуну гьантравун, хъиривмур кьинигума, шагьрулул муркъив буцIай елкардал. КъачIявуссаннал пикри бувай ттарлил мурхь, яру ххари буллалисса, лагма-ялттусса ххуйшиву ххидуллалисса мурхь бакъагу, хъинну мюнпатсса мурхь бушиврул ялув. Мунийн бувну, анавар мабуккару цIушинал байрандалия махъ елка къатлува буккан буван, экьибичин. Ххишала бакъа мюнпатсса елкардая шайссаксса мюнпат ласира.


* * *
Цамур цикIуй къадурну, къатлуву укунма бавцIусса ттарлил мурхьирал къулай дувайссар къатлувусса микроклимат, организмалун ххи бувайссар вирусирттайн, микробирттайн къарши дацIансса гужру. Ттарлил мурхьирал хъинну ххуйну марцI бувайссар къатлувусса гьава, цIушинал хIурулъэндалул цивара дуккан дуллалисса фитонцидирттал – мюнпатсса затирттал биялдарайн бувну. Миннул, инсаннал ссихIирал ххуллурду марцI буккан бувну, ссихIиращал архIал гьутрурдавун дирну, миву кьюлтI хьусса, гихуннай гуж хъанай дачин хIадур хьусса вирусру, микробру, бактериярду, грибокру гужирацIа дувайссар. Миннул паракьат дувайссар нервардугу.
Ттарлил мурхьирал чан дувайсса дур хIатта туберкулезрал, мусил стафилококкрал возбудителлугума.
* * *
Дурсса хъиривлаявурттайн бувну, укунмасса мурхьру бусса вацIлувунияр, ттарлил мурхьирдал (сосна) вацIлувусса гьава ацIлий марцIсса бусса бур.

* * *
Кьувкьуну, рикIирах бувтун махъ кIира-шанна нюжмардул мутталий фитонцидру буккан буллан бикIайссар ттарлил мурхьирал, цуппа бивхьусса къатлувусса гьавагу марцI буллай.

* * *
ХIазсса эксперимент бувну бур «ВИЛАРданул» (Всероссийский институт лекарственных и ароматических растений): аьлим­турал ца къатлувун итабавкьуну бур цIуцIавурттал бактериярттал лахъсса доза бусса гьава ва миву бивхьуну бур ттарлил мурхь. Мунил шанна ссятрал дянив ми заралсса микроорганизмардал ккал кIилий чан дурну дур.

* * *
Макьу къадаркьуну, настроение дакъаний, елкалучIан гъан хьуну, цаппаралийлва куртIну ссихI бигьирчагума хIисав хьунну ххуй хьунтIиссар зул дакIнил хIал.

* * *
Зула къатраву, бюхълай бухьурча, ца бакъа, цаппарагума елкарду бишара: ца къатлуву хъунма елка бухьурча, гамуниву гьассар елкалул хъархъивгу.

* * *
ЗахIматсса зузи кьинилия махъ бигьалагансса ванна дуван ссан аьркинссар хасъсса экст­ракт ягу эфир аьгъушиву машан ласлан!? ЦIушинал гьантри чIюлу буллай зучIава бивкIсса елкалул къяртри чантайлув дирхьуну, кIирисса щинал дурцIусса ванныйлувун дичира. Миннул, личIи-личIисса азарду хъин давривусса мюнпат къахIисавну, зул нервардугу паракьат дувантIиссар.

* * *
СсихIирал(парданул) хIаммамравун найни ягу шаппа хIаммам буминнан ишла бувансса хъин­сса «цIуши» хьунтIиссар елкалул къяртрая.

* * *
Елкалул кумаграйну хъин дувайссар грибок ва цаймигу бурчул цIуцIавуртту, ттурчIал (суставирттал) азарду, аьвкъу-гъили шаву ва м.ц.

* * *
Шяра дирни ва цаймигу бявкъу-гъили хьуну хьусса къашайшивурттал чIумал хъин­ссар елкалул хъархъая-ххалаххая дурсса отварданул ссихIирал ялув бивкIун, бакIрал-ссурссулул лагма полотенцагу кай-кай дурну.
Май щинал нанийни, цамур цикIуй къадуварчагума, каниву цахъи ккуччу бувсса ххалаххайн ссунтIа тIавугума хъинссар.

* * *
Хъиннура хъинсса дусса дур елкалул шишкарду. Шиву ду­сса дур личIи-личIисса аьгъушивуртту, микроэлементру, фитонцидру, С ва цаймигу витаминну, ва мукунна чIярусса цаймигу мюнпатсса затру. Вайннуягу хъунмасса кумаг шайсса бур инсан аьвкъу-гъили хьуний, микробру бухлаган бавриву ва къюву хьхьара давриву.

* * *
Ттарлил мурхьираясса хайр хъунмассар косметологиялувугу. Ттарлил мурхьирал хъархъая-ххалаххая дурсса щин-отвар мюнпатиран дацIантIиссар лажиндараву тIинкру дуклакиминнан, лал дацIлацIиминннан, мукунна лажиндарал бурчул ранг чанна хьуну ччиминнан.

* * *
КIиз цIакь буван, дувара елкалул ххалаххив хIаласса маска: елкалул ххалаххал 2 стакан, 1 ккунукрал кIяламур, 5 кIунтI коньякрал бусса. Ххалаххал ялун щин дуртIуну, ми лагьсса цIарай сайки ссятрайсса щарай бивтун, цIу лерщун махъ 20 минутIрайссагу бивтун, диргьуну, мивун ккунукрал кIяламур ва коньяк хIала дурну, кIизуйх дурккун, бакI я бакIбахIулийну я полотенцалийну кIучI бувну, дачIи ссятрайсса бивтун, кIиз миннуцIа шювшуну, гихунмай, зува шюшайсса куццуй, шампуньдалий шюшира кIиз. Укунсса маскалул зул кIиз цIакь бувантIиссар.

* * *
Къатлуву буна елкалува думур «сок» дуккан дурну махъгума му экьибутан анавар мабуккару – му ахъувун буккан бувну, микку, аьрщарайгу муния дуванмур лякъинтIиссар.
Ахъуву, дачалий елка ишла бувансса кьяйдардая бусанну хъиривмур номерданий.

Гихунмайгу буссар