ГьунчIукьатIрал МурчIи-Кьурбан

ш. КIямаши

[dropcap]О[/dropcap]ьрму КIямашрал шяраву лавгун бухьурчангу, Кьурбан ГьунчIукьатIатусса Аьлил арс хъанахъиссар. Аьлил хъунама арс ХIажи-Муса ивкIссар. Вай Аьличухъал тухумраясса МахIаммадлул арсру хъанай бур.

Амин Аьбдуллаев
Цаппараннал чивчуну бур Кьурбан КIямашатусса ивкIссар тIий.
МурчIи-Кьурбаннул дайдихьу най дур Аьличухъал МахIаммадлуя. МахIаммадлул ивкIун ур 2 арс – ХIажи-Муса ва Аьли, 3 душ — Тамари, ПатIимат, Аьшура.
ХIажи Муса, цала кIиягу арс Идрис ва Якьубгу увцуну, ШамиллучIан лавгун ур. Вай шамагу оьруснал аьралуннащал талай ливтIуссар. Хъирив Аьлигу лавгссар ШамиллучIан, цала шанма мюрщисса оьрчIгу кьабивтун — арс Кьурбан, душру Мариян ва ПатIимат.

ш. ГьунчIукьатIи

ХIажи-Мусал ва Аьлил аьрщивгу жяматрал ларсун, къатригу лекьан дурссар. Жяматрал мукунсса хIукму бувну бивкIун бур: Шамиллул чулухун лавгминнал хъу-лухччигу зерххуну, къатригу лекьан дуван. Мукунсса кьадар хьуссар ХIажи-Мусал ва ­Аьлил къатрангу. МурчIи- Кьурбаннул ппу Аьли, Шамил ясир увну махъ шяравун зана хьуссар. Бунт хьувкун кIилчингу лавгссар талан, ххюцIалаксса инсантурал хъунаману ивкIссар. Лаваш хьу­сса оьруснал аьралуннащал­сса талатавриву мугу, мунащал­сса чIявусса цаймигу ливтIуссар. Кьурбан 15 шинаву оьцIалу дирну мурчIи хьуссар. Ва цувагу чурххал лахъсса, ккаккангу гьайват дусса жагьил ивкIун ур.

МурчIи хьуну махъ Кьурбан Кумав занай, гикку дакIних лавхьхьуну бур Кьуръан. Ванан кIулну бивкIун бур мадарасса мазругу: яруссаннал, къумукьнал, даргиял, оьруснал , чан-кьансса гуржиял мазгу. Совет хIукумат дишавривухгу хьхьичIунну гьуртту хьуну ур. Мунияту ванан персонал пенсия бивхьуну бур республикалул чулуха, Саэд Габиев цува ялув авцIуну бишин бувну бивкIун бур.

Ва чIявуну жуннийн Гьун­чIукьатув учIайва, цала ссил душничIан, 1947 шинал Къизлардай къачагътурал ласгу ивкIуну, мяйва оьрчIащал цинма цуппалу ливчIсса. Кьурбан хъинну дин-чак дувайсса, Аллагьнал ххуллийх нанисса инсан ия. Жуннин увкIсса чIумал ва икIайва, вил ниттилгу ттухь цичIав къацIуххай, нагу оьрмулухун шийва къаикIанссарахха тIий, шикаятрай куна.
«Дадай, Кьурбан дацци ина цичIав цахьва къацIуххай тIий урхха, циван къацIуххара», — куссия на ниттихь. «Аман дадал, зу мяйва кьацI, дукан-хIачIан, лаххан бувну, ичIусса давуртту дурну, ттул ци чIун ду­ссар мунал бусласимуних вичIи дишинсса»,-куна ниттил. Кьурбан жуннийна увкIсса чIумал на мунахь цIуххайссия дяъвилия. Мунал бусайсса чIявуми хаварду диндалуцIун бавхIусса бикIайва. Ми дакIний битангу захIмат шайва.

На цал мунахь цIувххуссия: «Кьурбан дацций, буслан бикIайвахха, хьхьичIава жула шяраву ливтIуми Гьухъалив буччин лагайсса бивкIссар тIий. Му тIайлассарив? Жула шяраваллилгу, лагмасса цайми шяраваллалгу дайдихьу Гьухъалия бивзсса инсантурая хьуссар тIий. Яла махъ му аьдат кьадиртун дур. Цаймигу хаварду бувсуна МурчIи-Кьурбаннул, амма чIявуми дакIний къаливчIунни.ДакIний ливчIмигу, мунаяту цаятувассагу цаппара затру ялунмайгу чичин шайрив ххал банна.