Аьрасатнал банкрал чулухасса ххуйсса хавар

[dropcap]У[/dropcap]ттигъанну Аьрасатнал банкрал хъунмунил банкрал арцу дулаврил процент 4,5 хъун буллалишиву бувсъсса хаварданул чIявусса банкру ва таксса инсантал ххари бувссар.


Аьрабнал чIяруми паччахI­лугъирттал процентру ялув бувагу къабишайсса бур. Бюхъай вай на кIицI буллалисса ишру цинявннан кIулну бикIангу.
Утти зана хьунну жула зунттал шяраваллавун. Най бур зунттавусса шяраваллаву инсантал чан хъанахъавриясса ихтилатру. Буссарив ва иш бацIан бан­сса чаранну? Ттухьва цIуххирча, гьай-гьай, буссар. Цаппара шиннардил хьхьичI на лавгссияв макьала чичин 2-мур ЦIувкIуллал шяраву МахIрамов Аьвдулжалиллул дурсса гъаттарал пирмалийн. Ванал хIасул дурну дия тикку зузисса инсантурансса шартIру, дурну дия миннансса кIира зивулийсса къатри, «горячий поллугума» дусса. Бия 7 тонна лагайсса газрал кьали бивхьуну.

Бия хъинну ххуйсса столовая. Гъаттараппалав дия, оьллу ттизлан, автодоилкартту. Гъаттарал хъут нани дайсса транспортер дия. ХIасил, хIасул дурну дия зун ччисса инсантуран­сса шартIру. Амма, гикку­сса инсантурал бусаврийн бувну, биял къахъанай бусса бия оьллу ттизулт. Ва иширал цитIиссар? Ванил тIиссар жула инсантал зунттавусса давуртту дуллалаврил чулухунмай курчIил хьуну бушиву. Гайра шиннардий ЧIяйннал шяравасса ишбажаранчитурал ду­рссия Хъуннеххал чIаравсса, цакьнира гъаттарал пирма диркIсса кIанайсса, аьнакIал пирма.
Лакку билаят бур шяраваллил хозяйствалул давурттайну ва ятту-гъаттара ябаврийну бакI буккан буллалисса кIану. Мукунма вайми зунттал кIанттугу. Мунияту цалчинма-цалчин инсантуран ччай бикIан аьркинну бур шикку яхъанан ва ххирану дикIан багьлай бур шяраваллил кIанттайсса давуртту.

Шикку аьркинну бур хъу-лухччинул чулинмайсса, вай жухара зузи даншиврулсса «цIусса пикрирду». Ми пикрирдал ца бутIану чIалай бур, Баргъбуккавал чуллай кунна, зунттавусса аьрщи, цал ижаралий яла ишла дуллай мукьра-ххюра шин лагайхту, цаннара дулларча ххуйну хьун­ссия тIисса пикри. Гектар дулун къабюхълай бухьурча, дулун хьунссия дачIи гектар аьрщарал. Вай аьрщи зузи дангу ялув кIицI бувсса банкрал процентирттай арцугу дулурча, ххуйну хьун­ссия. АрхIалла дачин дан багьлай бур гьарца шяраваллаву художествалул промысларттал цехругу. Учиннуча, Ккул-Хъусрал душварал бувай хъинну ххуйсса, ранг-рангсса, ппалул ххаллал чантайртту. ЦIанасса чIумал ноутбук бакъасса, му ишла къабуллалисса нажагьссавагу жагьил акъахьунссар. Циванни къабучIисса вай ноутбукру бишайсса кьуцурттив ранг-рангсса ххаллая буллан?

Цаппара шиннардил хьхьичI Дарбантлив аваза бувккуна ранг-рангсса ххаллая дурсса ганзжуларду машан ласласисса амерканец ур, тIар, тIисса. Бунияла, яла базардавагу дакъахьуна ми «журабкартту». Ххал барча, миннул кIиазарва чут машан лавсун, Европанал гостиницарттан даххан ларсун лавгун ивкIун ур. Гостиницартталгу цачIава гьантта бикIан бувкIсса инсантурал номердаву дирхьуну диркIун дур гай.

Ялагу жунма ххал шай, Лаккуйн нанисса чIумал, Ххажалмащилив бахлай жула кIарттул ччатI. Бакъаривла махIатталсса иш?
Цаппара шиннардил хьхьичI Ккуллал райондалул халкьуннал культуралущал, фольклорданущал кIул хьун увкIун ия Аьрасатнал 2-мур телеканалданул мусапиршиврий заназисса журналист Михаил Кожухов. Мунал кино ласуншиврул хасну, Хъювхъиял шяраву ккаккан дуруна «Авадан» цIанилусса фестиваль. Гиккура ккаккан дуллай бия личIи-личIисса шяраваллал хасъсса манкъулатругу, дукра давурттугу. Вай затру ххал хьуну махъ жула зунттал авуршиврул ясир увсса Кожуховлул зумату дурккуна: «Зул инсантал, иширах бургарча, коммерсантътал бакъар», — тIисса калима.
2013-ку шинал, на Ккуллал райондалийн «Илчи» кказитрал корреспондентну зун увкIсса чIумал, шяраваллавусса школарттай буссия 1300-нния ливчусса дуклаки оьрчIру. ДукIу, дуккаврил шин дайдихьлахьи­сса чIумал, ия 750 оьрчI. Арулла шинал мутталий бур сайки бачIи оьрчIру чан хьуну. Уттигу арулла шин лагайхту, иширах бургарча, «кинорал ахир» хьунтIий дур. Умуд бур ва «кинорал ахир» хьун къаританссар жура тIисса.