Цукун най дур дистанциялийсса дарсру? 

«Аьлиев –на шикку ура, Абакарова-нагу бура, Аьбду­рахIманова-шикку бура…». Утти жунний гьарца кIюрх укун дайдишайссар — преподавательтурал цала студентътурахь фамилияртту цIухлахисса виртуал дарсирдая.


Ца жучIа дакъа, укуннасса тагьар дуссар миллионну аьрасатлувтурал кулпатирттавугу. Ттул кIивагу душ студентътал бухьувкун, цаннин комьютердануйсса, цаннингу мобил телефондалийсса дарсирдах «щябикIан» багьай. Дистанцион дарсирдах щябивкIун бур Аьрасатнал цайми шагьрурдая ва зуруй шаппай итабавкьусса ттул мачча-гъаннал оьрчIругу.

[dropcap]Ч[/dropcap]улуха ялугьлагьисса ттуннив, нину хIисаврай, ва журалул дарсирдай гьич дакI къадакьлай дур. Ттухь цIувххуну, ца зуруяр тихуннай виртуал дарсру лахъи ларгунгу къаччива. Учительнал ва преподавательтурал хьхьичIгу щябивкIун, цаннал ца иттавгу буруглай, дарс бусавриву ва ялунсса суаллахьхьун жавабру дулаврияр ххуйссагу, жула оьрчIан мюнпат буссагу цамур система дакъахьунссар учара. БувчIлай бур дистанцион режимрал дарсру чара бакъа ва цIанасса тагьарданул  биялдаралухьсса иш бушиву.

«Цукун най дур зул шардасса дарсру?» тIисса суалданухьхьун жавабру дуллалисса цIухху-бусугу жун ччан бивкIунни бан жула уртакьтурахьгу, дуклаки оьрчIайн, студентътурайн, учительтурайн ва вузирдал преподавательтурайнгу гьуртту хьун оьвкуну.
ВичIи дишинну ва ца масъалалух цума цукун уруглай ва ци пик­рилий урив.

Имара Саидова, «Илчи» кказитрал журналист:
— Ттул оьрчI гьашину дахьва цалчинмур классравун лавгун уссар. Жу хIадур хъанай буссияв, ва дуккаврил шингу ххуйну тIайла дурккун, гъинтнил каникуллайн буккан. Утти жуяр, нитти-буттахъаяр, хъинну жул оьрчIал буруккинттарай бур вайннал учительницагу. Утти бувчIлай бур ттула оьрчI ххарилгу лехлай ганичIан дарсирайн ттинин циван левчуну най ивкIссарив. Мяйжаннугу, хъинну ххуйсса, цила давриву дакI дирхьуну зузисса учитель бур. Карантиндалул цалчинми гьантрайва га бия, утти цил ци бантIиссар, манзилданийсса дарсирдая ци мюнпат бикIанавав, хъирив дарсру цукун лаян дантIиссар цила цалчинмур классрал оьрчIал тIий. На ттула оьрчIах къула­гъас чан хьун ритлай бакъара, шай­сса куццуй дурчIин дуллай, хъирив лаллай бура. Аммаки учительналмур хIарачатрачIан ттуламур къабучIайшиврийн мукIругу хьура. ОьрчIру аьдат шайссар цала учительнал дарсру дишайсса методикалийн. ЗахIматшиву дур заданияртту лякъингу, учительницал дан тапшур дурсса цайми давуртту дангу. Учительтуран цаннагу дур бакIцIуцIавуртту. Мисалдаран, дарсру дуркун, жун багьлай бур школалул хъуниминнан ккаккан даншиврул дурсса дарсирдал сурат­ругу ганичIан тIайла дуклан.

Индира МусахIажиева, чIумуйну даву дакъа ливчIсса;
-На ттула ласнащал шагьрулий лаякъатлуву яхъанай бухьувкун, карантин буссаксса, бувцуну оьрчIругу, шяравун зана хьуссияв. Утти шийн бувкIун махъ бавунни оьрчIахь дарсру дистанцион режимрай дихьлантIишиву. Ттул дарсирайн лагайсса кIива оьрчI бур. Утти бакъасса комьютердан ци бай­ссарив, шяраву къаххуйну дугьлагьисса интернетран ци байссарив къакIулну ливчIун буру.

Муслимат АхIмадова, кIия дуклаки оьрчIал нину:
-ЧIумуйнусса дикIанхьуви ми дарсру. Укунмагу лу канил бугьира, луттирая хавар буккира тIий, маз кьакьайсса жул, нитти-буттахъал, лирчIмур нягу зия хьунссар манзил­данийсса дарсру къуртал хьуну махъгу «телефонну канища дукьира, компьютерду лещира» тIийгу. Укунмагу вайннуя буцан бан къашайсса оьрчIру хъиннува вайннуйн вардиш хьунссар.

Диана Оьмарова, Щардал школалул байбихьулул классрал учитель:
-ЖучIагу, Лаккуй, гьар кIа­най кунна, дистанцион дарс­­­­­­ру дихьлай байбивхьуну бу­ссар. Дур, туну, цин лархьхьусса захIматшивурттугу. ХьхьичIра-хьхьичI­ кIицI давияв, интернет къадугьлай, оьрчIангу, учительтурангу  бигьану бакъашиву му низамрай зун. КIилчинмур захIматшивугу ссаву дур учирча, кIицI бавияв оьрчIаща  цащава, нину-ппу гьур­тту къавхьуну, дуллусса заданияр­тту ляхълан къабюхълай бушиву, гайннул хъирив багьну, дарсирдай кунма чачIав кумаг бакъанма цайнува цивппа дузал хьун къабюхълахъаву. Шяраваллил кIанай нитти-буттахъангу гьарзатгу кьадиртун, оьрчIащал заданияртту ххал дуллан бигьа бакъар. ДакI къума лаглай дур жулагу, оьрчIалгу, ттинин бивхьу­сса захIмат ссайн букканавав тIий. КутIану учин, шаймур буллай буру ва иширава лажин кIялану буккан. ЧIумуйнусса яхI банну.

Юсуп Маммадиев, 9-мур класс­рал дуклаки оьрчI:
-Ттун манзилданийсса дар­сирдах щяикIан цичIавгу захI­матшиву дакъар. КIюрххил лавай ивзун, ттула даймургу дурну, ттула шава дарсирдах щя­икIаву –му ттул чIаку мурадну хъанай бур. Ттун нава дарс лахьлан аьркиншиву укунмагу кIулли. Шаварав, школалийрив –личIишиву цир. Амма ца затрал ялув къуману ура — ттула школалул дустуращал ккурчIа бан, лажин лажиндарайн жап учин къабюхълай тIий.

Асият Парамазова, ДГПУ-лул преподаватель:
-Архний студентъталгу щябивтун, дистанцион журалул дарсирдая цичIав дакI ххари хьун­сса ттун чIалай дакъар. Мисалдаран, видеосвязьрай дирхьусса дарсирдая мюнпат хъунмасса бушиврийн щак бур. ЧIявуминнан на бувсмур букъавчIунма личIлай бушиврийгу дакI дарцIуну бура. Гьаксса цIухлай, хъирив лаллайгу бикIай. БикIай студентътал цивппа чIяву хъанан, эфирданул чIун лахъи лаган дуллан сикъасласиссагу, начливун багьлагьиссагу. Дистанцион журалул дарсирдал цIугу ба­къар. Цалсса умуд бишинну ва тагьар чIумуйнусса душиврийн. Къаччива Аьрасатнал кIулшивуртту дулаврил аралуву ва низамрал гьану бивзун.

Муслимат АхIмадова, ДГУ-лул студентка;
-ЦIубакIрай жу ххарину, рязину буссияв, шаппату кьатIув къабувкнува, дарсирдах щябикIаврия. Гьантлия гьантлийн нагу, ттущал дуклакисса оьрчIру ва душругу мукIру хьуру дистанцион журалийсса дарсирдайнияр, гьар кьини цаннан-цагу ккаклай, преподавательгу чIалай  хъинну бикIайшиврийн. Дакъа чара ба­къасса ххуллий бучIир укунгу дарсру дихьлан. Аммаки гихуннай циняв аьдат хьусса куццуйсса дарсру ччива.

Хазина Аминова, ДГУ-лул преподаватель:
-Жул  филологиялул факультет­рал дагъусттаннал мазурдил отделениялийсса студентътурахь дистанцион низамрал дарсру дихьлай буссар мартрал ахирдания шинмай. Даврий асар хьунсса захIматшивуртту жучIа дакъар. На миннан бигьану бикIаншиврул сакин бував «Хазина Аминоващал­сса дагъусттаннал фольклор ва литература» тIисса циняв лекцияртту, семинардал давуртту цачIун дурсса блог. ЛичIи-личIисса факультетир­ттай личIи-личIисса дарсру дихьлахьисса ттунгу, ттул студентътурангу ва блог сакин баву хъинну хьунни ва ишираву. Ттигу шиву циняр дарсру дишин дурассар. Муниха ттигу зий бура. ХьхьичIва на видеоконференциярттайн, видеодарсирдайн къаршимурну бикIайссияв. Утти, ва иш лахъи лаглагиссагу бувчIуну, укунсса журалийсса дарсру дишаврихгу къулагъас ххи дурну, дистанцион  дарсирдал сий лахъ дан аьркиншиву бувчIлай бур. ХIасил, аьра­ттал буклансса цичIав ба­къар. Онлайн журалийсса лекциярттах вичIи дишин оьрчIаща цала телефоннал кумаграйну цичIав аварасса зат бакъар. Тагьарданух бурувгун,  архниятурасса дарсру жу дихьлан бюхъай ва дуккаврил шинал ахирданийннин.  КъакIулли. ЧIаланссар гихунмай.

ХIадур бувссар
Залму АьбдурахIмановал