Парчари хьусса чурххал базурду батIайсса пиша

Уртакьтурал дянив

«Жу бияв лагьсса кьимат ласун дакIру хъя кусса студентътал»

[dropcap]Р[/dropcap]еспубликалий Травматологиялул центрданий хъин хъанан багьсса ттула ссурахъих лув-ялув буруган занай ттул сайки ца барз хьуна.Гиккун заназиссаксса хIаллайгу, мяйжаннугу, мукIру хьура хIакиннал пиша, хаснува кIи-шан-мукь бувхъсса инсаннал базурду, ттаркIру дазлазисса хIакин-травматологналмур пиша, ца яла жаваблувшинна ххисса, парчари хьусса инсаннал чурх батIин бю­хъайсса хъуннасса кашилул ва гьунарданул пиша бушиву.


Залму АьбдурахIманова
Га Центрданийн гьар кьини хьусса бала-апатIирттаву дирсса цIунцIиярттащалсса букъачIайсса халкь бакъар: мотоциклетращал архIал цимирагу къутта дурсса байкер, Лаккуйн игьалаган лавгун, зун­ттал тIабиаьтрая, бюх­ттулшиврия ва ххуйшиврия ябатIлай уна, муруллийх агьну, базу-базурду гъавгъсса турист, ягу, балкондалий ссахарив зий дуна, лахъния дагьну, кIивагу ччан гъавгъсса къари-бава – хIасил, хIат-хIисав дакъасса агьулданул нех. Щала шагьру шанашийни, хьхьунил ссят кIинний-шамуннийгу щурущисса, авариярттахьхьун, апатIирттахьхьун багьминнал, миннацIунсса гъан-маччаминнал аваза-авара….

Юсуп Губулов

Азарханалул вив тIурчарив, дия аьркинсса низам. Бия къашайшалт­ращалсса ва уссурссуннащалсса хIалимсса ва ссавурданийсса ихтилатругу.
Га центрданий чIярусса шиннардий зий ур, цал цIа хIурматрай дакъа зумух къаласласисса, ца яла хьхьичIунсса хIакиннан хIисавсса, хирург-ортопед, жула лаккучу Губулов Юсуп МахIаммадлул арс.
Уттигъанну ванан 60 шин хьу­сса таварихгу хIисавравун лавсун, жун ччан бивкIунни, цал уттигу ванащал хьунабавкьуну, чIиви-хъунсса ихтилат буван.

[pullquote]Увну ур Юсуп 1949 шинал Ккуллал шяраву. МарцIсса ххювардай школагу къуртал бувну, дуклан увххун ур Дагъусттаннал медициналул институтравун. Ду­ккаву къуртал дурсса 1983 шинал жагьилсса хIакин тIайла увккун ур Псковуллал областьрайн травматологну зун. Тих 10 шингу дурну, зана хьуну ур Дагъусттаннайн. Шикку ва кьамул увну ур цIана цува зузисса Травматологиялул центрданийн (та чIумал ванийн учайсса бивкIссар МахIачкъалаллал 1-мур азархана куну). [pullquote]«Даххана хьуну дур ­уттисса з­аманнай инсаннал ттурчIардивусса минераллал тагьаргума».[/pullquote]
Цаппара шиннардил хьхьичI Юсуплун дуллуну дур Дагъусттаннал лайкь хьу­сса хIакиннал цIагу. ЦIана ва «Ортопедиялул отделениялул каялувчину зий ур. Юсуп Губулов ккаллину ур уттизаманнул эндоскопиялул операцияртту буллай, ми буллансса ихтияр тIалав дуллай ивкIсса, цIусса заманалул каширду щурущи дан хIарачат буллалисса ца яла чялишма специалистнан.[/pullquote]

— Юсуп, оьрмулул 60 шин – мугу оьрмулул ца диялсса лахъазан хъанай дур. Ци асарду ликлай бур дакIний муницIун бавхIуну?
— ТIайламур бусан, хъуннасса къулагъасралун къаласав му иш. Ччянива хIадур бувну бивкIсса ттула даврицIун бавхIусса аьрххилийн тIайла дарцIунни му юбилейрал кьини цурдагу. Ми гьант­рай Саратоврай стажировкалий уссияв: кIюрххия ахттакьуннин кIира нюжмардул мутталий операцияртту буллай ивкIра. ХIасил, даврил ххассал увсса куна ура цал­сса, миксса шинну хьушиврул ялув личIисса пикригума буллай акъара. Уссакссанияр ттуна нава жагьилну чIалай ура.

— Ина увкIун ура Саратоврая. Медициналул чулуха тайнналгу, жулагу ци тапаватшиву дур?
— Саратоврайсса Травматологиялул элмийсса институт федерал даражалийсса идарар, цуппагу щала билаятрайх цIа ларгсса.
Жулмур центр тIурча, рес­публикалул даражалийсса идарар, жун итабакьайсса харж-хуржгу жуламур бюджетрава­ссар. Амма, тIайлану учинна, жулами хIакинталгу ца шачIанттул ялавайсса бакъассар. Цайми регионнай байсса операцияртту, личIишиву дакъа, жугу байссар. ЦIана за кIулсса, пиша канилух бувк­сса хIакиннан аьркинсса оборудованиягу духьурча, муксса хъунна­сса захIматшиву дакъассар операцияртту буван. Москавлив, Санкт-Петербурглив ччаннай, никирай протез бишин лагаяр, цимилгу Саратоврайн лавгун хъинссар, ттухь цIуххирча.

[pullquote]«Ччаннай, никирай протез бишин, Москавлив, Санкт-Петербурглив лагаяр, цимилгу Саратоврайн лавгун хъинссар»[/pullquote]

— Вил оьрмулувусса хIакинтал цIана ца яла зат кIулсса, къашайшалтрал хъунмур умудгу цацIун бавхIусса хIакинтуран ккаллину бур. Зул ва утти зул чIарах бизлазисса, яни ялун нанисса хIакинтурал дянивсса личIишиву цукунсса дур?
— Хъуннасса личIишиву дур. Жу бияв кIулшивурттал хъирив багьсса, цаннаяр ца лагьсса кьимат ласун дакIру хъя кусса студентътал. ЦIана личIиссара тагьар дур. Жул цаннал цаннахьсса суаллу «Ци суал багьри? Ци билет бувкри?» тIисса бивкIхьурча, уттиминнал хъунмурчIин «Циксса дулав экзамендалух? Циксса харж дав сессиялух?» тIисса бур. МахIаттал хьуну икIара миннал сисаврий. Жу тIурча, хIакьинусса кьинигу, операция бан хьхьичI, анатомиялул лу тIивтIуну, гивун буруглай буссару. Жу диссертация дуруччин хьхьичI элмийсса макьалартту дуккин, тик­рал дан Москавлив лагайссияв. Уттисса студентътал, интернетгу канилу дунура, мивунмагу бурувгун, аьркинмур тикрал бан ччай бакъар. Аьжаивсса замана най бур ялун. КъакIулли гихунмай ци иш бикIантIиссарив…

— Даврия махъсса, тархъансса чIун ссан харж дан ччан бикIай?
— Даврия махъмур чIун, тIай­ламур бусан, кулпатращал, оьр­чIащал ва оьрчIал оьрчIащал гьан дан ччан бикIай. Махъ шиннардий, ахьтта занай, лахъи­сса манзиллайх сайрданий лагай хьуну ура. Оьннамур чIунгу хъунмурчIин телевизор ххал буллай ва элмий­сса литература ккалай гьан дувара. Гьунттий-сарану бансса ягу хьхьичI кьини бувсса операциялиямур пикригу бакIравату бувагу къалагай. Къашайшала цайна цува увкIун, ттуна ххал къавхьуссаксса, дакI паракьат къашай. Жагьилнийгу дикIайвача, утти, махъ ппурттувугу, хъиннура гужлан хьуну дур ттуву къашайшалал оьрмулухсса жаваблувшинна.

— Бала-апатIирттавун багьми бакъасса, укунма кумаграл хъирив вичIан бучIайсса къашайшалтрал азардал хъунмурчIинсса савав ци дур?
— ЦIанасса халкь чIявусса къуццу бакъасса, кабинетир­ттаву щябивкIсса, заназин чанну дуллалисса заманалул халкь бур. Буч хъанай бур, ттурчIардийн гуж багьлай бур. Остеопороз тIисса азар хъинну ппив хьуну нани­сса азар дур, хаснура хъанний. Халкь бахьтта занан хъамабивтун бур. Къатлуву кIи-кIива машина бусса кулпатру гьарза хъанай бур. Химиялул дурцIусса дукиягу, хIачIиягу, шагьрулул гьавагу хIисав бувну, прогнозру инсаннал чул бувгьусса дакъар. Даххана хьуну дур ва заманнай инсаннал ттурчIардивусса минераллал тагьаргума.

— Инава, ци-дунугу цIуцIийни, хIакиннайн гьан анавар уккарав ягу къулагъас къадурну кьаритарав?
-ТIайлану бусан, шяра дияврих къулагъас къадара. Амма къюкI дикIу, вайми базурду бикIу, чIун-чIумуй хасъсса пишакарначIан лавгун, хъирив лавну, ххал бувара. Инсан цалла цIуллушиврух, къюкIну къаивкIун, вичIилий икIан аьркинссар. Цумур-цагу къюву – му азарданул зангри. Къюву лагь дансса дарурттугу хIавчIун, щякъаивкIун, хIакиннал кумаграл хъирив уккан аьркинссар.

— Барчаллагь, Юсуп! ТIайлабацIу баннав вин вания тихунмайгу. Ина вила караматсса кашилийну инсантурахьхьун зана ритлатисса цIуллушиву виннасса хъиншиврийн, хъинбалдарайн кIурадаллай ля­къиннав.