Шикку литIуннин бавцIуну бивкIссар

«Гъилисса ссут». 1973 шин. ГьунчIукьатIрал школалул музей.

[dropcap]Б[/dropcap]уттал кIанттул цIанийсса Хъунмасса дяъвилул тема дазу дакъа­сса темар. Бюхттулсса вирттаврал гьунардан хас бувну чивчуссар чIявусса чичултрал, художниктурал цалва произведенияртту. Аьрасатнал лайкь хьусса художник Альберт Хаджаевлул творчествалувугу ца язимур кIану ва темалухь бур.

ПатIимат Рамазанова
Ванал ппугу 1941 шинал чIя­вусса дагъусттанлувтуращал архIал аьрайн лавгун ур.
«На оьрчIнийва, гьаманки дяъвилул шиннардий, айивхьуссара суратру дихьлан. Таний мелвагу къабикIайва, нагу, пачлива хъуручIул касак лавсун, чIирттай, чапардай, хIатта кIичIирттавура суратру дихьлан икIайссияв, — тIий ур Альберт. — Так таний ттун къакIула нава художникнал пиша язи бугьансса-къабугьансса.

Цалчинсса хъамитайпа-
лётчик Бавер Жяъпарова.

Тай захIматсса шиннардий букансса ччатIул парча лякъин хьуния тIисса буруккин бикIайва, касмулул ялув пикри буван бакIравунмагу къабуххайва. Яла ттун хIисав хъанан бивкIуна чIарах нанисса инсантал, нара дирхьусса суратрай ша къабизан, тихачIил хъана­хъисса ва, хIисавгу ларсун, суратирттах буруглагисса. Цу- унугу аглан хьурча суратирттачIа, дакI ххари шайва. Школа къуртал бувайхтурив ттун хъинну ччай бия Ростоврайсса художествалул училищалувун уххан.

Таний Ухссавнил Ккавкказнаву та ца бакъа художествалул училищагу бакъая. Амма ттучIа ххуллух дулунсса арцурагу дакъая. Ттунгу Буйнакскалийсса финансирттал техникумравун ­уххан багьуна. КIикку дуклакийнигу на кьалам щяв къабишай­ссия. Техникумгу марцIну ххювардай къуртал бувну, аьралий бурж ла­хъан ГДР-навун лавгссияв, Дрезден шагьрулийн. Ти­ккугу художникнал дан аьркинмур нара дувайссия. Армия ла­хъайхту, хIаписарнал чиндалуву на художникну тиккува ацIан увнав.

«Шикку литIуннин бавцIуну бивкIссар». 1985 ш.
П. ХIамзатовал цIанийсса ДМИИ. МахIачкъала.

Ттуща аьнтIикIасса шагьрулувун уккан, Дрезденнал галереялий тамаша буван хъанан бивкIуна. Гьаннайсса, чIатIи мурад буллуна…».
Гьай- гьай, дахьа творчествалул ххуллийн уккайхтува, укун­сса тIайлабацIу хьусса совет художниктал нажагьсса бакъа бакъахьунссия, ххюра шинай Европанал вирдакI хьусса кIанттайгу яхъанай, Магърибуллал Европанал живописьрал ва архитектуралул ххазинарттугу ххал буллансса. Альберт Хаджаевлул чIярусса суратирттаву тай хIикматсса суратирттал кахгу, асаргу бур.
«Шикку литIуннин бавцIуну бивкIссар» – ва Альбертлул давурттавасса ца яла кьиматраймур давур.

Чил аьрщарай жанну кьурван дурсса ва гьавгу тиккура нясив хьусса вирттаврал аьпа абад бувсса. Ва суратран лахъсса кьимат бишлай, искусст­вовед З. Гейбатова-Шолохова бур: «Шикку цал архIал дазу-зума дакъасса къювугу, вир­ттаврал чувшиврия пахругу бутлатисса асаргу хъанай бур», — тIий. Укунмасса бюххансса асар бутлати­сса дур «Гъилисса ссут» тIисса, 1973 шинал дирхьусса, суратгу. Ва ГьунчIукьатIрал музейраву дур. Сюжетрай бур, оьр­мулул ссутния неъмат ласлай, ккурчIа бувсса къужри, вайннал «инт» граждан дяъвилул шиннардийн тIайла дарцIуну дур, «гъи» тIурча – Хъун дяъвилул шиннардийн. Утти рахIатсса оьр­мугу, гъилисса ссутгу вайннал хIалал дурну дур дурхIуцири захIматшивурттайну.

Альберт Хаджаевлул дирхьуну дур Дагъусттаннал цалчинсса летчицал- парашютисткал Бавер Жяъпаровал суратгу. Ванищал кIул хьуну ур художник Германнава учIайхту. Ванал гьунардания хавар бусса Бавер Жяъпаровал (ва «Темп» кинотеатрданул директорну бивкIун бур, яла махъ та кинотеатрданун цIа «Дружба» тIисса диркIссар) Альберт Хаджаевлуйн зун оьвкуну бур. Хаджаев тай шиннардий «Щюллисса цIурду» тIисса ансамбльданувугу ивкIун ур, та чIумал нажагь бакъа лякъин къашайсса элект­рогитарагу Германнава лавсун увкIун.

Ванал цалва гьалмахтал-музыкантътал къакьабитаншиву кIул шайхту, Бавер Жяъпаровал щалла ансамбльгу цачIанна даврийн кьамул дурну дур. Микку художникну зийгу ивкIун, лавгун ур дуклан та ппурттуву яла сийлиймунин ккаллисса Ттуп­лисливсса Художествалул академиялувун.
ХIакьинусса кьинигу дяъвилул тема Альберт Хаджаевлул дакI гьузиххин дуллалисса теманура дур. Цинявппагу дяъвилул оьрчIаву кунна, ванавугу куртIсса аьш кьариртун дур тай шиннардил. Му аьш яргну чIалай дур ванал суратирттай.