Гужсса дяркъу хьуннин неххайх, бярдайх бавкьусса микI цIакьсса къабикIайссар, ганзну, кьянкьану чIаларчагу. Хаснува дяхтта, нанисса щинал кIукIлу лаган бувсса микI ччяни гъагъайссар.

Щинал хIавзругу ца куццуй микI къалачIайссар. Цал микI бакьайссар щин чансса кIанайх, зуманийх, яла дянивсса кIанттурдайх. ДарцIусса щинайх микI неххардийхнияр ччяни бакьайссар.

Цувалусса инсаннан нигьа­чIаву дакъассар 7 см. ганзсса микI бусса кIанайх ачин. Ччех бигьланшивруллив микI 12 сантиметралияр кIюласса бикIан къабучIиссар. Машинартту бачиншиврул микI 30 сантиметралияр кIюласса бикIан къабучIиссар.

Инсаннал оьрмулун нигьа­чIаву дакъассар 7-9 ссятрай 24С⁰ дусса щинаву ливчIун ухьурча, 5-15С⁰ дусса щинаву бикIан къабучIиссар 3,5-4,5 ссятраяр ххишала, 2-3С⁰ дусса щинаву 10-15 минутIраяр ххишала дарча, инсан ивчIайссар. – 2С⁰ температура дусса щинаву инсан ивчIан бюхъайссар 5-8 минутIрава.

ЦукунчIав къабучIиссар микI бавкьусса кIанайн цIан ларкьусса ягу ттурлу ду­сса, марххала буллалисса, гъарал лачIлачIисса чIумал буккан.

КъабучIиссар, ччан щилай, микIирал кьянкьашиву ххал дуллан. Агана ттархь щун дурну, микIирал ялун щин ду­ккарча, микку микI кIюлассар, цукунчIав бачин къабучIиссар. УвкIсса ххуллийх махъунай зуманив ачин аьркинссар ччанну микIирая гьаз къабувну, ччех битлай. КIюласса микIирайн гуж къабагьаншиврул ччанну хъачIунттал утташиврий бивхьуну бачин аьркинссар. Мукунма мюхчанну бачин аьркинссар микI хъя увкусса чIумалгу.

МикI бавкьусса хIавзлийх чара бакъа гьан багьлай бухьурча, бувтсса ххуллийх лавгун хъинссар. Бувтсса ххуллу ба­къахьурча, микIирайн бу­кканнин, личIлулну хIисав ларсун, бачинсса ххуллул пикри бан аьркинссар.

Цаппарасса инсантал архIал най бухьурча, цаннаяр ца 5-6 мет­ралул манзилданий бачин аьркинссар.

МикI ларчIсса неххайх лыжардай лахъарча хъинссар. Иш багьарча, бигьану экьиличиншиврул, лыжарду ттирирхIуну дикIан аьркинссар.

Мукунна дакъархIунна ритан аьркинссар канихьсса ттархь.

Рюкзак бухьурча, му ца хъачI­райн лаххан аьркинссар, балики микI гъагъарча, экьиличин бигьану бикIан.

МикIирайх лахъан нанийни зущала ласун аьркинссар 20-25 метралул лахъисса ца чулух хIатI ва кIусса зат дусса хьхьа. КIусса затрая кумаг хьунтIиссар хьхьа оьвкьманачIан личин, хIатIлицIун лавчIун, оьвкьсса инсаннаща бигьану уккан хьунтIиссар.

Нитти-буттан къабучIиссар оьрчIру цивппалу, ургала акъа, микIирайн итабакьин.

МахIач Дибиров, ГИМС-рал Центрданул патрульданул къуллугърал госинспектор

ХIадур бувссар А. Аьбдуллаевал