Лякьлун – нувщи, дакIнин – тIутIив

Лакку билаятрал кьянатшиврия чирчусса макьаларттал, кьи­ссардал, шеърирдал ахир-зума дакъар. Буниялагу, кьянатссаривкьай жулла Ватан? На къавихра му иш мукун бушиврийн.Ттуща учин хьунссар, нагу мунийн ххюра шинал хьхьичI вихну икIайссияв. Амма нава 20I3-ку шинал «Илчи» казитрал Ккуллал районналий­сса корреспондентну зун ивкIния махъ, бувчIунни валлагь-биллагь, жула Лаккуй аьрщарал, цахъис бухьурчагу циха къуллугъ буварча, гьарца зат дулайсса душиву. Хъуру къадугьлагьисса иш, ца жучIава зунттаву бакъагу, бур щалава Аьрасатнал билаятрай. Ялагу, щин къаччан бикIарчагу, жула инсантал бур курчIил хьуну захIмат буллан къаччай.

 

На ца-кIира шинал хьхьичI лавгссияв 2-мур ЦIувкIуллал шяраву ишбажаранчинал МахIрамов Аьвдулмажидлул дур­сса гъаттарал пирмалия макьала чичин. Тикку зунсса инсантал бакъар тIий бия. Гъа­ттарал ппалавсса давурттив ду­л­лай ия оьрус миллатрал адимина. Ганал кулпатгу бур тIива тикку зий. Ккулув, ЧIяв бур мукунма зузисса оьруснал миллат­рал инсантал.

[dropcap]Я[/dropcap]ла нава махIаттал хъана­хъисса иш ци бур учирча, шяраваллаву бур бакIрайн багьлай цала къатрал хьхьичIсса ахъувусса мурхьирдал лув кьатI увкусса гьивч къабатIлатIисса тагьар.
Ттун дакIнийри, нава чIиви­сса чIумал Вихьуллал шяраву бикIайва хъинну дирисса Заби тIисса хъамитайпа. Га хъамитайпалул ахъулссаннул щаллу байвав жу, оьрчIру. Заби, тту­ккуйн хъурзирттугу дирчуну, ЦIахъардал чулийнмай лавгун, гиха вацIлува хъюрт, кураг бувну бучIайва. Яла гай баххайва кIира къалмул банкалух ца ахъулссаннул банкану. Хъюртуйн жул Вихьуллал «ссурссу дуккилт» чайва. Гай кIукIлу хьуннин къаритарча, буниялагу кьакьарттуй дацIлай, дукан къашайсса дикIайва. Къатрал магъулун лавхъсса Бархъаллал оьрттулувун дичайва кIукIлу хьуннин. Яла, нацIу хьуну, ницI кунна шайва. ОьрчIан буллу мурад муяхха.

Нанияра утти пикри баннуча, «ЦIусса Америка» къатIитIлай, хIакьинусса кьини чIявусса харж-хуржгу бу­ккан къабувнува, жучIара ласун бюхъайсса бакIлахъиялуя. Ми дур: нувщи, къур, лухIи хъюрув, чIикIунтIа. Уттигъанну Вихьуллал ккурчIав хьуна качар байми чIикIунтIалун хас бувсса ихтилат: «Лаккуй нацIу чIикIунтIа дургьуну, ми­ннуя качар буллансса цех тIитIирча, хъинну чIявусса инсантуран давурттив хьунссия», — тIисса. ЖучIанма бур качар Краснодардал крайрая букIлай.

[dropcap]Б[/dropcap]учIияхха, тихун лавгун, тайннал качар бувай заводрал ца цех жучIавагу тIитIара учин. СССР дусса чIумал Аьра­сатнавусса заводирттал буссия жучIава мукун­сса цехру тIивтIуну. Му хъанай бия хIукуматрал цала агьалинаха ургъил бушавуну. Яртал, акъа­ссарив лакрал миллат­рал инсантураву цаягу ишбажаранчи ва иширал ялув пикри бан­сса? Дуварча укунсса даву, тарихраву личIантIиссар му инсаннал цIа. Нувщи, чIикIунтIа, къур дугьаврил давурттив хьун­ссия механизациялул хьун дуван. Утти итадакьлай дурхха чIявусса хъувсса операцияртту бувайсса ца тракторгума.

Ца ппурттуву, нувщи бугьаврин хас бувсса ихтилат буллалисса кIанттай, ца ккуличунал куна: «Нувщи цивппа шайссар. Инсаннан дурагу ряхра кьинир аьркинсса гайннуха зун. Цал, пара бивчуну, гай ппив буван, кIилчин гъайучин, шамилчин нувщи бугьан, мукьилчин аьрщи диян дан, ххюлчин биххан».
ЛухIи хъюрув инсаннал чур­ххан хъинну бузсса ххяххия душаврия буслан бикIай. Амма дакIния лаган бувунни жул Вихьуллал хъюрув дугьаву. ЛухIи хъюруврал «родина» Вихьулли. Хъюруврая жул Вихьуллал дувайва кIинттул кьаркь дикIущал накь дувансса ххякри. Да, дикIайвахха царай нахIусса накь! Циванни къабучIисса, ми лухIи хъюрурал ххякри, механизациягу ишла дурну, ттучаннайн даххан дуллан? Дахлай бурхха магъарда хъюруралми ххякри. Гайннуяр лухIи хъюрувралми нахIуссар.

Гьай-гьай, на щиячIавгу кьюлтI буллай акъара, на реклама дуллай ура Лакку билаятрал аьрщарал буллугъшиву. Шикку анжагъ икIан багьлай бур дакI-лякьа цIуцIисса каялувчи ва сакиншинначи.
Укунсса пикрирдачIан кIун­кIу увунав на ттула хъуватусса нувщи бивххун увкIсса кьини.

ХI. ХIусайнов
ш. Вихьул