«Оьтту ва макь»

[dropcap]А[/dropcap]панни Къапиевлул цIанийсса Лакрал музыкалул ва драмалул театрдануву хьунни Сибирбаг Кьасумовлул чивчусса «Оьтту ва макь» тIисса пьесалийну бивхьусса спектакльданул премьера.

Зулайхат Тахакьаева
Спектакль хас бувну бур Дагъусттаннал ва Чачаннал агьлу гьурттуну 1877 шинал хьусса Оьруснал паччахIнайн къаршисса бунтираву ливтIу-бивщусса дагъусттаннал ва оьруснал чиваркIуннал аьпалун. Да­гъусттаннал тарихраву кьурчIисса кьадарну хьу­сса иширттая бусласисса проект чулийн дуркссар Республикалул БакIчинал грантрацIух.

[dropcap]С[/dropcap]пектакль щаллу хьунни лайкьсса даражалий: режи­ссер – Дагъусттаннал халкьуннал артист Аслан МахIаммадов; сценограф – Дагъусттаннал халкьуннал художник Ибрагьимхалил Ссупиянов; хореограф – Аьра­сатнал лайкь хьусса артист Муса Оздоев; музыкалул композициярттал автор – Дагъусттан Республикалул магьирлугърал лайкь хьусса ишккакку Рамазан Фаталиев.

Ишла бувну бия Аьрасатнал халкьуннал артист Ширвани Чаллаевлул музыка.
Спектакльдануву гьуртту хьунни Лакрал театрданул щала труппа ва Оьруснал театрданул хьхьичIунсса актертал.
Агьамми роллу дургьуну бия: Къазахъисттаннал лайкь хьусса артист Константин Переверзев (Меликов); Дагъусттаннал халкьуннал артист Владимир Мещерин (Чимбир); МахIаммад Сурхатилов (Мизин); Дагъусттаннал халкьуннал артист ХIажиаьли ХIажиаьлиев (Будугъахъал Аьлиша-кьади); Дагъусттаннал халкьуннал артист Шамсуттин Къапланов (Будугъал Муси); Адам Гайдаев (Патааьли-Баг).
Роллу дургьуну бия Да­гъусттаннал лайкь хьусса артист Аьбдул Мурадов (ЖахIпар-баг); Хидирнаби МахIаммадов (Аьвдуллагь ХIажиев); жагьилсса артистал: Ислам МахIаммадов (Аьвдулмажид-Баг); Ямлихан ХIажиев (Парамазхъал Ися); Ибрагьим Рабаданов (НицIавкIуллал НухI); МахIаммад Агаров (ХIажи Кканккуев).

Спектакльданул режиссернал, сценографнал, музыкалул каялувчинал ва актертурал захIматран лавайсса кьимат бивщунни тамашалийн бувкIсса Дагъусттан Республикалул культуралул министр Зарема Буттаевал. Кьакъабагьавай хъатру ришлай бия тамашачиталгу.
Пьесалуву ккаккан бувну бур ПаччахIнал хIаписартурал ва кIантту-кIанттурдайсса бакI дургьуминнал буллалисса зулмурду ва рахIму бакъашивуртту духIан къахъанай, Дагъусттаннал халкь паччахIнайн къаршину гьаз хьуну бивкIсса ишру. Ярагъуннил балгусса паччахIнал аьралуннаяр цивппа ххув хьуншиврийн щала вихну къабивкIхьурчагу, бунтираву чялишсса гьурттушинна дурну дур лакрал язисса арамтуралгу.

Миннавагу кув ттупал ва ттупангирттал кьатI бувну, кув аьс бувну, кувгу, махругу дирхьуну, Ссибирнавун тIайла бувккун бур. Тайннах увкусса зумалул махъру хъанахъиссар «Вай ци ххитри ххуллийхсса?» тIисса халкьуннал балай. Му балай бюхханну сценалий увкунни театрданул актрисахъал.
«Жула миллатрал хьхьи­чIавасса балайрдах вичIи­дир­хьусса чIумал, оьттул лицI­лацIисса гьухъа хьхьи­цIла­цIисса кунмасса асар бияй», — учай жула хъунасса композитор Ширвани Чаллаевлул. Циван къабикIави, туну, жула балайрду зумардаха лавхьхьусса, ци-цигу оьсса кьинирду ппухълуннал бакIрачIан дуркIсса чIумал.

Дагъусттаннал халкьуннал шаэр Фазу Аьлиевал: «Чув ттупанг битарчагу, ккулла нитти­хъал къюкIливухри буккайсса», — тIисса махъру дакIнийн багьлай бия ца чулуха лакрал ниттихъул «АьтIиннари дусса ниттихъал дакIру» тIисса балай тIий, вамур чулуха оьруснал аьралитурал ниттихъул цалами арсваврах зума тIий бувксса чIумал. Циксса бакъахьунссар зунттавун тIайла бувккун бивкIсса паччахIнал аьралитал гъурбатрай гьаврду нясив дурсса.
Хьувча ва спектакль ялун на­ни­сса никиран лавгмунил дир­хьусса дарснугу, ялун бу­чIантIимунихсса пикринугу.