Ххазинасса ирс кьабивтсса шаэр

[dropcap]П[/dropcap]оэзиялул театрдануву хьунни Дагъусттаннал литературалул классик, МухIуттин Чариновлун 125 шин шаврин хас бувсса аьпалул мажлис.

Зулайхат Тахакьаева
Дагъусттаннал Чичултрал союзрал хъунама МахIаммад АхI­мадовлул кIицI лавгуна МухIу­ттин Чаринов хъанай ушиву цал назмурду халкьуннал назмурдайн кIура дарсса, классикалул зумуну бюх­ттулсса даражалийсса произведенияртту жунма кьабивтсса шаэр-лирик, оьруснал чичултрал произведенияртту цалчин лакку мазрайнгу, лакку мазрая оьрус мазрайнгу таржума бувма, халкьуннал аькьилшиврул калимартту датIлай, халкьуннал дакIнихсса творчествалул ххазина миллатран кьабивтсса инсан.

Искусствовед Гулизар Султановал бувсуна МухIуттин Чаринов ккалли хъанай ушиву Дагъусттаннал цалчинсса драматургнан, цала заманнай ванал пьесардал агьам­сса кIану бувгьуну бивкIшиву жяматийсса оьрмулуву, ми пьесарду таманссалийла бивхьуну бушиву Лакрал театрданул ва ттигу бишин дакIний бушиву. КIицI лавгуна МухIуттин Чариновлул бушиву къуртал къабувну ливчIсса мукьилчинсса пьеса, аьраб чичрулий чивчусса «ДучIантIисса ттуршуку» тIисса. Ва пьеса чивчуну бивкIун бур, Американал чичу Эдвард Беланил «ДучIантIисса ттуршуку» тIисса романдалул асар биян бувну. Аьрасатнаву ва роман хъинну сийлий бивкIун бур ва цимилвагу итабавкьуну бур.
Аьлимчу Ися Аьбдуллаевлул увкуна:

— Миллатрал яла ххуйми хасиятру ларсун, гайннущал архIал цалами ххаллилсса хасиятругу цайминнайн диян дурсса инсантурал кьюкьлуву яргсса кIану бувгьу­сса инсанни, махъ бакъа, хъуна­сса лаккучу Чаринхъал МухIуттин. Мунал мархрива аьрщараву тавт­сса, цIакьсса бия. Мунал буттал ппу Чаринхъал Чарингу миллат­рал дянив хъинну цIа дурксса инсан ия. Агълар-ханнал заманнай­сса иширттая ххаллилсса чичрурдугу дуссар мунал. Ми Юсуп Ххаппалаевлул дунияллийн дуккан дур­ссар. Муния махъ 1877 шинал бунт хьусса чIумалсса иширттавугу багьайсса кIану бувгьуссар Чариннул. МухIуттин цувагу та заманнай Аьрасатнаву хьхьичIунсса хху­ттай бивкIсса Щурагьиял реальный училище къуртал бувсса, аькьлу-кIулшилул иял хьусса чув ивкIун ур. Танал дурсса давуртту ххалуйх лахлан бивкIукун, ттун бувчIунни мунан багьайсса кьимат ттигу бивщуну бакъашиву.

— МухIуттин Чариновлул агарда, ца гимн дакъасса, цамур шеъри чивчуну къабивкIссаниягума, ца му шеъри миллатрал багьа ба­къасса ирсну личIанссия. Цанчирча лакрал гьарцагу мероприятие, хъатIив, мажлисру му гимнрая байгу-бивхьуну, къурталгу байсса буну тIий, — увкуна Поэзиялул театрданул къуллугъчи Ссупиян Оьма­ровлул.
МухIуттин Чариновлул творчествалия ихтилатругу бувну, ганал назмурду цала-цала мазурдий дурккуна Дагъусттаннал халкьуннал шаэр Шейит-ханум Аьлишевал, Марина АхIмадовал, нугъайнал шаэр Анварбаг Култаевлул ва цайминнал.

Лакрал секциялул хъунама Илияс МахIаммадовлул, пианинолий макьангу рурцуну, увкуна Лакрал гимн.
Гимн увкуна Лакрал театрданул артистуралгу: ХIажиаьли ХIа­жиаьлиевлул, Шамсуттин Къаплановлул, Наби МахIаммадовлул.