СахIналул Мажнун

1973-ку шинал, ссуттихунмай, Дагъусттаннал циняв­ппагу театрдал хъуними Лак­рал театрданийсса мяшшиврул щекьи буккавай бия. Ереванная, Магьирлугърал институтгу къуртал бувну, Лакрал театрданувун бувкIун бия театр­данул студия.Цаннаяр ца исвагьисса, бювхъусса, тяхъасса оьрчIру ва душру – 14 жагьил. Вай кIунттища кIунттихьхьун театрданувун булун бувкIун бия вайннал педагогталгу. Ххари­сса авара ва уттарашин дия театрдануву цаппарасса гьантрай. Дипломрал спектакль ккаккан бан хIадур хъанай бия. Шагьрулувугу чялав-чялав бия цIусса лакрал артистурая.  Премьералул хьхьунугу Анжиллал базаллувуцирив ссутнил тIутIив Лак­рал театрданул сахIналий дунуккива: астрардал, хризантемардал кьункьал театр къявхъа тIий бия. Чаннасса, ххари­сса пикрирду бия тани цинявппагу лакрал культура ххираминнал дакIурдивугу. Цинявппагу оьрчIаву ца яла ябацIайманугу ия Шамил Керимов.

Качар ХIусайнаева
[dropcap]Б[/dropcap]игьа бакъасса артистнал пишалий зун дакIний къабивкIсса цаппарасса жагьилтал, дип­лом кIунттил бугьайхту, бат хьуна. Цаппарасса ялагу, цал-кIийл гастроллал жапашиву ккаккайхту, ливхъуна цамур кIанттай кьисмат лякъин. Шамил Керимов тIурча, ци захIмат ккаккарчагу, театрдания батIул хьун дакIнийну акъая. Цала дакI тIайласса оьрмулул дус, кулпат ПатIимат ХIасанова-Керимовагу цащала архIал Лак­рал театрданул сцена чIюлу буллай бухьувкун – хъиннува. Вай кIиягу дипломрал спектакльданувугу язими роллу дургьуну бия. Педагогталгу вайнная хъинну рязину бия. Театрданул хъар вайннал дугьантIишиврий дакI дарцIуну бия.

[dropcap]Г[/dropcap]ьай-гьайкьай, цимигу шиннардий Шамил ва ПатIимат Лакрал театрданул «Герой» ва «Героиня» бия. ЧIявусса спектакиллу вайннал гьурттушиврийну машгьур хьуна.
Театрданул артистнал пиша ттунма трагедийнайсса пишану чIалан бикIай. РухIгу жангу харж дуллай, зурдардий зийгу ивкIун, цаппаралийла, бити ттуршийла, тамашачинангу ккаккан бувну, спектакиллу яла бухлаглай бур. Духьурча, личIлай дур цаппара­сса суратру, бювхъуну бухьурча, личIлай бур телевидениялул лавсъсса спектакил (тиккугу бачIи-кьачIинур му ласай­сса). Яла, личIарча, – ккавкнал дакIнивусса асардугу… Мудан дакIнийн дучIай «марххалттаниясса гьайкаллу» тIисса лащан баву. Шаэрная, чичуя чивчумур личIай, художникная суратру, кинорал артистная кино личIай ва м.ц.

[dropcap]Б[/dropcap]арчаллагь цин, хьхьичIмур «Илчилул» номерданий гьарта-гьарзасса, хъинну хъирив лав­сса, Шамил Керимовлул творчествалиясса макьалалий цилвами пикрирду ва асарду аьч бунни театровед-аьлимчу Гулизар Султановал.
Цуксса ххирану бикIан аьркинни пиша инсаннан, гьарзатгу чIалай, бюхлай, асар хъанай бунува, му бакI, му чурх, му гьунар – ина микку ци зузи­ссара, мурив вил гьунарданун лайкьсса кIану учинмигу лагма чанну бакъа бунува, му пишалухсса эшкьилул ччувччуну най икIан. Шамиллущал учкъулалий дуклай бивкIми буслан бикIай, та ппурттуву Гъумук, багьу-бизулуву икIу, тарбия-мяърипатраву икIу, дуккавриву икIу, Шамил куна, сий ду­сса, хъунаналгу, чIивиналгу итталусса оьрчI цама акъассия тIий. Шамил тIурча, мяйжаннугу театрданух эшкьилул ччувччуну нанисса Мажнун ия.

[pullquote]Шамил Керимов ци захIмат ккаккарчагу, театрдания батIул хьун дакIнийну акъая.
Цала дакI тIайласса оьр­мулул дус, кулпат ПатIимат ХIасанова-Керимовагу цащала архIал Лакрал театрданул сцена чIюлу буллай бухьувкун – хъиннува. Вай кIиягу дипломрал спектакльданувугу язими роллу дургьуну бия.[/pullquote]

[dropcap]Г[/dropcap]ьарцагу артистнаща цалла дакIнил ххазналуву думурди цала геройнаву чIалачIи дан бюхъайсса. Дакъания дакъамур ласун къашайссар. Цуксса вил дакIнил ххазна авадансса бурив, цуксса вил хханхха аьчухсса бурив, аькьлу камил­сса бурив, муксса вил геройгу аьл­ттасса, вихшала дишинсса, тамашачинал дакIнивун ххуллу ласун каши дусса икIай. Мукун­сса ия Артист Шамилгу. Ганан цанмагу кIула цала театрдануву бугьлагьисса кIану, цува тамашачитуран ххирасса ушиву.

[dropcap]А[/dropcap]мма мунил Шамил тачIав хъяврин къаайва. Хьхьугу-кьинигу учирчагу, Шамил цала рольдануха зун икIайва. Муния ялун ливчуну гъалгъа къатIурчагу, буллалисса ихтилатрайну, хаварсиз личлачисса репликарттайну чIалан бикIайва ганал дакIнивугу, бакIравугу ганал герой ушиву. Ца-ца чIумал, сант дагьсса кIанай, дуссух, кьатIух ихтилатраву хъинну усттарну, капливун багьну, цала геройтурал текстравасса махъру увкуну, дустал бялахъан бантIиссия. Цимилчин, цукунсса тамашачинал хьхьичIун уклай ухьурчагу, Шамил хъинну хIадур хьуну уккайва. Цанчирча хьхьичIра-хьхьичI Шамиллун цанна аьркинну дия га рольданиясса тир­хханну.

[dropcap]С[/dropcap]овет заманнай, танигу арцул кьянатшивриясса хаварду хIукуматрал зуму-ккарччулува бухьурчагу, театр хIакьину кун­ма цихунма цуппа бувтун къабикIайва. Ччя-ччяни Москавлиясса цIанихсса, машгьур­сса критиктал буккайва перифериялул театрду ци зий бурив ккаккан. Баян байва конкурсру. Ца ппурттуву культуралул министрну зий ивкIсса Михаил Швыдкойгу увкIуна болгарнал драматургиялул конкурсраву гьуртту хъанахъисса Лакрал театрданул «Мукьличалт» тIисса спектакль ххал бан, машгьур­сса «Театр» журналданул зузалащал архIал. На уттинингу ва иш кIицI лавгссия, ттигу тикрал хьунна. На ганал таржумачину бура. Цал хъамал, та яла гьанавав ва иш тIисса кунма, бизарну бия. Яла, хаснува Швыдкой, махIаттал хъанай, къулагъас ххи хъанай авчуна. Ахирданий, цахьва цала кунма, увкунни: «Да, оказывается, и вдали от Москвы есть БОЛЬШИЕ артисты!» — куну. Му Шамил ва ПатIимат Керимовхъал хIакъираву ку­сса зат бия. Му конкурсраву ххув хьуну, цIанихсса премиягу ларсъссия Москавлив тани вайннал.

[pullquote]Шамил мяйжаннугу театрданух эшкьилул ччувччуну нани­сса Мажнун ия. Гьарцагу артистнаща цала дакIнил ххазналуву думурди цала геройнаву чIалачIи дан бюхъай­сса. Дакъания дакъамур ласун къашайссар. Цуксса вил дакIнил ххазна авадансса бурив, цуксса вил ххан­хха аьчухсса бурив, аькьлу камилсса бурив, муксса вил геройгу аьлттасса, вихшала дишинсса, тамашачинал дакIнивун ххуллу ласун каши дусса икIай. Мукунсса ия Артист Шамилгу.[/pullquote]

[dropcap]Ш[/dropcap]амил Керимов цаппарасса шиннардий Лакрал театрданул директорнугу уссия.  Хьунссия Шамиллуща, дурккусса адаминаща, жагьилсса коммунистнаща, цаймигу лахъсса даражалул къуллугъру бугьан. Амма ванан сцена аьркинну бия. Цала оьрмулул эшкьилийн хаин хьунсса чара бакъая.
Шамил ччяни лавгунни жула дянива. Азарданул аьзиятрай усса чIумалгу, чумартсса адамина, Шамиллул тачIав аьрза, цIуру-кIуру къабайва. Телефондалувух оьвкусса чIумалгу, цукун ура увкукун, мудан кьянкьану, тяхъану: «Лап хъинну! Лучше всех!» — учинтIиссия. Мунияту ухьунссар дустурангу Шамил жагьилнува, авурнува, тяхъанува, цIуллунува дакIний ливчIсса. Вания тихунмайсса жула буржгу, Шамил Керимовлулгу, цинявппагу дунияллия лавгцири Лакрал театрданул зузалтгу дакIнийн бивчуну, вайннан ваксса ххирану бивкIсса театрданул вания тихунмайссагу ххуллу буруччавур. Шамил Керимов кунмасса артистал ттигу Лакрал театрданул сценалийн буккайрив ккакканшиврул.

[dropcap]P.[/dropcap] [dropcap]S[/dropcap]. Буккултран, лакран цукун бувчIинтIиссарив къакIулли, наварив пикрирдай бура, Ла­ккуй ца-ца шяраваллаву бур оьрус­нал, махъ бакъа цIанихсса, чичултран, аьлимтуран цIарду дирзсса кIичIиртту, кIанттурду. Илкинсса Аьрасатнал аьрщарай цикссагу кIанттурду чан бакъар гай лахъа-хъун буллалисса. Къалайкьссарив жунма жулами чичултрал, артистурал цIарду дизансса кIанттурду лякъин Лакку билаятрай. Цанчирча, аьлимчу, художник, политик ва мукунма цаймигу лак бухьурчагу, дунияллул иширттаха аьмну зий бухьурча, чичу, шаэр, миллатрал театрданул артист хасну цала миллатрал культуралуха зий ур. Ниттил мазраха зий ур. Га машгьур буллай, авадан буллай, буручлай ур. Миллатрал чулуха­сса барчаллагьгу, щиннияргу, хьхьичI ганан бикIан аьркинну, лайкьну чIалай бур. Барчаллагь Лакрал театрданун, фойе­­­раву хIурматрай личIину лархъун дур дунияллия лавгцири театрданул зузалтрал суратру. На театрданувун бувкIтари, гайннах «АлхIам» буккара. Бу­ккайхьунссар зугу, жула культуралул зузалт хIурматрай дакI­нийн бичлай.
Къаоьккину хьунссия, агарда Шамил Керимовлунгу, цIанихсса гъумучиричунан, Дагъусттаннал халкьуннал артистнан, цIа дизансса, ягу хIурматрал, аьпалул ула лачIунсса кIану Гъази-Гъумучиял шагьрулий лякъирча.