Кьункьиял Кьурбан

[dropcap]Х[/dropcap]ъамаличу. Жунма кIулли ва мукъул жула зунттал инсантурал оьрмулуву цукун агьамсса кIану бугьлагьиссарив. Буниялагу,хъунмасса махъ хъанарчагу, дунияллул хIукуматирттал дянивсса паракьатшивурттугума гай хIукуматирттал инсантурал дянивсса хIалашивурттал дургьуну дикIай. ТIайлар, ца-ца чIумал ми дахIавурттайх ххач бихьлахьиссагу ишру хъанан бикIай. Му иширан ккалли бан бучIир Аьрасатнал ва Украиннал лях «щяйтIан» лавгсса иш.


[dropcap]Ч[/dropcap]Iярусса дахIавуртту диркIун дур Вихьуллал шяраваллищал СсурхIиял махIлалийсса шяраваллава дахху-ласу дуван бучIайсса инсантурал: бархъаллал, оьргърал, хъярбащиял, ахъу­шиял, кьункьиял ва цайминналгу.
ХIакьинусса ттул ихтилат Дахадаевуллал райондалий­сса Кьункьиял шяравасса Кьурбаннуятуссар. Ттул оьрмулул дус, ТIантIанхъал тухумравасса Аьйша: «ЖучIан мудан хъамалу учIайсса, ттул буттащал Чаринов ХIасаннущал хъинну дусъсса, Кьункьиял шяравасса, Кьурбан тIисса хъамаличу икIайва», — тIий, буслайнма бикIай. Яла ттун ва инсан цу урив кIул уван ччан бивкIун, на лавгссияв «Народы Дагестана» тIисса журналданул хъунама редакторначIан – Кьункьиял шяравасса Кьурбанов МахIаммад Рамазаннул арсначIан. Ххал арча, на цIуххаву дуллалисса Кьурбан ганал бутта ппу ивкIун ия.
МахIаммад хъинну ххари хьуна цала буттал цIа Вихьуллал жяматрал, дакIния гьан къадиртун, ядаврийн бувну. Яла ттун МахIаммадлул пишкаш бувна цала буттая Кьурбаннуя чивчу­сса «На перекор судьбе и времени» тIисса лу.
Кьурбан-Кьади Кьурбанов увну ивкIун ур 1884-ку шинал Кьункьиял шяраву, цувгу га чIумал Гъази-Гъумучиял округравун духлай диркIсса. Шяравалу дирхьуну дур Агъуллал, Ккуллал ва Дахадаевуллал районнал дазурдацIухсса зунттал даралуву. Кьурбан-Кьадинан 4 шин хьусса чIумал, ванал ппу ахиратравун лавгун, вагу, кIия уссугу ятинтал хьуну бур. Гания махъ ванал ниттил Хамислул вай ччаннай бацIан бувну бур. Кьурбан чIивину унува дуккаврихун агьсса оьрчI ивкIун ур. Ванал цала шяраву­сса малланачIа лавхьхьуну бур буккин-чичин. Дуклай ивкIун ур Ккуллал шяравусса мадрасалий, Гъумук, Щурагь ва цаймигу кIанттурдай. Ва хIисав увай­сса ивкIун ур аьраб элму ххуйну лархьхьусса инсаннан. Амма, политикалувух хIала къауххаврийн бувну, яхьуну ур хъунма­сса хIаллай, репрессиярттал машиналухьхьун къаиривнува. Ванал ва ПатIимат тIисса ванал щарссанил дянив хьуну бур 15 оьрчI-душ. Амма сагъну ливчIун бур 2 душ ва 1 арс. Мунал му арсначIан МахIаммадлучIан лавгссияв на.
Хъамаличу. ЧIявуну жу­ва гъанссанначIаннияр хъама­личуначIан лагару аьркинлу­гъирттайгу. Буруччара зула хъамал. Бувара миннал хIурмат, цуксса зущава бюхълай бурив, муксса. На чIярусса шинну дур­ссар Дарбантлив яхъа­най. Гийх ттул я уссу, я ссу бакъая. Мунияту ттун чIявуну кумаг бувссар, чIарав бавцIуссар дустал, гьалмахтал. КIицI къадурну ацIан къахъанахъир ттула дуснал, хъамаличунал, Хъусращиял шяравасса, Дарбантлив яхъанахъисса МахIаммадов Рамазаннул цIа.