Зулла цIуллушиврул ялув бацIияра

Ноябрьданул 14-мур кьини – сахарный диабетращалсса талатаврил кьини
Щаллагу дунияллий ноябрьданул 14-мур кьини кIицI лагайссар сахарный диабетращалсса талатаврил кьинину. Му Кьини хьхьичIра-хьхьичI кIицI ларгун дур 1991 шинал. Му даврил сиптачиталну бивкIун бур Щаллагу дунияллул диабетическая федерация ва ЦIуллу-сагъшиву дуру­ччаврил щаллагу дунияллул организация.

Диабетращалсса талатаврил кьининугу 14-мур ноябрьданул кьини нахIакь дуван дакъар язи дургьуну, му кьини 1891 шинал увну ур инсулин буккан був­сса аьлимчу Фредерик Бантинг. Инсулиндалул гормондалия кIул хьуннин «сахарный диабет» тIисса диагноз дирхьуминнал умуд къабивкIссар я хъин хьун­сса, я гихунмай оьрму бутлан­сса. 1922 шинал Канаданал жагьилсса аьлимчу Фредерик Бантинглул инсулиндалул инъекция дурну дур му азарданул къашавайсса 14 шинавусса оьрчIан. Муния махъ къашайшалал хIал-тагьар хIисав хьунну ххуй хьуну дур, дачIи шинавун тIурча му щаллуну оьрмулийн зана хьуну ур. Вайксса шинну ларгун махъгу сахарный диабет хъин дуван бюхълай бакъар, амма инсулиндалийн бувну бюхълай бур му цIуцIаву къулагъасралу дитан, мунил къашавайминнал оьрмурдив лахъи буван.
ХIакьинусса кьини диабет­рал бугьлай бур мукьилчин­сса кIану инсантал чIун дияннин литIун буллалисса ва инвалидталну личIан буллалисса азардал сияхIраву. Шиная шинайн му азарданул къашаваймигу чIяву хъанай бусса бур.
Гьарца шинал му Кьини ва мунил хьунийн щаллагу дунияллий шайссар личIи-личIисса мероприятияртту.
Му кьини, яни ноябрьданул 14-нний, МахIачкъалалив, ЦУМ-рал чIарав, Советский кIичIираву (29-мур къатта) бивхьусса «Целитель» аптекалий дуван тIий бур Диабетикнал кьини – диабетращал­сса талатаврил кьинилун хасну. Мунил хахливу ва кьини щаллусса кьини ччинаща бюхълай бур укра оьттувусса сахарданул лагру кIул дуван, хIакин-эндокринологначIан украсса консультациялул хъирив уххан. Мукунма ва кьини диабетиктуран аьркинсса препаратру ласун бюхъантIиссар къулайсса багьрах. ДикIантIиссар глюкометрдал ва тест-по­лос­кардал розыгрыш. Цинявннан дикIантIиссар «Целитель» аптекалул чулуха­сса бахшишру.
Анавар буккияра зула цIу­ллу-сагъшиврул хъирив.
Хъамамабитари дунияллий гьарца 11-ма инсан сахарный диабетрал къашавай ушиву.