ЗахIматнугу, чумартну бувтсса оьрму

33foto_5Лаккуйсса шяраваллавусса ца яла хъуннамур шяравалуну диркIссар ва уттигу хъанай дур Ккуллал шяравалу. Му шяравун бухлахисса ххуллул кIилчинмур зийлучIату цахъис ларайну дирхьусса лази ларкьусса къатраву яхъанай бур Буржунова Аьйша ХIажинал душ. Аьйшал къатрал хьхьичIсса ахъуву кьюнукьигума бия тIутIайх бивчуну. Амма жунма кIуллиха я кьюнукьуха, я мамарттуха лавхьхьусса бакъашиву жула ниттихъал оьрму. Аьйшах буруглай, ваничIа бия ванил душ Бича.

ХIажимурад ХIусайнов
Аьйша дяъвилул ятин бур. Ва кунмасса хъами жула зунттаву цикссагу буссар. Вайннул оьрмурдал чIапIив дичлачисса чIумал, буниялагу хIисав хъанан бикIай ща­ллусса миллатрал инсантуран ккак­лай бивкIмур, ва ца тарихрал лу ккалаккийни кунма. На Аьйшах вичIи дирхьусса чIумул мутталийгу ттул яруннил хьхьичIух лавгуна жула ниттихъал, ссурваврал, хъун-бавахъал захIматсса оьрмурдал шинну. На буслайнияр, цихва Аьйшах вичIи дишинну:
— На бувссара Ккуллал шяраву 1936-ку шинал. Ттул буттайн ХIажи, ниттийн ПатIимат учай­ссия. Нину Ушанхъул тIисса тухумраясса дия. Ттул бутта ХIажи 1906-ку шинал увсса ия. Нину дия 1916-ку шинал дурсса. Дахьа увсса Кьурбан тIисса уссугу кьаивтун, ттул бутта 1941-ку шинал аьрайн лавгссар. Га чIумал ванал аьрая ча­гъаргу бувкIун бакъар. ДуркIун дур Ккулув «Без вести пропал» тIисса извещение. Ттул бутта уссал ус­ттар ивкIун ур. Амма ттун ганал симан дакIний къалирчIунни. Дяъвилийн лавгссар тIий акъа къакIулли цувагу. Бакуйн, Таканавун лагай­сса ивкIун ур усру дуллан. Яла, посилкартту буттачIату дуркIссар тIий, дакIнийри гивусса виргъан ппив дуллалисса чIумал, гива кишмитIутIи ппив хьуну нанисса ца лахIза. Ттул бутта акъагу, ванал ялагу 4 уссу ивкIун ур. Вай Бакуй, Бухарнаву артеллай зузисса савдажартал бивкIун бур. Вай Лувмур Новгородрай ярмаркарттай гьуртту шайсса бивкIун бур. Ласай­сса диркIун дур грамотартту, дипломру. Пагьму бусса уссурвал бивкIун бур. Ялагу ттун дяъвилул шинну дакIний лирчIунни, самолетру лехлай, жулла шяравун бомбарду бичайссарча, чирахъру малахъару тIисса чIунну. Ттул нину ПатIимат дикIайва чалагъай ядуллай, цила лас, ттул бутта, ХIажи дяъвилия нанисса бувсманан ххаришиврун дулун. Чалагъайгу буттукьравура лирчIуна, буттагу зана къавхьуна. Гьакссагу оькьини дикIайва ниттихъай. Цулунгу, гъайтIунгу, аьравалттай ххулув ххилангу, мукьав зунттавату къарду лахъавугу, ччарду давугу, хIасил, циняв колхозрал давурттив ниттихъалъя дувайсса. Ца чIумал, дакIнийри, неххал ялтту бивхьусса ламуйх бачин аьравалттицIун бавхIусса ниц нигьабуслай, махъунмай най, ламуйх багьавай ливчIсса чIун. Ниттил: «Ва неххайн багьарча, на цукун лахъаву дави ванил?» — тIий, къиялий, ганил бакIрайн карши дуртун, ламуйх лахъан бувуна.
На 1-мур классравун лавгсса чIумал, чичинсса тетрадь бакъа, Аскандаров Рамазан тIисса учительнал, полярдай чича тIий, тетрадру буллусса чIунгу дакIний дур. Буттахъул дяъвилия зана къавхьусса ятинтуран дулайва школалия лаххиягу, гуманитар кумагри тIий. Уссу Кьурбан, 5 класс къуртал бувайхту, кулпат ябуван багьлай, яттичIан лавгуна. Школа къуртал бувайхту, ттун гания гихунмай дуклан гьан ччай бия. Амма на ниттил 1956-ку шинал щар буллунав Буржунов Аьду тIисса, Ккуллал колхозрал шоферну зузисса, ттуяра 5 шинал хъунасса адаминан. Ттул лас хъинну цалла даву ххира­сса, муданагу Бажиганнайн, Бабаюртлив заназисса шофер икIайва. Пакьирнан, укун цукун къаучиви, цIусса машина булунну тIий, ганих ялугьлай, цала бухмур машина бакьин буллай, махъа-махъгу дурагу 49 шинаву ахиратрахьхьун лавгуна. ЦIахъарав бикIайсса бивкIун бур: «Зул Ккуллал колхозрал щюллисса кабина бусса машиналущал занан икIайсса Аьду тIисса шофер ххал къахъанахъирхха, кIанан цIусса машинавагу къабуллурив?» — тIий. «Акъассар зул Аьду», — куну, бувсун бивкIун бур.
Жул дянив хьуна ряхва оьрчI. Мукун бухьурчагу, на, заочнайну ккалай, Дагъусттаннал пединститут къуртал бувссия ва зий бикIайссияв Ккуллал оьрчIал багъраву тарбиячину…
Бунияла, Аьду дунияллия лавгун махъ щащарну ливчIсса Аьйшал циняв оьрчI-душру дуккин бувну бур, ччаннай бацIан бувну бур. Мунияту бухьунссар ва, ахир-зума дакъа, цила оьрчIан бакъассагу, ванил тарбия буллай бивкIсса, утти цивппа ниттихъул, бутта­хъул хьусса, Ккуллал инсантуран «Аьйша-бавай» тIий, ххирассагу.
Жувагу Аьйша барча буванну гьашину бартлаглагисса 80 шин шаврил лахъазандалущал. Эбрат ласунну оьрму бутлан жула ниттихъаяту.