Дагъусттаннал БакIчинал Республикалул Халкьуннал Мажлисрайнсса Рисала

4foto_20Февральданул 1-нний хьунни ДР-лул Халкьуннал Мажлисрал 58-мур сессия. Ганий Дагъусттаннал БакIчи Рамазан АьбдуллатIиповлул дурккунни республикалул Халкьуннал Мажлисрайнсса Рисала.

ХIурмат бусса Дагъусттан Республикалул Халкьуннал Мажлисрал депутатътал! ХIурмат бусса дагъусттанлувтал!
ДР-лул Конституциялийн бувну, Халкьуннал Мажлисрайн ласлай ура республикалий­сса тагьарданул хIакъиравусса, ДР-лул паччахIлугърал политика дузрайн дуккан даврил хIакъиравусса Рисала (отчет).
Дагъусттанлувтурал цинявн­нал кабакьлай бур Аьрасатнал Федерациялул Президент В. В. Путиннул политикалуцIун. Жува гъалгъа тIий буру Дагъус­ттаннаяту – пикри буллай буру Аьрасатная, жува гъалгъа тIий буру Аьрасатнаяту – пикри буллай буру Дагъусттанная. Вай кIира хъа дур жува леххаврил, жулва оьрмулул кьадарданул. ЦIанасса ппурттуву дунияллий хьусса кризисрал иширттал щавщи бивунни Аьрасатнал экономикалийнгу. Амма жува нигьагу къабувсун, цачIун хьуну зун бивкIру цахъисгу гужну. ДакI дарцIуну ура уттигу мукунма хьуншиврий. Аьрасат, Дагъус­ттан буккантIиссар кризисравату ялунгу гужлан хьуну, цIакь хьуну, конкуренция духIай хьуну, цIусса бюхъурдащал.
Аьрасатнал Президент В.В. Путиннул ккаккан бувмунийн бувну, шанна шинал мутталий республикалий дуллай буру власть ва общество марцI ду­ккан даврин, цIудуккан даврин хасъсса давуртту. Дарду хъуни­сса дахханашивуртту, миннуйну гьануцIакул баххана хьунни республикалул агьалинал оьрму.
ЦIана жува щаллу буллай буру Дагъусттан лябуккан бан­сса задачартту. Даххана хъанай дур управлениялул система, гьаз хъанай бур халкьуннаву зунсса гъира законнайн чул бивщуну. Шанна шинал мутталий дур­сса дахханашивурттайну республикалий хъинчулий­сса дахханашивуртту хьунни экономикалул цаппара бутIраву ва халкьуннал оьрмулуву. Амма цаппара структурардал ва инсантурал хьхьичIсса оьрмулувун зана хьунсса умудру уттигу кьувкьуну бакъар. Миннан ххуйну бия га хьхьичIсса системалуву ва хаосрай яхъанан. Циняв паракьат бан ччай бур: махъунмай закон дакъашиврийн ххуллу лавкьуссар. Дагъусттанлувтурал рязишиву дунни жул политикалул формулалий яхъанан – Да­гъусттан марцI буккан буван ва цIулаган буван.
Аьрасатнал Федерациялул Президентнал каялувшиврулу жунма багьунни талан террорчишиврущал, закондакъашиврущал, бандитизмалущал, коррупциялущал. Ми гьануми масъалартту жува щаллу буллай буру. Ми иширттаву хъунмасса кIану бугьлай бур НАК-рал (Национальный антитеррористический комитет). Жулла давурттал хъунмур хIасил хъанахъиссар махъсса 2 шинай терактру къашаву. Жущава бювхъунни террорчишивруяр ва преступностьраяр ххув хьун.
Жулва жаваблувсса задача – республикалул инсантал Гъанмур Востокрал билаятирттай дунияллул халкьуннал террорчишиврул организациярдавух гьуртту шаврил хьхьичIалу кьукьавур. Дагъусттанлувтурал ми дащуй бихьлай бур, цанчирча ми хъанай буну тIий ламмамтал ва Ватандалул душмантал. Хасъсса органнал ккаккиярттайн бувну, Сириянаву ва Иракьнаву террорчитурал чулий талай бур 800-яр ххишаласса дагъусттанлувтал. Мунил жаваблувшиву ласласи­ссар жуятува гьарцаннал.
ЛяличIисса къулагъас дуллан аьркинссар районнал ва шагьрурдал террорчишиврийн къаршисса комиссиярттал давурттал мюнпат ххи баврих. Циняв гьаз хьун аьркинссар террорчитурайн къаршину.
Гьай-гьай, дунияллул кризисрал, Аьрасатнайн къарши­сса санкциярдал ссуссукьу дунни жулла лябуккулул луртанну, амма 2016 шинайнсса федерал ва республикалул бюджетирттал чIалачIи буллай бур паччахIлугъ, республика инкар къахъанай душиву цалла бакIрайн ларсъсса социальный буржлувшивурттая.
Халкьуннал Мажлисрал хьхьичI дурсса давурттал хIа­силлал отчет дуллай, жуща учин бюхълай бур: жу ччаннай дацIан дурссар республикалий каялувшиву дуллалаву, щаллу дурссар экономика лядуккан даврил хъинчулийннайсса динамика, цIакьгу бувну, цIубуккангу бувссар циняв даражардал властьрал органну, гужлан бувссар агьалинансса социал кумагру, сакин дурссар хъинну зун шайсса команда. Республикалул властьрацIун кабакьлай ур Аьрасатнал Президент В. В. Путин.
Ми гьарзат Халкьуннал Мажлисралгу, ХIукуматралгу, Жяматийсса палаталулгу, властьрал муниципал органналгу, СМИ-рдалгу бавкьуну дуллалисса давурттал хIасилли.
Жущава бювхъунни власть ва управление тамансса гъан дан агьалинал аьркиншинначIан ва мурадирттачIан.
Дагъусттаннай хIадургу дурну, дузрайн дуккан дуллай бур приоритетсса проектру. Ми хIадур дурссар 2015 шинайннинсса Дагъусттан Республикалул лябуккулул стратегиялийн чул бивщуну. ХIукуматран аьркинссар му даврил мюнпат гьаз бан.
Жунма уттигу талатаву дачин дан аьркинни преступностьращал экономикалул циняв бутIраву, гужлан дан аьркинни «ххютуйсса» экономикалущалсса талатаву, топливно-энергетический комплексраву сакин дурсса преступный­сса группировкарттал иширттал хьхьичIалу кьукьлан аьркинни.
Хъуннасса нигьачIавуну личIлай дур республикалул властьрал муниципал органнавусса республикалул ва муниципал властьрал органнавусса, федерал структурардавусса, ихтиярду дуруччай ва судирттал органнавусса коррупция. Агьали хъинну къарязину бур дуккаврил ва цIуллушиву дуруччаврил бутIравусса коррупциялул иширттая. Миннул лиян дуллай бур властьрал органнал сий, авторитет.
Республикалий коррупциялийн къаршисса комиссиялул сипталийну бувгьусса къуллугъирттая букьан бувссар цаппара министртал ва министртурал хъиривчутал, жаваблувшиврийн кIункIу бувссар республикалул ва муниципал даражардал къуллугъчитал.

ХIурмат бусса даврил уртакьтал!
ЛяличIину бусан ччай бур хьхьичIмур Рисалалуву бивхьуну бивкIсса задачартту цукун биттур бувссарив.
Рисалалуву ккаккан дурну диркIсса 125 тапшур бавурттавату щаллуну биттур дурну дур 68. ЧIяруми тапшур бавуртту би­ттур дуллайнма бур уттигу. Минсельхозпродрал биттур къадурну дур 7 тапшур баву. Ми биттур къадурну тIий къуллугъир­ттая букьан бувссар ХIукуматрал Председательнал хъиривчу Шарип Шарипов ва шяраваллил хозяйствалул министр Баттал Ба­тталов.
ХIукуматраща къабювхъунни ишла дан МахIачкъалаллал транспортрал ва логистикалул узелданул каширду. Низам къадирхьунни шагьрурдал пассажиртал буххавриву. Транспорт­рал, энергетикалул ва связьрал масъаларттан хасну сакин дур­ссар цIусса министерство. Аьркинссар низам дишин ми циняв бутIраву.
Аьркинссар ссуссукьу буллан паччахIлугърал хъуслил бутIа, цанчирча хъунисса активру ссанкIуй дакъа дур ГУП-ирдаву ва МУП-ирдаву. Кувний миннун субсидиярттугума личIи дай. ХIукуматрал ва федерал структурардал агьаммур задачану хъанахъиссар республикалий конкуренциялунсса шартIру сакин даву.
Аьркинссар чялиш дуккан дан логистикалул центрду баврил давуртту. Цаппара министртал, районнал ва шагьрурдал бакIчитал ххуйну зий бакъа тIий республикалий бюхълай бакъар ишла дан думи каширду.

ХIурмат бусса депутатътал!
Жува критикалийнусса кьимат бишлай буру рес­публикалул ХIукуматрал, ДР-лул БакIчинал ва ХIукуматрал Администрациялун, муниципалитетирттан. Амма кIицI бан аьркинссар миннал хъунна­сса даву дурну душиву, мунийну жущава бювхъунни сахла дан хьхьичIунмай нанаву. Аьмну лавсун ххуйну зий бур А. М. ХIамидов, Р.М. Аьлиев, А.Ш. Карибов, И.И. Эфендиев, А.П. ХIасанов, Р.А. Юсупов, ца­ппара районнал ва шагьрурдал бакIчитал.
БакIрайра дурсса хIасиллайну 2015 шинал промышленностьрал производствалуву лябукку хьуссар 102 процентрал, шяраваллил хозяйствалул бакIлахъиялул лаг­ру – 105,1 процентрал, основной капиталданувунсса инвестициярду – 104,8 процентрал.
Жул даврил хъунмур принцип хьхьичIвасса, совет заманнайсса бур: гьарца инсан зий ур цайнна тапшур дурмуниха ва дуллай ур хIасиллу.
2015 шинал чIяруми муниципал сакиншиннал ларсун дур экономикалул лябуккулул пландалийсса ккаккияртту.
2015 шинал декабрьданул 24-нний цила заседаниялий Аьра­сатнал ХIукуматрал хъин чулий ккарккун дур АьФ-лул субъектирдал исполнительный властьрал органнал 2014 шинал давурттал кьимат бищаврил хIасиллу. Дагъусттан Республикалун буллуну бур 17-мур кIану Аьрасатнал регионнаву ва личIи дурну дур 161,2 млн. къурушир­ттал грант. Мунийн бувну барчаллагь учин ччай бур Председательнахь, ХIукуматрал члентурахь ва Администрациялухь.

ХIурмат бусса даврил уртакьтал!
Жу дузрайн дуккан дуллай буру импортозамещениялул программа, му хас дурну дур давурттаву лябукку баврин, так конкуренция духIайсса продукция дуккан даврин.
Республикалул хьхьичI бур гидроресурсру щаллуну зузи даврил масъала. ГьуцIалтIиял ГЭС зун бивкIукун жул тIалавшинну мадара щаллу хьунссар. Амма Сулакь, Самур, неххардийгу ГЭС-ру бан аьркинни. Аьркин­ссар чялишну хIала-гьурттушиву дуллан «РусГидролущал», гидроэнергетикалувун дучIан дуллан инвестициярду.
Жул сипталийну сакин був­ссар «Дагестанская сетевая компания», амма жул буруккин бур сетирдал тагьарданул ва буржру чIяву шаврил. Агьали аьрзирдай бур энергиялул щаллу баву къа­ххуйсса тагьарданий душаврия. ХIукуматран аьркинссар «Россетирдащал» архIал му масъалалул ялув бацIаву дуллан.
Республикалул ХIукуматрал къулагъас дуллай бакъар рынок цалийн буцаврил иширттах. Щаллу бувну бакъар ДР-лул дянивну лавсъсса инсаннал потребительская корзина сакин баврил масъала. Жулва ттучанну бувцIуну бур импортрал хъуслил, хIатта жущара дуккан дан шайминнун кIанайгума. Агарда жулла промышленность конкуренция духIан бюхъайсса дуну ччарча, жунма кIулну бикIан аьркинссар, цукунсса хъус ду­ккан дуллан аьркинссарив дагъусттанлувтурал муштаришиврул корзина щаллу баншиврул.
Республикалул лябуккулуву хъунмасса кIану бугьан аьркинссар чIиримур ва дянивмур ишбажаранчишиврул. Му масъа­ла Аьрасатнал Президент В.В. Путиннул ккалли буллай ур яла агьаммунин ва жяматран хъуннасса мяъна думунин.
ХIукуматрайн тапшур буллай ура чIиримур ва дянивмур бизнесран кумаг бансса чаранну лякъин. Минпромторгинвестрал щаллу къабунни му масъала. Уттигу ляркъуну дакъар балжисса механизм ишбажаранчитуран: бизнес тIигу тIиртIуну га лагу лакьинцIа цукунсса давуртту дуван аьркинссарив. ХIукму кьамул бувссар ишбажаранчишиврун ва инвестициярдан хасну сакин бан Агентство. Циняв структурардан, властьрал органнан кIулну бикIан аьркинссар: ишбажаранчишиву – му жулла аьмсса жаваблувшиврул зонар.

ХIурмат бусса депутатътал!
2015 шин Багъирдал шинну баян баврийну бювхъунни циняв луртанну цачIун дан багъру цIубуккан баву мурадрай. Ларгсса шинал 3 бутIул 2 бутIа барду интенсивсса журалул багъру.
Жу мукунма цIубуккан буллай буру къюмайтIутIул багъругу. Ларгмур шинал жущава бювхъунни ласун къюмайтIутIул 150 азарда тонна. Республикалул Минсельхозпродран аьркин­ссар Дагъусттаннал аьлимтуращал хIала-гьурттуну зун питомникирттал иширттаха. Махъсса шиннардий лябукку хъанай бур теплицардаву ахънилсса ххяххан давриву. Ларгсса шинал дурссар 20 гектар теплицардал, хIакьину цинярда теплицардал дур 145 гектар. Теплицардаву зий ур 2,5 азара инсан.
Шяраваллил хозяйствалуву ххуйсса ялун бучIанмур бусса бутIа хъанай бур ппиринж бугьаву, мунил бакIлахъия гьарза хьуну дур 15 процентрал. Ххуйсса хозяйствалун му чулуха ккаллину дур Къизлардал райондалийсса «Нива». Тикку бувну бур ппиринжран хасъсса переработкалул завод ва ппиринжрал гьаннарал центр, чIяру хъанай дур ппиринжрал бакIлахъия ласаву.
Тарихраву дагъусттанлувтал ххуйсса ризкьичиталли. Ларгсса шинал Агъуллал, Ахъушиял, Бабаюртуллал, Буйнакскаллал, Гергебиллал, Гъуниннал, Къарабудахккантуллал, Къизилюртуллал ва цаймигу районнай був­ссар ризкьи ябайсса комплексру ва яттинсса откормочный площадкарду, буллай бур дикIул переработкалул предприятияртту. Амма жунма уттигу лавхьхьуну бакъар ттизаманнул журалий дуккан дурсса продукция диян дуллан муштариначIан торговые сетирдайхчил, дянивчутал хIала бакъа.
МахIарамккантуллал райондалий чIал къавхьуну зунтIиссар аьнакIал комплекс. Тикку шинай итадакьлантIиссар 5,3 азарда тонна аьнакIал дикIул. Му хъанахъиссар паччахIлугъ ва частный инвестортал хIала-гьурттуну зий бушиврул эбрат. Аграрий сектор аьмну лавсун лябукку буну зий бунугу, жу аххана арду АПК-лул каялувчи, циняв хъузалт ва ризкьичитал цахъисгу ххуйну зуншиврул.
Масъала захIматнийн багьну бур шяраваллил хозяйствалул техника диялну дакъашиврул чулуха. Республикалул ХIукуматрал щаллу къабунни цайнма тапшур бувну бивкIсса, механизированный хIаллихшиннал рынок бансса шартIру дузал даврил масъала, мукунма машинно-технологический станциярду дузал баврил масъала.
Шяраваллах къулагъас даву, зунттал территориярттах къулагъас даву – му жулва агьали ябаврил, Дагъусттаннал багьу-бизу ва культура дуруччаврил гьанур . Республикалий чIявуми проблемартту салкьи хьуну бур зунттал аьрщарах ва зунттал агьалинах къулагъас чан дуллай бивкIун тIий. Аьркинссар щаллуну ишла дуллан жулва зун­ттал экономикалул, культуралул ва туристшиврул чIалакъачIисса каширду.
ХIукуматраща къабювхъунни «Дагагрокомплекс» тIисса проект мюнпатну дузрайн ду­ккан дуван (И. Умалатов). Ххуйну дузал дурсса компания духлаган дуллай бур менеджмент къакIулшиву сававну. ЦIанасса ппурттуву даву дачин дурну дур Аьрасатнал Федерациялул Ух­ссавнил Ккавкказуллал ишир­ттал министрнал каялувшиврулу.

ХIурмат бусса депутатътал!
Республикалул экономикалуву агьамсса кIану бугьлагьиссар строительствалул комплексрал. 2015 шинал дурну дур 1 млн. ва 799 азарда квадрат метра къатрал, 9,2% хьхьичIмур шиналнияр ххишалану. Мура чIумал Минстрой къавхьунни республикалий строительствалул, архитектуралул политика дузал даврил центрну. Мунияту къатри дуллалаврил иширттаву низам дакъашиву хьуну дур. Къатри дуллан аьркин­ссар цанна хасъсса социально-культурный проектирдайну.
Жува аьркинсса дагъусттанлувтал щаллу буллан агьалинаща ласун шайсса багьлийсса къатрал.
МахIачкъалаллал бакIчи М.А. Мусаевлун ихтиярду дуруччай органнащал цачIу аьркинссар шагьрулий аьрщив, къатри хъапа-шапа дуллалаврил хьхьичIалу кьукьлан, хъуншагьру «ххютул» экономикалува марцI буван.
Аьркинссар чялишну ишла дуллан ЖКХ-лул бутIувусса федерал программарттал бю­хъурду, республикалул шагьрурдай буллан чапалсса щин марцI дайсса сооруженияртту, Дарбантлив, Бабаюртлив, Каспийскалийн, Избербашрайн биянцIа щинаххуллурду буллан.

ХIурмат бусса депутатътал!
Республикалий чялишну лядуклай дур ххуллурдал хозяйство. Му бур мюнпатну ва ххуйну зузисса экономикалул бутIа. 2015 шинал бувну бур ва бакьин бувну бур 58,2 километ­ра ххуллурдал, 5 ламу, ми 3,7-ла ххишалассар 2014 шинал дурмурнияр. Хаснува барчаллагь чин ччай бур Роставтодорданухь (Р.В. Старовойт), Дарбантлив­сса ххуллу низамрайн буцаврихлу ва ялагу 21 километралул ххуллу баврихлу. Яла гъансса 3 шинаву циняв районнайн бантIиссар къир бувтIусса ххуллурду.

ХIурмат бусса депутатътал!
Гьашинусса шинал бюджет, зунгу кIулсса куццуй, хъинну захIматну щаллу хъанай бур. 2016 шинал хъунмур принцип дур, арцу тIалав мадулларду, думур цилла ххуллий аьркин дуллалияра тIисса. Бюджетрал арцу коррупциялий дуруччингу аьркинну дур.
Жулла даврил яла агьаммур ккаккия – му дур региондалул ва кIанттул бюджетирттал налогирттал ва къаналогиртталссагу доходру гьарза даву.
Аьркинссар «Обеление экономики» тIисса приоритетсса проектраха зун ттинияр тинмайгу.
Так 2015 шинал ва приоритетсса проект дузрайн дуккан дуллалийни ашкара хьунни налогирттал органнай сияхIрайн къалавсъсса сайки 6 азарва ишбажаранчишиврул субъект. Амма районнал ва шагьрурдал бакIчитал аьрзирдай бур минначIа арцу дакъар тIий. Рес­публикалул хIукуматран налогирттал къуллугъращал, Реестрданущал ва Кадастрданул палаталущал архIал аьркинссар ттинияр тихунмайгу кIантту-кIанттурдай дачин дуван налог­ру гьарзану дучIан даврин хасъсса давуртту.
2016 шиналгу дуллан аьркинссар оптимизациялул ва бюджетрал арцу мюнпатну ишла дуллалаврин хасъсса давуртту. Бюджетрал гьарца аьппаси биян аьркинссар цила кIанайн. Шинал мутталий жуща бювхъунни бюджетрал харжлугъру чан дан 3,1 млрд. къуруширттал. Хасъсса ялунбихьурду бувссар гьашинумур шинайнгу. Бюджетрал политика укунссар: циняв министерстварттан, ведомстварттан, районнан, шагьрурдан аьркинссар арцу ляхълан, къажанжу дуллан, харж дуллалаврияр ххишала.

ХIурмат бусса дагъусттанлувтал!
Тамансса буруккин бутлай бур аьрщарал арардал бутIувусса тагьарданулгу. ЧIявусса бяст-ччал бур аьрщарал реформалул хIакъиравугу.
Аьрщарал реформалул стратегиялул мурад хъанахъиссар аьрщив ишла даврия ххишала­сса мюнпат ласаву ва шяраваллил хозяйствалул ххуйсса аьрщив сахла даву. Шикку цамур политика дакъассар, луглангу къааьркинссар. Жунма бувчIин аьркинссар, жува аьрщарал реформа дуван чIал хьуссару ца 20 шинал. Ихтилат бур аьрщарал луртанну мюнпатну ишла дуллалаврия ва Агропромышленный комплекс лябуккан баврия.
ХIукуматрахьгу, Халкьуннал Мажлисрахьгу тавакъю буллай ура аьрщарал арардал бутIуву республикалул нормативно-правовая база сакин баврин хасъсса даву чялиш дуккан дуван. Аьркинссар ахирдангу низамрайн буцин МУП-ру ва ГУП-ру, гужлан буван паччахIлугърал надзор ва аьрщарал контроль аьрщарал луртанну тIайлану ишла даврил бутIуву.
Аьрщив – жулла аваданшивур, аьркинссар пикри бан, цукун зеххин аьркинссарив шяраваллил хозяйствалул аьрщив ишла къадуллалиминнаща ва даххан аукциондалий аьрщив ишла дуллан, тикку зун ччиминнан.
Каспий хьхьирил чIаравсса федерал хъусну хъанахъи­сса аьрщив мюнпат бакъа ишла дуллай бур. МахIачкъалаллал, Каспийскаллал, Избербашуллал, Дарбантуллал ва Къаякантуллал райондалийсса хьхьирил чIаравсса аьрщив хъунмасса хIаллай арендалий дуллуну дур. ХIукуматрал ва МахIачкъала шагьрулул администрациялул чIал дуллай дур ипподромрал чIаравсса проектру дузрайн ду­ккан даву.
Республикалул ХIукуматрайн тапшур буллай ура вай аьрщарал участокру федерал даражалия республикалул заллушиврулун ласунсса мухIлухIин лякъин, ми мюнпатну ишла даву мурадрай.

ХIурмат бусса даврил уртакьтал!
Агьалинан хъуннасса агьам­шиву дуссар миннал кулпатру кIанттул шаврил, хIаллихшинну даврил. Шанна шинал мутталий 5 медициналул учреждениялул ларсун дур лавайсса даражалул технологиялул медициналул кумаг баврил лицензияртту. 2015 шинал мукунсса медициналул кумаг був­ссар 3 азара инсаннан. Респуб­ликалул клиникалул больницалий буллай бур захIматсса процедурарду — коронарография ва стентирование сосудов. Буллай бур ляличIисса операцияртту. ХьхьичIунну зий бур частный клиникарду.
Чан хъанай бур вилттили оьрчIру ва ниттихъул литI­ла­тIи­сса ишру.
ЦIуллушиву дуруччаврил агьамсса масъалартту ххал бивгьуссар 2015 шинал Д.А. Мед­ведевлул каялувшиврулу ХIу­куматрал комиссиялул заседаниялий МахIачкъалалив. Дагьайсса тапшур бавуртту дур­ссар, республикалул ХIукуматрай аьркинссар ми биттур даврил ялув бацIан.

ХIурмат бусса депутатътал! аьзизсса дагъусттанлувтал!
Аьрасатнал ва Дагъусттаннал хьхьичIсса хъунма­сса хIаллайсса давуну хъана­хъиссар нация буруччаву, оьрчIру тарбия баву ва миннал пагьму-гьунар ялун личин баву.
Ххуйсса ттизаманнул зумунусса дуккаву – жулла приоритетирттавасса ца яла агьаммурди. Ларгсса 3 шинал мутталий республикалий цIудуккан дур­ссар дуккаврил бутIувусса низам ва ЕГЭ ххуйсса даражалий дулаву. «Юг России» тIисса федерал программалул хахливу ккаккан бувну бур 11 школа баву, дар­с­ру дишаврил 3 сменалул низам дукьан даншиврул. Школардал хъуними классирттаву зузалтрал пишарду лахьхьин буллай бур.
Республикалул дуккаврил ва элмулул министерствалул хъуннасса даву дурссар дянивмур даражалул профессионал дуккавриву. ХIаллихсса, амма хъин чулийсса шарду бизлай бур му чулухунмай ДГУ-рал, ДГТУ-рал ва ДГУНХ-рал.
ХIадур бувссар
ХI. Аьдиловлул