Дагъусттаннал БакIчинал жавабру дуллунни дагъусттанлувтурал суаллахьхьун

37_11Сентябрьданул 9-нний, «ТIиртIусса власть» проектран хасну, Дагъусттаннал БакIчи Рамазан АьбдуллатIиповлул ирглийсса тIайланнасса эфир хьунни Дарбантуллал «Нарын-кала» къалалуву.

«Дарбант – Аьрасатнал аьвзалзаманнул шагьрури» тIисса темалун хасъсса ихтилатраву халкьуннаща хъанай бия Дагъусттаннал БакIчинахьхьун суаллу булун. Миннуяр ххишалагу Рамазан АьбдуллатIиповлул жавабру дуллунни ДР-лул БакIчинал сайтрайн бувкIсса суаллахьхьунгу.
Ихтилат байбихьлай, Рамазан Аьб­дуллатIиповлул бувсунни утти­гъанну АьФ-лул Президент Владимир Путиннущал цува хьунаавкьушиврул хIакъираву.
Республикалул каялувчинал бувсъсса куццуй, жучIава ацIрахъул шиннардий щаллу къабуллай бия агьамсса масъалартту. Утти ми циняв масъалартту лавсун бур 2025-ку шинайннинсса респуб­лика хьхьичIуннай хъит учин даврил программалувун. ЦIана Дагъусттаннал ХIукумат зий дур му программалуха.
Дагъусттаннал БакIчинал гьартану бувсунни билаятрал бакIчитурал цуксса кабакьу бувссарив Дарбантуллан 2000 шин шаврил шадлугъру дуван, бувсунни Дарбантлив дурсса давурттая, хьусса дахханашивурттая.
Республикалий хьусса да­хханашивурттал хIакъиравусса суалданухьхьун жаваб дуллай, Рамазан АьбдуллатIиповлул увкунни: «Жу дурссар почталул цIусса къатри, гьануцIакул бакьин бувссар аэровокзал, цIу буккан бувссар самолет леххайсса ва щядикIайсса ххуллу. ХIакьинусса кьини ва яла ххуймур аэровокзалли щалва билаятрай. Гьарца кьини жу зий буссару Дагъусттаннал дузалшинналуха».
Муниципал бувчIавурттал хIакъираву буллусса суалданун хасну Рамазан АьбдуллатIиповлул бувсунни цалчин дуллай бушиву коррупция хIала дакъа­сса бувчIавуртту. «Жу дуллай буру вай бувчIавуртту марцIну, тIайлану, циняв сияхIрайсса партияртту хIала-гьурттуну. Ккаккан бувну буссар 20-25% депутатътурал хъами бикIан аьркиншиву, 25-30% — 30 шинавун бияннинсса жагьилтал», — увкунни Р. АьбдуллатIиповлул.
ТIайланнасса эфирдануву бия укунссагу суал: «Имам Шамиллул проспектрай, шагьрулул дязаннив, бувну бур яттил ппал ва ятту биххайсса хIаят. Мунил ахир циван къадишай­ссар?». Му иширал хIакъираву МахIачкъалаллал мэр Муса Мусаевлул бувсунни му масъалалул хъирив лавну бушиву ва утти тикку ятту бакъашиву.
Суал бия Ак-Гель паркираву ххуллурду гъагъари бувну, уртту къадукьлай бушиврия ва цаймигу диялдакъашивурттая. Рамазан АьбдуллатIиповлул бувс­мунийн бувну, му масъалалуха зий уссар ДР-лул БакIчинал ва ХIукуматрал Коррупциялийн къаршисса, оператив управлениялул ва контрольданул управлениялул хъунаманал хъиривчу Аьлибаг Аьлиев. Цаппара хIаллава тиккусса давуртту къуртал дантIиссар.
ЦIуллушиву дуруччаврил темалиясса суалданул хIакъираву ДР-лул БакIчинал укун бувсунни: «Жу аххана уварду 24 хъуни-хъуними духтуртал чапалшивуртту диркIсса, низам дакъа диркIсса азарханардай. ЦIана шикку низам дихьлай бур».
Хъиривмур суал бия шяраваллил хозяйствалул аьрщив даххаврил, тайннул заллухъру шаврил хIакъиравусса. ДР-лул БакIчинал жаваб укунсса дия: «Жулва чIявуми хъуниминнал шиннардил мутталий инсантал нигьал буллай бур, агарда аьрщи дахларча, циняв машан ласунссар тIий. Амма цивппа бур аьрщарал участокру дахлай, цалла жипру дуцIин дуллай, бюджетравун цичIав най да­къар. Жулла яла хъунмур хъус, аваданшиву – аьрщи дур, жува ялапар хъанай буру капитализмалул заманнай. Ттигу-шилагу аьрщи къархьунни рынокрал экономикалул бутIану, га ттигу дахлай бакъар. Амма микку жунма бувчIлай бур, му даву мугъаятну дуллан аьркиншиву. Ихтилат гьунттий аьрщи дахлан аьркиншиврия бакъар. ЖучIара 150 азарда гектар гъай чай­сса аьрщарал дугьлай-ттихIлай бакъа лирчIун дия. На муниципалитетирттал каялувчитурайн тапшур бувссар: агарда инсаннал къатта-за бувну бухьурча, ганал санитар нормарду лиян къабувну бухьурча, кумаг бара га инсаннан участокралгу, къат­ралгу документру уква щаллу буван».
Яла баян бунни Сафия Му­радовал суал Дагъусттаннал Гимн даххана дан аьркиншиврул хIакъираву. Рамазан АьбдуллатIиповлул бувсъсса куццуй, му масъала гьаз бувну бивкIссар депутатътурал. Гьай-гьай, гимн дикIан аьркинни ччима чIивисса оьрчIаща ивзун балайлий учин шайсса. Масъала ччянива буллуну бур республикалул парламентравун. Утти му масъала судрай ххалбигьлай буссар тIий бур.
Рамазан АьбдуллатIиповлул культуралул ва печатьрал министртурайн тапшур бунни Дагъусттаннал телевидениялий бялахъаврил программартту даххана дуван. Ганал мукъурттийн бувну, республикалул телеканаллай цирив, щиллив къакIулсса балайрду тIий бур, миннун кIанай хIакьсса Дагъус­ттаннал макьаннайсса балайрду тIун аьркинни, жулла культура ва магьирлугъ машгьур дуллан аьркинни.
ТIайланнасса эфир дачин дурма, ДР-лул печатьрал ва информациялул министр Азнаур Аджиевлул бувсмунийн бувну, МахIачкъалалив 40-мур школалучIа (учхозрал райондалий) ва Семендер поселокрай 58-мур школалучIа ххуллурдал мукь-бачIурттай ххуллу ла­хъан къахъанай бур светофорду дакъа тIий. Амма мунихлу жаваб дулайми бур цачIа арцу да­къар тIий. Кумаг бан аьркинни масъала щаллу бан. Дагъус­ттаннал БакIчинал жаваблувсса ведомстварттайн тапшур бунни тагьарданул хъирив лаян.
Ихтилат хьунни шагьрурдай къатри даврил низам дикIан аьркиншиврияту, импортозамещениялияту, оьрчIал дуккаврил учреждениярттаяту, школар­ттай личIи-личIисса дарсирдал луттирду ласун тIалав буллай бушиврия.
Дагъусттаннайсса 1-мур каналданул корреспондент ХIусайн ХIусайновлул суал бия Каспийскаллал пюрунт­рал завод банкрот хьуну бушиврул хIакъираву. Рамазан АьбдуллатIиповлул бувчIин бувсса куццуй, банкрот шаву – му хасъсса технологияр, хIакьинусса захIматсса тагьардануву зий личIаншиврул баян бувсса. Му мукун дан багьсса технологияр.
ТIайланнасса эфирданул ахирданий Рамазан Аьб­дуллатIиповлул бувсунни хIакьину республика, 2013 шиналмуних бурувгун, даххана хьуну душиву. «Властьрал хъунмур задача – инсантуран кумаг бавур. Агана властьрал ва обществалул дянив дусшиву хьурча, хьхьичIуннайшиву хьунтIиссар чара бакъа. Да­гъусттан, щалва Аьрасат кунма, лайкьссар гьармунил щаллусса, мюхчансса оьрмулун. Жулва хIурмат булланшиврул, аьркинссар пагьму-гьунар бусса, чялишну зузисса халкьну къуццу тIун. Цинявннан чIа тIий ура хьхьичIуннайшивуртту!» — увкунни Дагъусттаннал БакIчинал.
ХIадур дурссар
ХI. Аьдиловлул