Зулла ратIру, кьакьарду марцI дара ччюрклицIа

ТIабиаьт, инсаннал цалва чурх чIун-чIумуй марцI бувайни кунма, марцI дуван багьлагьишиву кьюлтIсса зат бакъар. Амма тIабиаьтрахсса къулагъас хъинну чанну дакъа къадикIай. Уттигъанну на Ккуллал райондалийсса ЧIяйннал шяраваллил школалул чIарах ялавай, Ваччиял шяраваллил чулинай, най уссияв. Школалул чапарданул ялувмур мурцIнийн ивсса чIумал, ттул янилун дагьуна ххуллул урчIа чулий ччюрклил дурцIусса куртIсса кьакьа.
Яла махIатталшиву ци дия учирча, улу, нажагь, га кьакьа марцI дуван дакIнийн багьарча, я машина бацIансса ягу цамур техника ишла дувансса хIалу гикку дакъая. Ччайнугу, къаччайнугу, бакIравун бухлай бия ваца оьванна дуванна тIий дуллалисса давуну га кьакьалувун ччюрк дичлачаву. На бунияла вихну икIара, тарив жулла аьрщарай диркIссар тIисса, Атлантида тIисса инсаният инсантурал цал хIасул дурну, яла цала биччибакъулшиврул дирчIан дуршиву.
КIира шинал хьхьичI на, Ккуллал райондалий 1944-ку шинайннин диркIсса, Тукъатул тIисса шяравун, миккусса эяллал сурат рищун багьлай буну, лавгссияв. КIикку пирма дурну, яхъанай ия увагу 3 инсан. КIа шяраваллил Баргъбу­ккавал чулийсса Оьллаурттиял чулиннай дурургсса 100 мет­ралул лахъшиврийсса ххинчу дия ччюрк дичлай, майрава нанисса оьнцIул жартлийн кIура даен дурну. Къабюхълай бивкIссарив ца къуви дурккун, гивун дичлан цалла ччюрк? Варивав жулла культурнайшиву?
Явара ва иш на кIицI дурсса шяраваллаву бакъа циняв щархъаву бур. Ккуллал шяравалу дирхьуну дур чIярусса ратIру шяраваллил дяних нанисса аьрщарал лиссурдай. Гана гай ратIавун бур ччюрк дичлай инсантал. ЧIарахсса ххуллия гай ччюрк хъинну оьккину чIалан дикIай.
Буссарив чаран ва иш ца чулийн бутансса жулла шяраваллаву? Гьай-гьай, чIун-чIумуй шяраваллаву дувай субботник­ру. Миккугу чIявумур чIумал дуклаки оьрчIру бикIай. Иширах бургарча, хъуниминнал дурсса баявуршиву оьрчIал лакьлан багьлай бусса бур. Ва къатIайласса иш хъанай бур. Оьрму ца кIанай бавцIуну бакъахьувкун, дахханашивур­тту хъанай дур. Муна мукун жулва оьрмулувун дурххунни синттарал шушри (баклашкартту), пакетру. Вай дакIнийн багьнийн экьидичлай, инсаннал га яла духIин дакъамур тIул-хасият ккаккан дуллай буру. Цуксса начнугу, кIицI буван, ккаччи-ччитулгума цалла чапалшиву кIучI дувай. Циванни жура гай чапалшиву экьидичлай, тIабиаьтрай «щавурду» дуллан багьлагьисса?
Оьрус мазрай вай ччюрк­лийн ТБО (твердый бытовой отход) учай. Вай аьркинссар, санитар зумунусса хIасиллу хIисавравун ларсун, дичайсса полигон бувну, утилизировать дуван. Ва даву къуллугърал буржшиврувун духлахиссар гьарца жулла райондалий­сса шяраваллал администрациярттал. Амма ми, цивппа бувчIайни чIурду булара инсантурахь тIурчагу, къуллугърай бацIайхту, ва багьана, та савав ляхълай, жяматрал буруккинтту щаллу буллай бакъар. Вай ччюрк духхайсса хасъсса машина бакъахьурча, бурхха цайми машинартту ччюрк дукьансса. Анжагъ аьркинну бур инсантурая вай дукьлансса арцу ларсун ва даву дуллан.
Бунияла тIайлану тIий ур Дагъусттаннал БакIчи Рамазан АьбдуллатIипов: «На Москавлия увкIун, ххуллурдал зума-къирагъирдайсса, шяраваллал чIарахсса ратIавусса ччюрк дукьа тIуннин, зунна къачIалай дияв? Зул яру чун буруглай биявав?» — тIий.
МарцI дувара зулла шяраваллал лагмасса кьакьарду ччюрклицIа.
ХIажимурад ХIусайнов