Гьивч – хайр бусса ахъулссар

apple-sizesХIакинтурал ва диетологтурал учай: «Гьивч инсаннан чара бакъа аьркинсса продуктри, канан бучIиссар цIуллу-цIакьминнангу, къашайминнангу, атеросклероз думиннан, ттиликIрал, ччаруллал, цIуцIавурттал, ттурчIал къашайшивурттан хъинссар», — куну.
ИлтIа хьун ччиминнан: дуллалияра так ца гьивч канакисса кьинирду (гьантлун 1,5 кг. – 2 кг.). Укунсса (разгрузочные дни) кьинирду дан бучIиссар давление думиннангу.

Хъугьулунсса даруртту

***
15 гр. гьивчул ккирттарал ялун дутIайссар 250 гр. щаращисса щинал. Ялув кьалакьигу дирхьуну, дитияра 10 минутIрайсса. Гьантлун 3-ла дукра дукан хьхьичI 150 мл. хIачIларча хъинссар.

***
Ккирттаращалсса 3 гьивчул ялун ца литIра щинал дуртIуну, 15 минутIрайсса щаращи дай­ссар. Гьантлун 3-ла дукра дукан хьхьичI вай щин хIачIларча хъинссар.

***
Щюлли гьивчул 300 гр. шювшуну, вирдакIрацIа марцI бувну, ссуссулийх буккайссар, ялув дишайссар 20 гр. ницIалгу. Вай дуркуну махъ цаппара ссятурдий я дукан, я хIачIан къабучIиссар. Вай 30 гьантлий канан аьркин­ссар. Ялагу 2 нюжмардий канан аьркинссар, ца нюжмардий 2-3-ла хIисаврай. Яла бучIиссар нюжмардий цал. Ва дарув гастрит думиннан хъинссар.

***
200 гр. гьивчул ва 200 гр. чимусул ссуссулувух буккан бувну, ялун 20 гр. ницIалгу дуртIуну, гьарзат ххуйну хIала дайссар. Гьантлун 3-лла дукрардал дянив 15 гр. ва даруврал канарча хъинссар.
«Народная медицина» лу­ттирал автор доктор Джарвис маслихIат буллай ур (инсаннал организмалуву кислотно-щелочной баланс дуруччаву мурадрай) гьантлун 1-2-ла ца стакан щинал ца чяйлул къуса гьивчул ссиркалулгу дуртIуну хIачIлан.

Хьхьувайсса хъугьулунсса дарув:

БучIиссар зулва бакIрацI бивхьусса кIараллийн гьивчул ссиркалул ца-кIива кIунтI вах учин ягу лажиндарал чIарав дишин гьивчул ссиркалий атил дурсса калихьу (салфетка).

Шяра дирну хъин къавхьуну ливчIсса (лахъи лавгсса) хъугьулунсса дарув

3-4 хъунна къуса гьивчул ссиркалул хIала дайссар бачIи стакан ницIавух. Гьарца хъугьу бивтари, ца-ца чяйлул къуса ва даруврал канарча хъинссар, ягу гьантлун 3-4-ла 6-ра къуса канарча хъинссар. Дарув цуппагу мудан хIала буллан аьркинссар.

***
Гьивчул ссирка дуртIуну дурсса клизмардал хъунххютту марцI дайссар, бактериярду бухлаган байссар. Лякьа лахъай­миннан (метеоризм) думиннан хъинссар дукра дукан хьхьичI гьивчул ссирка дуртIуну ницI канарча.

Хьюму лавсминнан:

Гьантлун 6 стакан щинал ца-ца чяйлул къуса гьивчул ссиркалулгу дуртIуну хIачIларча, дахьва хьюму лавсминнан хъинну бакьайссар.

ВичIавун къюву дуллалиний гьивчул ссиркалул ссихI (пар)бакьайссар.
Гъили дувара 1 литIра гьивчул ссиркалул, 2 литIра щинавун дуртIуну. БакI кIурадаен дувара вичIилувун ссихI (пар) бачинсса куццуй.

***
Ккарччайх чару къабакьин, кариес, парадонтоз къахьун хъинссар кьацI вилаглан гьивчул ссирка дуртIусса щинай.
ДакIний битияра, гьивчуву дуссар чIярусса кислотIа. Пагьриз дургьуминнан бучIиссар ца-ца чIумал пачракъатлувусса гьивч канангу. Канакияра гьивч цIуллуну личIаншиврул.
Т. ХIажиева