Бигьассарив яла пагьму бума учитель хьун?

nsord_6Учитель. Ва махъ кьиблалул хIукуматирттай яхъана­хъисса миллатирттал дарс дишайсса инсаннайн бакъа, муаьл­лим тIисса мяъналий кIулшиву ларсъсса инсаннащал ихтилат булланнин, ганал цIанил хьхьичI ишла бувай. Гьай-гьай, пикри бувсса чIумал ва инсаннал культура душаврил ца тIимуну хъанай бур. Ччянира жунна кIулсса «Белое солнце пустыни» кинораву ЯтIул аьралуннал саллатI Сухов: «Кьибла – му куртIсса пикрирдал билаятри», — тIий уссар. Учитель, муаьллим тIисса ца мяъналул махъру кьиблалул чулуха жучIанма бувкIсса махъру бур. На ванийну жяматрал дянив учитель тIисса мукъул мяъна хъинну ларайсса душиву тасттикь буван ччай ура.
ХIажимурад ХIусайнов
Мунийн бувну, дарс дишаврил пагьму-гьунар лахъ шаву мурадрай, ноябрь зурул дязаннив, Ккуллал 2-мур школалий хьунни «Учитель года – 2014» конкурс. Мунивух гьуртту хъанай ия 10 учитель. Конкурс сакин хьуну бия 3 турдания: методикалул семинар, дарс дишаву, «ккуркки стол». Гьуртту хьуминнал лавсъсса баллу жям бувну, 1-мур кIану бувгьунни Ккуллал 2-мур школалий биологиялул дарс дихьлахьисса Мурачуев Рамазаннул, 2-мур – Хъювхъиял школалул байбихьулул классир­ттал учительница Кьурбанова Софиятлул, 3-мур – Ккуллал 1-мур школалул математикалул дарсирал учительница Тариева Шамайл.
Ва конкурс хьуну махъ на хьунаавкьуссияв Мурачуев Рамазаннущал. На ванахь цIувххуссия райондалийсса учительтураву яла пагьму бума учитель хьуншиврул, оьрчIахь цукун дарс дишин аьркинссар куну. Рамазан Мирзаевичлул бувсуна ттухь цаятува ва цалва пишалуя укунсса затру:
— На увссара Ккуллал шяраву 1982-ку шинал. Ттул бутта Мирза шоферну зий икIайссия Ккуллал колхозраву. Нину ПатIимат колхозница бия.1999-ку шинал на къуртал бувссар Ккуллал 2-мур школа, гара шинал на дуклан увхссияв ДГПУ-рал химиялул ва биологиялул факультетрайн. Му къуртал бувссар 2005-ку шинал. Хъиривмур шинал на армиялийн увцунав. 2007-ку шинал, армиялия учIайхту, на зун ивкIссияв Лак­рал райондалийсса Щардал шяравусса школалий. Тикку на 3 шин дурссар. Гания махъ Хъусращиял шяравусса школалий зий дурссар 2 шин. 2012-ку дуккаврил шинал дайдихьулий увкIра ттула школалийн зун. На гьуртту хьусса конкурс бия 3 турданийсса. Цалчинмур турдануву бусан багьлай бия нара дарс дишайсса методикалия. Яла агьаммур ишну бикIай вила хьхьичI партардах щябивкIсса оьрчIру вихва вичIидишинну дарс дишин кIулшиву. Уттисса мулти-медий опытру бур экрандалий, гайннуй хъанахъимур ккаккан буван бюхълахъисса кьяйда буван бюхълай. Мукун­сса затру оьрчIан ххуй бизлан бикIай. Биологиялул дарс му инсан яхъанахъисса кIанттал лагмасса тIабиаьт, сагъсса затру лахьлахьисса элму дур. Мунийн бувну, оьрчIал янилун дагьлагьисса затирттайну мисаллу буцлацисса чIумал, вайннан ми ххуйну дакIний личIлай бур. ХIатта дарсирал лахъишиву 45 минутIрайсса духьурчагу, учительнан аьркинну бикIай миннува дурагу 30 минутIрайсса оьрчIру цахва вичIидишин буван. Гайми минутIру дарс цIухлай лагай.
КIилчинмур турдануву дарс дишин багьлай бия. На ттула га кьинисса дарс хас дурссия инсаннал нярал къатлуя бусласаврин. На нярал къатлул модель дурну, ганийну бувчIин бувссия вичIидирхьуминнахь цукунсса импульсирттайну «каялувшиву» дуллай дикIайссарив жулла ня. ТIабиаьтраву яла чIявуми аькьлу-кIулши цачIун дурсса ня му хъанай дур инсанналсса. Дурар уттигу аьлимтурал жулла ня зузаврил мархха-ххуну ча наниссарив кIул буван. Му ца нярал бакъа, къюкIлил, дакIнил тIалавшиннардащал бавхIусса затну хъанай бур.
Шамилчинмур тур дия «ккур­кки стол» цIанилусса. Шикку ттун жюрилул суаллахьхьун жавабру дулун багьлай бия. Суаллу бия дуккаврил стандартирттая, оьрчIал нитти-буттахъащалсса дахIаврия, ЕГЭ-лийн цукун хIадур буван аьркинссарив оьрчIру цIухлахисса ва цаймигу школалул оьрмулущал бавхIусса. На хIарачат бувссия ттунма кIулмур жюрилул хьхьичI аьч буван. Ахирданий ттун буллуна цалчинмур кIану, — буслай ур ва.
Рамазан Мирзаевич, барча вил ххувшаву! Умуд бур ина тарбия бувсса оьрчIая хьхьичIунсса пишакартал бу­кканссар тIисса.