Гьулув

ska_7НукIузаманнул Грециянал талаталтрал (аьскар­нал) ччатIун кIанай, дикIун кIанай, гьулуврал накь хIачIайсса диркIун дур. Муниятур л­ахъисса ссапарданийгу гай яхI буну, кьянкьанува личIайсса бивкIсса.

Гьулув дахлай дур цIана ччимур ттучандалий. ИлтIа хьун ччинангу, цIуллушиву ччинангу гьаксса хъинни. Гьулуврал дукра лялиян дайссар,
обмен веществ цилла нирхираву дитайссар, диабетрая, уч шаврия инсан уруччайссар, оь ххуй байссар, къюкI, туннурду ххуйну зузи байссар. ХьхьичIава учайсса бивкIун бур гьулув канакисса инсан цIуллунугу, паракьатнугу, дакI рахIатнугу икIайссар куну. Мунияту цIанасса чIумал, муданна стрессру дусса заманнай, жунна гьулув канан аьркинни чара бакъа.
ИлтIа хьун ччинангу яла куклумур ва зарал бакъамур дукра хъанахъиссар гьулуврал диета. Ахттайнссаннунгу, гьанттайнссаннунгу гьулув дукайссар, кIюрххилссаннун ккунук ягу хIурунис (творог) дукайссар, чяй лимондалущал ва ца чяйлул къуса ницIащал. Диеталунсса гьулув хIадур дайссар укун: шюршуну, хьхьурайра гьулув дичайссар щинавун. КIюрххил щингу экьидуртIуну, цIунилгу ялун щин дутIайссар (ца стакан гьулуврал ялун 2 стакан щинал хIисаврай). ДачIи ссятрайсса щаращи дайссар, гьулув хIадурссар. Хьхьувай бучIиссар ца стакан аьгъу дакъасса кефирданулгу хIачIан. Амма ва диеталий щябикIан къабучIиссар 7 гьантлия тинмай. Ялагу гьулуврай бучIиссар илтIа хъанан, марцIсса гьулуврал пагьриз къадургьуну, так гьарца кьини гьулув хIаласса дукра канайгу.
Гьулув дацIайссар ччатIун кIанайгу. Хъинну калориярттугу чансса, аьгъушивугу дакъасса, клетчаткагу бусса продуктри. Гьулувраву буссар углеводругу бигьану лялиян байсса белокгу, витаминну В, А, Е,РР, чIявусса микроэлементругу: магний, кальций, калий, натрий, хром, фосфор, железо, кремний, йод, бор, никель, молибдень, медь, марганец, фтор, цинк. Яла-яла агьаммур зат мугу бур, шархьсса гьулувравугу хайр бусса затру зия къархьуну яшайсса дур.
Багьлулгу ххирасса дакъар, дакьайссар ахънилссаннущал, дикIущал, балугъращал. Гьулуврая дайссар накь, каша, пулав, салатру, бучIиссар, дакьингу дурну, гьулуврал далгу дан пирогирттансса.
БучIиссар гьулуврая лажиндарал бурчу ххуй бансса маскагу дан. Хьхьувайния кIюрххилнин гьулув аьраян дитайссар щинаву. Ялун чансса гъилисса накIгу дуртIуну, 10 минутIрайсса диртун, лажиндарайх дуккайссар, 15-20 минутIрава вилагайссар щинай. ЦIуллуну битаннав.
Т. ХIажиева