Вихшала дирхьуми рахIат буллай бур

dop_8Шиннагу хьун дурар жулла Республикалий цIуллу-сагъшиврул ссуссукьушиву дусса оьрчIансса реабилитационный центр «Надежда» тIиртIуну. Каспи хьхьирил зуманив тIиртIусса муша­къатсса оьрчIал цIуллу-сагъшиву ххуй дайсса, ва цал архIал 200-нния ливчусса оьрчIру кьамул бан бюхъайсса укунсса центр жула региондалий ва цар дусса. Шиккун кьамул байссар республикалул шагьрурдая ва районная бакъассагу, республикалул кьатIатуссагу оьрчIру. ХIакьинусса кьини ва ккаллину дур Аьрасатнаву ца яла хьхьичIунмур центрданун. Ва центр тIиртIуния шихунмай кутIасса чIумул дянив 500-нния ливчусса оьрчIан аьркин багьлагьисса медициналул чулухасса кумагру бувну бур.

И. Саидова
А. Аьбдуллаева
«Надежда» центрданул къатри дур хъинну гьарта-гьарзасса, мушакъатминнансса циняв шартIру дузал дурсса авурсса къатри. Цал архIал 210-инсан уттуишин ан шайсса вай къатраву бур тренажерный зал, массаж байсса ва физиотерапиялул кабинетру. Къашайшалт уттубивхьусса къатраву сакин дурну дур ичIуракуннасса тагьар. Циняв палатардаву дур цIусса мебель, аьркинсса кьай-кьуй. Гьар кIану чIюлу бувну бур тIутIал ва яру бигьалаган буллалисса суратирттал. Бигьалагай кIанттурдай бур холлу, телевизорду, фитобарду. Дур мюрщими бялахъансса диял­сса игрушкарду. Цахъи хъуними оьрчIан бялахъан, бизар лиххан личIи бувссагу кабинетру бур. Шиву миннаща бюхълай бур шахматрай, доминорай ва цаймигу тIуркIурдай бялахълан хъанан. Шикку бур мукунма хъинну гьарта–гьарзасса столовая. Центрданул зузалтрал цурда ца лях гьан къадиртун цивппа аьртIистал хьуну гьарица байран кIицI лагай оьрчIащал архIал. Мукунсса шадлугъру тIайла дуккайсса авурсса, цимурцаннул дузал бувсса актовый залгу бур. Ми давурттаха зун шиккун бувцуну бур музыкалул зузалт, хореографтал. МиннацIун кабакьлай бур цинявппагу центрданул зузалт. Къатрал чIарав гукунсса оьрчIан хасну тIивтIусса тIуркIу бансса, бялахъансса площадкагу бур. Шиккура дур бассейн бансса давурттив дайдирхьуну. Медициналул чулухасса кумаг баву бакъа­ссагу, вайннал ччимур чаран лякъай оьрчIру бялахъан бансса. Зузалтращал архIал шиккусса оьрчIру лаглай бур шагьрулул тарихравун багьсса кIанттурдайн экскурсиярдайн, музейрдавун, театрдавун. Укун­сса центр Дагъусттаннай нукIува тIалавну бивкIун бур. Укун буслай ур центр ххал бан бувкIсса респуб­ликалул журналистурахь ванил директор.

Марат Хамбалаев, «Надежда» центрданул директор:
Ва центр тIиртIуния шихуннай ларгунни дачIи шин. Ттун умудвагу бакъассия укун кутIасса чIумул дянив ттущара вайксса давурттивгу дурну, 500-лийсса оьрчIан кумаг бансса даражалийн лахъан дан хьуншиву ва центр. Центрданий каялувшиву дан ттуйнма тапшур бувну, нава шиккун увкIсса чIумал шикку увагу ца къашайшала ия. Аьркин багьлай бия 160-ннин бив­сса пишакартал. Ссая айишин хъинавав, хьунавав ттущара ва даву дачин дан тIий буруккин­ттарай ивкI­ра. ХьхьичIва-хьхьичI на айивхьура пишакартал ляхълай. Шивунсса кьай-кьуй ларсун бувкIсса чIумал, ми ликкан дуван кумаг бансса инсан акъа хьхьудяризаннин нара ххилай зий икIайссияв. ХIасил, вай циняв жанахIирттавух бивчусса парасирдая тIайла хьуну гьарзат ттула хъачIунттай дур­ххуссар. Ми гьарицимурцаннул хъиривгу нава занай ивкIра. Ва идара цIуну тIитIлатIисса духьувкун чIярусса захIматшивуртту дия документациялуцIун дархIуссагу. Ччя-ччяни чани лешлай азурда буллай бияв. Утти генератор ларсун дирхьуну, мунил бакI буккан бару чани левшсса чIумал. ЦIана чIявуми масъаларттугу щаллу хьуну хутIравун багьну зий буру.
ХIакьинусса кьини жул центрданий зий дуссар 4 отделение: диагностикалул отделение, социал ва медициналул кумаг баврил отделение, психологнал ва педагогнал кумаг баврил отделение ва стационар отделение. ЦIанасса чIумал центрданий жул пишакартурал аякьалулу бур 200-нния ливчусса Дагъусттаннал личIи-личIисса шагьрурдаясса ва районнаясса оьрчIру. Шиккува учин, ми оьрчIру жучIан тIайла буккайссар шагьрурдайсса ва районнайсса УСЗН-лул. Центрданий кьамул байссар шиннагу хьун дурасса оьрчIая байбивхьуну 18 шин хьуминнайн бияннинсса, ДЦП, аутизм ва цаймигу журалул мушакъатшиву дусса оьрчIру. Шикку ми оьрчIан жура-журасса кумагру байссар, физиотерапиялия тIайла хьуну личIи-личIисса журалул массажрайн бияннин. Гьарица къашайшалан дянивну 20 гьантлийсса курс байссар.
Му курс вайннаща шинал лажиндарай мукьилва бан бю­хъайссар. Ми оьрчIру чIявуми цайнува цивппа занакьулу бикIан къахъанахъисса бушиврийн бувну, хъунасса инсаннащал ниттищал ягу буттащалли жучIан бучIайсса. Укунсса оьрчIру бусса ссавур кIюла дурксса нитти-буттащал зунгу бигьану къабикIай.
ЛичIину бусан ччива ттула зузалт­рая. Хъинну рязину ура хIакьину нава салкьи бувсса коллективрая.
80% ттул зузалтрал Новостройрал агьлу, яни лак бур. Шагьрулия бучIан буллаяр пишакартал, ши­ккувами кьамул бувну бигьашиву дур ттуннагу, вайннангу. Масала, чIивисса харжирацIух шагьрулия бучIайсса санитарка буцаяр, ши­ччавасса бувцуну къулайну бур. Дукра дувулт шагьрулия бучIайсса буну, миннал зузи кьинигу ччяни дайдихьлай дуну ттун багьай гьарица кьини нава увцуну заназисса машина миннал хъирив гьан бан.
Центрданул ва дахьра цалчин­сса сезонни. Уттиния тихуннай дуллансса ва дан дакIнийсса давурттив чIярур. ДакI дарцIуну ура жула центрданий укунсса оьрчIан ххуйсса кумаг хьуншиврий, миннал цIуллу-сагъшиву къулай хьуншиврий. Жул пишакартурал хIарачат бантIиссар.

Шавлукь Демилова, медико-социальный реабилитациялул отделениялул заведующая.
ХьхьичIва, Новостройрайн бизаннин на зий буссияв ЦIу­ссалакрал райондалул азарханалий. Шикку ва центр тIитIайхту, даврийн кьамул ба учин лавгссияв, га цIана кьамул бунна. Жул центрданул кумаг аьркин багьлай букIлакIисса оьрчIру ялу-ялун чIяву хъанай бур. ЧIявусса оьрчIру бур шикку Новостройрая­сса. Лакрал, Ккуллал районная уттинин ттун кIулну цучIав къаувкIунни. Центрданийн хъунмурчIин букIлай бур ахIвал-хIал кIюласса кулпатир­ттавасса оьрчIру.
ЦIана шикку бур кIилчингу бувкIсса оьрчIру. Шинал лажиндарай ми оьрчIан шанма-мукьва курс ккаккан байссар.
Шикку ми оьрчIал цIуллу-сагъшиврун цин лавхьхьусса кумаг шай. Ччаннай къаацIлай ивкIсса ца оьрчI жул центрданул пишакартурал ччаннай ацIан унни.

ХIурия Канаева, приемный отделениялул заведующая, врач-невролог.
На зий буссияв «Целитель» поликлиникалий оьрчIал неврологну. Ва центр тIитIайхту шиккунгу оьвкунни. ЦIана кIивагу кIанай зий бура. Шикку на центрданийн бувкIми кьамул байсса отделениялул хъунмурну бивтунна. ЖучIанма бувкIсса оьрчIал документру ххал бувну, ци дурив, ци дакъарив, ци аьркинну дурив ххал дурну, дакъамур щаллу дан бувну, кьамул бувара. ХIакьину ва центрданий мукунсса оьрчIан ххуйсса кумаг буллай бур, вайннан аьркинсса циняр шартIру дузал дуллай бур. Ци диялну дакъар, цIуххирча, на учивияв ДЦП дусса, занан къашайсса оьрчIан хъунмасса кумаг шайсса ми ччаннай бацIан байсса, занан лахьхьин байсса «Локомат» тIисса кровать аьркинну бур центрданун. Мукунсса кровать Дагъусттаннай бувагу бакъар. Му хъинну ххирасса, цимивагу миллиондалунсса кроватьри. Гьаксса ччива, жула къуллугъчитурал, каши дусса, цIими ххисса инсантурал кумаг бувну, жула центрданун мукун­сса кровать ласун. ЦIана му аьркин багьлагьисса оьрчIру нитти-буттан республикалул кьатIув бувцуну занан багьлай бур.