«Ттул дакI исламрал кIулшивурттачIан кIункIу хьуна»

Жу уттинингу бусарду МахIачкъалалив хьусса азан учаврил республикалул конкурсрай ххув хьусса лаккуоьрчI МухIаммад-Наби Буттаевлуяту. Ххувшаву барча дуван ванащал ва ванал нитти- буттащал хьунаавкьуна республикалул муфти, щайх АхIмад-хIажи Апанни. КIира нюжмардул хьхьичI Ися Идавсил (с.аь) цIанийсса РувхIанийсса центрданий хьусса лакрал мажлисгу байбивхьуна МухIаммад-Набинал азан учаврийну. МухIаммад-Набинал чIунил, такьвалул ххуйшиврул хIайран бувсса агьлу мавлудрай ваначIан гъан хъанай, яхши-хаш буллай, барчаллагьрай бия. Ва увнугу, хъуна хьунугу ур МахIачкъалалив. Нину-ппу Ххутрал шяраватусса бур. МухIаммад-Наби Стамбуллай хIапизтурал школалий дуклай ур. Ванащалсса ихтилат «Лаккуй ислам» порталданиятуссар, ва кIицI лавгсса порталданул администратор Арсланаьли Сулаймановлул бувсса.


– МухIаммад- Набий, ина диндалул элмурдахун машхул хьунсса гьану щил бивзуна, цукун гъира багьуна?
– ХьхьичIва-хьхьичI нину-ппу эбратну. Ттул нину душвавран Кьуран лахьхьин буллалисса учительницар. Нитти-буттал ттувун исламрал диндалухсса ва кIулшивурттахсса ччаву руртуна, ттул дакIгу исламрал кIулшивуртту куртIгу, цIакьгу дуллан кIункIу хьуна.

– Ппугу дин лахьхьин дуллалисса учитель урив?
– Ур. Буттагу оьрчIан Кьуран лахьхьин буллай уссар.
– Жун кIулли ина Стамбуллай хIапизтурал школалий дук­лай ушиву. Ина тихун цукун агьра, буси вила дуккаврияту?
–ТIайлассар, Стамбуллай дук­лай ура. Ттул нинугу тих ккалай дуссия. Хъунама уссу ва ссугу Туркнаву дуклай буссия. Ттуйнгу яржа бивхьунссар (пиш тIун икIай).
– Кьурандалул цумур сура лавхьхьуссия ина хьихьичIва- хьхьичI?
– Сура «Кьурайш».

– Вин цIанакул Кьурандалул циксса аятру дакIних кIулли?
– Кьурандалул ххюва бутIул ца бутIа кIулли дакIних. Амма хъама битлан бикIай, ччя-ччяни тикрал буллан икIара. Инша ­Аллагь, уттиния тинмайгу хъамакъабитанну Кьуран лахьхьин­сса хIарачат буллантIиссара.

– Цая вил цалчинми учительтал?
– Цалчинма учитель, гьай- гьай, ппур. Буттая лавхьхьунни чIявусса затру.

– Азан учаврил конкурсрай цукун хьунавав тIий, дакIниву гьалакшиву дияв?
– Паракьатну дия, дакъая дакI гьалакну. АцI­ра шинни ттул сахIналийн, агьалинал хьхьичIун уклай. Гьалакшиву дия конкурсрал хIасиллу дуллалийни (пиш тIун икIай).

МухIаммад-Набинал нину-ппу

– Конкурсрая вин мюнпат цукунссар?
– Укунсса конкурсру оьрмулуву дучIи лякъайссар, масалдаран, бюхъайссар мизитравун муэдзин хьун, акбар тIун оьвчин.
– Ина ацIра шинни сахIна­лийн уклай увкунни.
– Ди, ацIра шинни нашидру тIий, жул группалун цIагу «Хайратри».

– Гихунайгу дуклан дакIний урав?
– Инша Аллагь, чIал къавхьуну цIуницIа гьантIиссара Турк­навун. Зугу, ттул память ххуй хьуннав, Аллагьнал ттуцIун кабакьиннав куну, дуаь дувара (пиш тIун икIай).

– ЧIун архIал оьрчIан ци маслихIат буван ччива?
– Чак чIумуй булувара учинна. Чак – яла агьаммурди, жухьва лях личIан бивтсса чакурдил хIакъираву сурагъ бантIиссар. Аллагьнайн иман дирхьуну къуццу тIутIияра, ттуйнмагур багьлагьисса ва маслихIат. Акъяйкьайсса къаикIайссар, гъалатIругу итххяххайссар, амма хьхьичIун урувгсса бусурманчу хIарачат буллан аьркинссар Аллагьнал ххуттай цIакьну ацIан. Навагура миккун хъит тIун аьркинсса, инша Аллагь.

– Динийсса элмурду ла­хьхьаврин диялсса чIун аьркиншиву кIулли. Оьннасса чIун цукун гьан дувара?
– Футболдания арх увцра, тIайлассар, луттирду буккавугу чан хьунни. Телевизор ххал бувара, телефондалувун ув­ххун икIара. Ламусри ттун укун мукIру хьун, амма буссар мукунсса бунагь (хъян икIай). КIулли телефон каниву чан дуван аьркиншиву, мукун бувангу багьантIиссар. Туркнаву му иширал ялув кьянкьану бавцIуну буссар, дурагу 40 минутIрайссар телефон дулай­сса. Шавай учIайхту, тархъаншиву дирирну, телефондалувун ухлан багьай, къаххуйри, гьай- гьай, укун (хъян икIай).

– Исламрал элмурду ла­хьхьин ччиминнан ци чIа учинна?
–Исламрал кIулшивурттал хъирив багьансса гъира чIа учивияв на миннан. Гъира бакъахьурча, дуклан къабигьассар, гъира бухьурча, тIайлабацIурттугу ялун биянтIиссар.
Ялун ххигу бан. МухIаммад-Наби Туркнавунай лавг­ссар цIакьсса ва куртIсса кIул­шивурттал хъирив. Лагавунияр учIаву ххарисса хьуннав тIий буру. Тиха учIайхту, оьвчинну МухIаммад-Набинайн ва укунсса ххаллилсса жагьил тарбия увсса ванал нитти-буттайн жучIанма «Илчилул» редакциялийнгу, Аллагьнал кабакьирча.

ХIадур бувссар
ПатIимат Рамазановал