Маскарду лаххаврил тIалавшиндарал ялувсса пикрирду

Саэдат Рашидова, пенсионерка:
– Гьай- гьай, маскарду ла­ххан буллалаву – тIайласса тIалавшиннар. Дунияллийцирив хIакинталгу, аьлимталгу бур маскарду лаххаву жува вирусирттая буруччинсса чаранни тIий. Цайванияр цайминнай аьтIутIисса инсантурал маскарду лахханссар, амма ми ччя-ччяни даххана дуллан аьркинссар тIий бур. ХIукуматрал маскарду укра дачIлан аьркинни, ми машан ласаяр, букан­сса ччатI ласунну тIутIиссагу буну тIий. КIилчингу, агьали хъатIайн занай бур баччиба­къулну. Къадагъа къадурссаксса занантIиссар. Жагьилтурай аьй дакъар, хъунисса инсантурал хъатIив булланнин пикри буван аьркиннихха, хъуни хъатIив бай замана бакъар, бувагу къабувнайгу аьй къадуванссар. Ялунгума барчаллагь учин аьркинни, ва нигьачIисса чIумал халкьуннай аьтIий, тIайласса хIукму бунни куну.
ЦIуллуну битаннав! Маскарду муххал, тIаннул дакъархха, мучIал парча бухIан къахъанай бурув, каши дунал машан ларсун, дакъанайх дачIияра. Кувннан кув кумагру буллай, узданну къуццу тIутIияра. Балаллулгу бархI кьус битантIиссар яла.

Якьут Мусаева, МахIач­къалаллал 9-мур школа-лицей­рал учитель:
– Маскарду лаххаврил ягу къалаххаврил хIакъираву тIурча, ттухьва цIуххирча, къахъунмасса кумаг хьунссар жула агьалинан. Га яла гьарзатрая лявкIуну, мурахас хьуманайнгу лахълай дур му азар. Иммунитетрал иш бухьун­ссар мугу. ХIакинталгу, медициналул аьлимталгу личIи-личIину гъалгъа тIий бур. Халкьуннавугу ва азарданул хIакъиравусса информациялул чIявушиврул хIат-хIисав дакъар. Дурахьун­ссар ттигу ковидрал азар цила багьайкун ххалгу диргьуну, агьали муния буруччинсса ца низам, ца сант рутан.
Халкь бур цIуллу-сагъшиврул чулуха кьянкьа-кьурчIиссагу, хьхьарассагу. Ми хьхьараминнан царагу чулуха бигьашиву дакъар, цанчирча, маскардал бугъ буллай, къюкIлийн бикIу, гьутрурдайн бикIу, гуж багьлай бур миннал чурххайн. Жува бивгьусса ссихI жувунма ласласавриягу ци хайр бикIанссар, зарал бакъа. Гужирай маскарду лаххан буллалаву къатIайлар.
Ттул пикрилий, му гьарцаннал цала пикри бувну, цалла цIуллу-сагъшиврул ялув буруччинсса чаран бур. Масалдаран, ттущал зий бур школалий астма дусса учительтал. Бигьану къабикIай гай азурда хъана­хъисса куццух буруглан, ссихI биял къахъанай, маскарду ла­ххан багьлай бурча куну, шацI бувксса чIалай.
Дарсирдайгу 45 минутIрай маскагу ларххун дарс дихьлан оьрчIахь бигьану ба­къар. Гьарца нитти-буттал дарсирдайн оьрчIру гьан баннин гайннал температурагу, чурххал хIалгу шаппа ххал буллай бивкIссания, мукун тIалавгу буллай бивкIссания хъинну хьун­ссия. Масалдаран, школарттай 1500-2000 оьрчI усса кIанай, цума ссал къашавай, ци хъанай бурив ххал бан захIматсса иш бур.

Мавлуд АхIмадов, Спортрал школалул директорнал хъиривчу:
– На навагу къашавай хьура коронавирусрал, хъинну оькки­сса азар дур. ЦIанакулгу му азар хъиннура гужну сукку хьуну дур, на уттигума дахIара маска, уттигу цал къашавай шара тIисса пикрилул азурда уллай. Ттунгу дур 65 шин, мунияту на даврийн занай акъара, хIаятравун ув­ккун, ца ссятрайсса заназингу дурну, шавай зана шара. Маскарду дахIлан аьркинни чара бакъа.
ХIукуматралгу, хIакинту­ралгу тIимуницIун бакьирча, ва азар жуятура ччяни дакъа-къатIа хьунссар тIисса умудрай бикIан аьркинну жува.

Аьбдулла Мисриханов, хIакин:
— Коронавирусрал пандемиялул чIумал ва азардания мюхчан шаву мурадрай агьалиная маскарду ларххун занан­сса, самоизоляциялийн бу­ккансса тIалавшинна дуллалаву — му чара бакъасса чаранни. Ттун бувчIлай бакъар, инфекция анаварсса бущилий ппив хьуну нанисса, чIявусса инсантал къашай хъанахъисса ва литIлатIисса чIалай бунува, циваннив жула инсантал, баян бувсса низамрайн мютIи къахъанай, тарс бацIлацIисса. Пандемиялул цалчинмур щатIи бивщусса чIумал цаппарасса ссуссукьушивурттайну бювхъунахха инсантал мюхчан бан, азарданун дайшишру дан. ЦIанагу укун­сса режим зузи даву тIайлассар ва аьркин­ссар. ЧIявусса инсантал бавтIсса, жяматийсса кIанттурдай чара бакъа маска лаххан аьркинссар, инфекция ппив къахьуншиврул, азар зуятура цайминнайн къалахъаншиврул. Ттула чулуха маслихIат бан ччива, инфекциялия бурувччуну бикIаншиврул, самоизоляциялийн буккаврицIун, канакияра витаминнy, дуруччияра марцIшиву. Бурувччуну бикIияра зувагу, мюхчан бувара зула гъан-маччамигу. ЦIанасса тагьарданий укунсса режим зузи даву хъинну тIайлассар, так жува му низамрава буклан къабучIиссару.

ЦIуллушиву дулуннав зу­хьхьунгу, зул гъан-маччана­хьхьун­гу!