[dropcap]О[/dropcap]ктябрь зурул 25-нний ЦIуссалакрал райондалий АхIмад-Хан Султаннул цIанийсса ЦIуссаккуллал 2-мур школалул хIаятраву лахъа-хъунну хьунни цIанихсса летчик-испытатель, кIийла Совет Союзрал Виричу АхIмад-Хан Султаннун гьайкал тIитIлатIисса мажлис. Му хьунни АхIмад-Хан Султаннун 100 шин шаврин хас дурсса мероприятиярдал лагрулий. КIицI лаган, АхIмад-Хан Султаннул юбилейрацIун бавхIусса, ванал аьпа абад буллалисса мажлисру хьунни, Дагъусттаннай бакъассагу, Къиримнал республикалий ва Виричу къуллугъ буллай ивкIсса шагьрурдайгу.
Виричунан гьайкал тIитIлатIисса мажлисрай гьуртту хьун бувкIун бия Дагъусттаннал БакIчинал бигарду биттур буллалисса Сергей Меликов, Дагъусттан Республикалул ХIукуматрал ва БакIчинал администрациялул каялувчи Владимир Иванов, ДР-лул ХIукуматрал вице-премьер Рамазан Жяъпаров, ДР-лул виваллил иширттал министр Аьбдурашид МахIаммадов, ДР-лул Халкьуннал Мажлисрал депутатътал ва цаймигу бусравсса хъамал. Гьайкал тIитIингу вихшала дурну дия Сергей Меликовлуйн ва АхIмад-Хан Султаннул гъанчу Сайдун ХIажикьурбановлуйн.
Дагъусттаннал БакIчинал цала ихтилатраву бувсунни летчикнал къучагъшивурттая ва ялун нанисса никиран укунсса вирттал эбратну бикIан аьркиншиврия. КIицI лавгунни Виричунал оьрмулул 100 шин бартлаглагисса кьинилийн, дуниял махIаттал-махIасара дурсса спортсмен, ХIабиб НурмахIаммадовлул ххувшаву тIайла дацIавривугу ца тIилисин бушиву, виричушиву ва къучагъшиву Дагъусттаннай ирсирай най душиву.
Виричунал оьрмулия ва къучагъшивурттая бусласисса махъру лавхъунни мукунма кIийла Совет Союзрал Виричу, авиациялул полковник Тимофей Хрюкиннул арснал оьрчI Артемлул, ЦIуссалакрал райондалул бакIчи МахIаммад-ХIажи Айдиевлул, Виричунал гъанчу Сайдун ХIажикьурбановлул. АхIмад-Ханнуясса шеърирду асар хьунну бувккунни ЦIуссаккуллал школалул дуклаки оьрчIал.
Цалчин Виричунал цIа АхIмад-Ханнул ларсун дур 1942 шинал май зурул 31-нний, Ярославрай, гьаваллаву «Юнкерс-88» немецнал бомбардировщикнайн данди авцIуну ккаккан дурсса къучагъшиврухлу. |
КIилчинмур ЦIуку буллуну бур АхIмад-Ханнун апрель зурул 25-нний, Берлиннай душманнал самолетру ххит дуккан дуллай дурсса къучагъшивурттахлу. Аьмну АхIмад-Хан Султан гьаваллаву душманнайн данди увккун ур 609-ла, цаллалу дуртун дур душманнал 30 самолет. Дяъви къуртал хьуну махъсса чIумалгу ванайн вихшала дайсса диркIун дур цIусса авиациялул ва космосрал техникалул хIал ххал бигьин.
Ватандалул авиация хьхьичIуннай давриву ванал дурсса ккаккияртту бюхттулсса дур. Ва лайкь хьуну ур СССР-данул ПаччахIлугърал премиялун ва «СССР-данул лайкь хьусса летчик-испытатель» тIисса цIанин. Гьаваллаву лехлан ивкIния мукьах, ванал канилух дурккун дур 100-нийн дирсса самолетру, гьаваллаву ванал дурну дур 4000-ния лирчусса ссятру.
АхIмад-Хан Султан куна бусалдаравун агьсса летчик цама акъар жула билаятрай. 1971 шинал февраль зурул 1-нний, гьаваллаву цIусса самолет ххал дигьлай уна, бяливчIун бур ванал оьрму. АхIмад-Ханнул увкуну бивкIун бур: «Зунттал барзултрал жан дулайсса гьаваллавур», — куну.
Мукунсса хьуну бур Виричунал цаламур кьадаргу.
АхIмад-Хан Султаннул къучагъшиврия гъалгъа тIийнма буссар хIакьинусса кьинигу щалвагу билаятрай. Ванаха лащан хияллай бивкIссар танийсса жагьилтал ва мюрщи оьрчIру.
Виричунал аьпа абад буллалисса гьайкаллу дацIан дурну дуссар Алупкалий, МахIачкъалалив, Ярославрай, Киеврай, Ккуллал райондалий, буттал шяраву ЦIувкIрав ва цаймигу шагьрурдай. Дагъусттаннай дуссар жагьилтал Ватан ххирану тарбия баврихлу дулайсса ПаччахIлугърал награда – АхIмад-Хан Султаннул цIанийсса медаль.
Дагъусттаннал халкь бур АхIмад-Хан цала Виричури тIий, Къиримналсса бур цалар тIий. АхIмад-Хан Султаннул Виричушиву тIурча, цинявппагу миллатирттан диял хьунсса дур.
Цала ихтилатраву Артем Хрюкиннул бувсунни цала ттаттагу, АхIмад-Хан Султангу ца хIатталлив цачIу бувччуну бушиву. Гьарица шинах, Ххувшаврил кьини, ттаттал гьаттайн биян лавгсса чIумал, АхIмад-Хан Султаннул гьаттайгу тIутIив дишайшиву.
— Вайннал кIинналвагу оьрмулуву аьмсса затругу чIявусса бия, бигьасса бакъая наградарттачIансса кIинналвагу ххуллурду. Хьунадаркьуцири захIматшивурттугу лайкьну дурурччуну, узданну бувтссар вайннал цала оьрмурду,- увкунни ванал.
Мажлисрал ахирданий цинявннал дирхьунни гьайкалдануцI тIутIив, дуклаки оьрчIал итабавкьунни гьаваллавун шарду.
Андриана Аьбдуллаева,
Имара Саидова