ХIарамзадатурал хъяврин бан мабацIару

[dropcap]З[/dropcap]амана хьхьичIунмай най, жула оьрму баххана хъанахъаврицIун, баххана хъанай бур жува кьякьлухун бишин, хъяврин бан хIадурнувасса, жула жипавусса арцух «мякьнувасса» хIарамзадаталгу.

Мисалдаран, хIакьину нажагьсса акъа къахьунаакьинтIиссар даврил харжру, пособияртту, льготарду ва пенсияртту банкрал карточкардайн къанани­сса. Банкирдал цала механизмру щурущи дуллай, ттизиманнул тагьарданийн букIлакIиссаксса, миннущал архIал цIу лагай хIарамзадатурал, жуликIтурал «Агьали цукун хъяврин бан хъинавав» тIисса хIиллардугу.


Залму АьбдурахIманова
Гьарца кьини учирчагу, радио-телевизордаву ва социал сетирдай халкьуннахь цала банкрал карточкалул кодру, номерду, цIа-бакI кIукъакIулсса инсантурахь мабу­сларду, личIлулну бикIияра тIисса мяъна-мурадрал баянбавуртту чан къашай.

Вай иширттал ялув бавцIусса пишакартурал бусаврийну, хIарамзадатурал жула телефоннайн оьвчайсса бур, давурттаягу бувкIун, бугу-бувххун, кьатIув буккансса мажалгу бакъа бусса чIумал.
БачIвасса хаварду къабикIан, бусанна навагу кьякьлухун бишавай ливчIсса куц. Даврия шаппай бувкIун, кьатIув цIан лакьлакьи­сса чIумал, телефондалийн оьвкунни: «Вил карточкалун цирив хьуну бурча, цIана му банкрал операциялуха жу зий буруча, вила пароль, код бусаву тавакъюри», — тIисса жагьилнал. ХIарамзада ухьунссар тIисса пикригу бакIравун къалавсун: «Хъинни. Гьунттий, даврил чIаравсса банкравун бувххун, нава хъирив лаянна», — учайхту, анавархъиндарай телефонгу лерщун, акъа хьунни «банкрал зузала».

Телефондалул номерданух мюрш бивкIун бургайхту, бувчIуна га жула региондалул номергу бакъашиву. Хъиривмур кьини, курчIил къавхьуну, бувхссияв банкравунгу. Гайннал, ттул карточкалун цичIав аьраттал буккансса хьуну бакъашивугу бувсун, цIана чIявусса кьякьлухун бивхьусса халкь цачIанма букIлай бушиву бувсуна. Хъунма­сса тавакъю буллай бия банкрал зузалт, щил, та оьвчирчагу, гьич зула карточкалул номер, код, пароль щихькIуй мабусари тIий.

ЖуликIтурал хъяврин баймур «категория» бусса бур пенсионертал, оьрмулул бугьарами халкь. Банкрал иширттаву цичIав къабувчIайсса миннал, вихшала дирхьуну, гьарца цахьва цIувххумунихьхьун жавабру дулайсса дур. КъабучIиссар! Цал ялагу къабучIиссар телефондалувух мукунсса затру буслан!
Утти тIурча, миннал жагьилми хъяврин булланмургу хIилла цIу дуккан дурну дур. ЦIана гьарнал телефоннай дур «банк-онлайн» тIисса приложение.

Вагу хъинну ишласса, шагьрулий ягу шяраву яхъанахъиначIан, интернет-ттучаннай машан ларсъсса ссах-дунугу арцу тIайла дуккан, буржирай ласун ччинан хъинсса шартI дур. ХIасил къавкъинталгу шанай бакъар. Утти миннал, мисалдаран, жура щичIан-дунугу арцу тIайла дуркни, хъиривва жула телефондалийн оьвкуну, цал ттигу арцу гьан дурсса код бусса СМС цачIан гьан дансса тавакъю буллай, арцу тIайла дурксса операция къатIайлану хьуннича тIун бикIайсса бур. ЦукунчIав мавихшару! Мудангу мюхчанну бикIияра! Хъинни, банкрайн лавгун кIул банна учара! Миннал хIатти бакъассар кIилчингу зул телефондалийн оьвкуну, мува ихтилат гьаз бан. Телефоннугу лерщун, кIива-шанма гьантлий «ххютулун» буххантIиссар жуликIтал.