Хъамакъабитай ниттил ниттил насихIатру

АхIмадил гьав дуссар Качар-бавал дакIниву

Имара Саидова
«Уттива-тти хIайп тIун бикIара, ттула бава-тта­ттахъул сагъну бусса чIумал циван къалавхьхьунавав миннах цал ххишала вичIи дишин,

миннал багьу-бизу куртIну лаласун», — тIий, буслай бур цила ниттил ниттия Хъусращиял шярава­сса бусравсса ва уздансса Жанайхъал Кьадинал тухумраясса Шихлардул ва Гулайзатлул душ Минажат.

[dropcap]М[/dropcap]инажатлул ниттил нину, АхIмадова Качар, дунияллия ларгун хьунни тамансса шинну. Мяйжаннугу, ванил ниттил нину Качар хъамакъабитайминная­сса инсан бия. Му бия гьарица чулийнмай итххявхсса хъамитайпа. Мунин ххуйну кIула аьраб­рай буккин ва чичин, шяраву­сса бивкIу-буккулий мунил зик­ри къабивхьусса бакъахьунссар цавагу къуш.
Качар бувну бур 1928 шинал. Мунил буттал, Къаркъа Расуллул, аьрая зана къавхьусса цала уссил душгу хъунма бувну бур цалами оьрчIащал.
Качар щар хьуну бивкIун бур циха эшкьи хьусса ва цинагу ччисса чIаххуврайсса АхIмади тIисса оьрчIан.

— Жул ниттил ниттил бакIрал ххуйшиврулгу хавар бикIайва. Ччянива щаргу хьуну, мунил бувну бия шанма душ. Ниттил ниттия буслай, дакIний бур, чIивимур душнин шанма барз хьусса чIумал, жул ттатта – АхIмади увкIун ивкIун ур къурувсса нитти-бавачIан цува дяъвилийн уцлаци­сса бусан. АьтIун диркIун дур бава, на шанма душнилссагу, хъурунналссагу, къатта-къушлилссагу цукунни буллантIисса тIий.

Лас дяъвилийн тIайла увкния шихуннай хьхьу-кьини дакъа зий-захIмат буллай диркIун дур ниттил нину. ИчIаллил давур­ттая мурахас хьусса чIумал, аьра­луннан кумагран ппалул жуларду, катIри дуллай дикIайсса диркIун дур. Лас аьрайн уцаву къагьану, мюрщисса душругу оьрмулул дугьара хьусса ласнал ниттичIа кьабивтун, Качар-бавангу тай шиннардийсса душвавравух гьан багьну бур къанавртту дуклан. Цилла ужагърайн зана хьуну махъ, адаминал даймургу, хъаннил даймургу дуллай, узданну кулпат ябуллай диркIун дур.
Пахрулий кIицI лаган ччай бура ттула бавал, цила душру ва цичIара кьариртсса буттал бава ядаву мурадрай, букъагьайсса пиша къабивкIшиву.
«ХIакьинусса кьинигу жу кьадру-кьиматрай ядуллай буру ниттил ниттил дурсса ппалул хъаттирду, чанттайртту, ххуржинтру, варсул усру, бартукьру, рахIурду», — тIий, ккаккан дуллай бур Минажат.

Яхьуну бур МинажатлучIа аьраясса ттаттал АхIмадил ча­гъардугу.
Вай цинявппа чагъардайгу бур душру ва нину кулпатрайн аманат бувну.
Вайнна Минажатлун дакI­ний лирчIсса Качар-бавал на­сихIатирттавасса ца-кIира:
— Дукра дукайни кару хъуниминнал хьхьичI шюша.
— Дуркуну мукьах мюрщиминнал хьхьичI шюша.
— Ккашил къавхьуну мадукаванна, чансса укъавччунува кьарилути.
— Винма къаччимур цаманангу мабаванна.
— Ччя-ччяни аьра­ттал бук­лан мабикIаванну.

Цурда дунияллия гьаннин, умуд къакьувкьуну, ялугьнайнна дикIайва Качар-бава ласнах. ЯтIа-тIар бакъа акъа хьусса ласнал гьав тIурча, уттигу-шилагу щинчIав къакIулссар чув ду­ссарив. Му ду­ссар Качар-бавал дакIниву.